Środki masowego przekazu w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego w 20-leciu międzywojennym

Mariusz Leszczyński

Mariusz Leszczyński

Słowa kluczowe: archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego; Lwów; czasopisma; radio; film; kino; misja ewangelizacyjna Kościoła

Abstrakt

W ruchu wydawniczym i medialnym w Kościele w Polsce, w 20-leciu międzywojennym, czynnie uczestniczyła archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego. Szczególne zasługi na tym polu miało Towarzystwo Wydawnicze „Biblioteka Religijna", założone we Lwowie w 1921 r. przez księży: Teofila Długosza i Ignacego Chwiruta. Wydawało ono dzieła naukowe i popularne, literaturę religijną oraz czasopisma kościelne o zasięgu diecezjalnym i krajowym, a wśród nich „Przegląd Teologiczny" „Collectanea Thcologica". Katolicki ruch wydawniczy w archidiecezji rozwijała także Akcja Katolicka, która widziała w nim skuteczne narzędzie w dziele formacji i apostolstwa swoich członków, a także Instytut Wyższej Kultury Religijnej we Lwowie. W latach 1918-1939 ukazywało się w archidiecezji ok. 40 czasopism katolickich: urzędowe, teologiczno-naukowe, organizacji i stowarzyszeń kościelnych, parafialne, dewocyjne, ascetyczne i kalendarze. Kościół w swej misji ewangelizacyjnej wykorzystywał także radio. Ten środek medialny wykorzystywał na szeroką skalp, w archidiecezji i w kraju, Sekretariat Apostolstwa Chorych, kierowany przez ks. Michała Rękasa, prowadząc audycje dla chorych i cierpiących. Coraz bardziej popularny stawał się także film, a duże zasługi w jego upowszechnianiu miała Akcja Katolicka i franciszkanie konwentualni, którzy we Lwowie prowadzili kino „PAX".

Bibliografia

Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918-1944, oprać, i red. Z. Zieliński, Lublin 1981.

Bilczewski J., List pasterski do duchowieństwa i wiernych w dniu konsekracji i intronizacji, Lwów 20 I 1901, w: J. Bilczewski, Listy pasterskie i mowy okolicznościowe, Mikołów-Warszawa 1908, s. 23-40.

Chwirut Ignacy, w: R. Dzwonkowski, Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939-1988, Lublin 2003, s. 166-167.

Dyczewski L., Działalność wydawnicza Kościoła katolickiego w Polsce międzywojennej, „Homo Dei” 1972, nr 4, s. 289-294.

Dzieło Apostolstwa Chorych, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie”, [LwówJ 1932, nr 20.

Encyklika Ojca Św. Piusa XI o widowiskach kinematograficznych, „Wiadomości Diecezjalne Lubelskie” 1936, nr 10.

Gazeta Niedzielna, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie, Lwów 1932, nr 11, s. 48; nr 16, s. 68.

Gerstmann A., Duszpasterstwa doby obecnej, w: Sprawy duszpasterskie. Wykłady z kursu duszpasterskiego, Lwów 24-26 IX 1929, [Lwów] 1929, s. 11-21.

Gocławski A., Katolicy a radio, „Ruch Katolicki”, [Poznań] 1937, nr 6, s. 247-260.

Graczyk R., Cena przetrwania? SB a „Tygodnik Powszechny”, Warszawa 2011.

Hałuniewicz Z., Zostaje tylko pamięć...listy z łagrów 1947-1953, oprac. J. Wólczański, Lwów-Kraków 1998.

Jarowiecki J., Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku, Kraków- Wrocław 2008.

Kaleta A., Rozwój polskiego czasopiśmiennictwa misyjnego w dwudziestoleciu międzywojennym, w: In vinculo communionis. Księga jubileuszowa ku czci Biskupa Kieleckiego Kazimierza Ryczana w 60. rocznicę urodzin, Kielce 1999, s. 490-513.

Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, [t.] III, red. J. Walkusz, Lublin 2004.

Krasowski K., Episkopat katolicki w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1992.

Krętosz J., Katedra obrządku łacińskiego we Lwowie i jej proboszcz o. Rafał Kiernicki OFM Conv w latach 1948-1991, Katowice 2003.

Lechicki Cz., Prasa katolicka drugiej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Prasy Polskiej” 1984, nr 2, s. 45-69.

Leszczyński M., Akcja Katolicka w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, Lublin-Pelplin 1996.

Leszczyński M., Bibliografia opublikowanych prac ks. prof. dra Teofila Długosza za lata 1916-1971 [72], zestawił [...], „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 43(1981), s. 247-259.

Leszczyński M., Działalność ks. Teofila Długosza na polu odrodzenia ruchu teologiczno-naukowego w Polsce, w: „Studia Lubaczoviensia”, t. 2, Lubaczów 1984, s. 59-74.

Nasze hasło na miesiąc styczeń: „W katolickiej Polsce - katolicka prasa!”, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1939, nr 1, s. 4-6.

Pierwszy Polski Synod Plenarny, Lublin 1939.

Plis J., Kościół katolicki w Polsce a prasa radio i film 1918-1939, Lublin 2001.

Ranna audycja Lwowskiej Rozgłośni Polskiego radia powinna się rozpoczynać śpiewem: „Kiedy ranne...”, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 9, s. 230.

Rechowicz M., Apostolstwo Chorych w Polsce i jego pierwszy duszpasterz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 12(1979), s. 9-12.

Rękas M., Apostolstwo Chorych w Polsce, Poznań-Lwów 1936.

Rękas M., Radio w Polsce, „Gazeta Kościelna”, [Lwów] 1926, nr 18, s. 206.

Sob. W., Film a moralność, „Ruch Katolicki”, [Poznań] 1935, nr 11, s. 221-223.

Sprawozdanie Związku Młodzieży Polskiej we Lwowie za rok 1932, „Głos Związku Młodzieży”. Okólnik Lwowskiego S.M.P., Lwów 1933, nr 7, s. 53-58.

Sprawozdanie za rok 1937, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 4, s. 59.

Sprawozdanie Katolickiego Stowarzyszenia] Młodzieży Żeńskiej za rok 1937, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1938, nr 7-8, s. 223- 224.

Szurek S., Kościół a radio, „Gazeta Kościelna”, [Lwów] 1929, nr 18-23.

Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1992.

W sprawie „Gazety Niedzielnej”, „Kurenda Kurii Metropolitalnej obrządku łacińskiego we Lwowie”, [Lwów] 1935, nr 1, s. 2.

Wysiłek twórczy w dziedzinie kinematografii, „Głos Akcji Katolickiej Archidiecezji Lwowskiej” 1935, nr 4, s. 54.

Zieliński Z., Kościelne środki masowego przekazu w II Rzeczypospolitej, w: Z. Zieliński, Katolicyzm, człowiek, polityka. Przeszłość i teraźniejszość, Lublin 2002, s. 128-149.

Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 20092.

Z. J., Akcja Katolicka a kinematografia, „Ruch Katolicki”, Poznań 1934, nr 12, s. 578-560.