Święty Dominik w Langwedocji-Lauragais. Duchowość, miejsca i wydarzenia

Zbigniew Nikodem Brzózy

Zbigniew Nikodem Brzózy Wydział Teologiczny Uniwersytetu Poznańskiego

Słowa kluczowe: święty Dominik; mniszki dominikańskie; Zakon Kaznodziejski; krucjata; katarzy; albigensi; ordalia; misericordia; solidarność; łagodność; pokuta; retusz historyczny świętego Dominika; inkwizycja; przemoc i wojny religijne

Abstrakt

Artykuł przedstawia miejsca pobytu świętego Dominika w Langwedocji -Lauragais. Opisuje pobyt Dominika w Prouilhe, Fanjeaux i Montrealu na tle wojny religijnej z herezją. Przytacza mało znane lub nieznane szczegóły z życia Dominika oraz mniszek i braci z Prouilhe. Tekst odwołuje się do tradycyjnych katolickich źródeł opisujących genezę powstania Zakonu Kaznodziejskiego i umieszcza je w kontekście zarzutów o promowanie przez braci dominikanów przemocy wobec heretyków. Artykuł stara się pokazać początki Zakonu Kaznodziejskiego jeszcze przed jego zatwierdzeniem w 1216 roku. Szczególny akcent położony jest na zarysowanie duchowego profilu Dominika, kaznodziejstwa i jego metod działania. Do pewnego stopnia artykuł jest próbą konfrontacji faktów hagiograficznych, mówiących o świętości Dominika, z przekonaniami o jego aktywnym udziale w aparacie przemocy wobec katarów.

Bibliografia

Benedykt XVI, Les maîtres fanciscains et dominicains, Libreria Editrice Vaticana 2010, Édition Lethielleux 2011.

Bouchet J. R., Saint Dominique, Paris: Les Éditions du Cerf 1988.

Debant R., Documents dominicains aux archives de l’Aude (XIIIe et XIVe), w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux”, a 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 41-43.

Lamarrigue A. M., Bernard Gui, 1261-1331: un historien et sa méthode, Paris: Edition Honoré Champion 2000.

Manning W. F., Les vies médiévales de Saint Dominique en langue vulgaire, w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fan¬jeaux“, n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 48-68.

Manning W. F., Les manuscrits et miniatures des vies en langue vulgaire, w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux”, n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 69-73.

Maric-Fernande OP, Brève histoire du Monastère de Prouilhe, oprac. z archiwum klasztoru w Prouilhe Carcassonnc 1994.

Montagnes B., L’historiographie de saint Dominique en pays toulousain de Rcchac á Touron (1640-1740), w: L’ordre des Prêcheurs et son histoire en France méridionale, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 36), Toulouse: Éditions Privat 2001, s. 447-478.

Peytavie Ch., Construction de deus lieux de la mémoire dominicaine: Prouillc et Fanjeaux (XIII-XIV siècle), w: L’ordre des Prêcheurs et son histoire en France méridionale, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 36), Toulouse: Éditions Privat 2001, s. 419-446.

Ranquet R. P. OP, Prouilhe. Aux sources de la vie contemplative dominicaine, Carcassonne: Éditions de L’Enclume 1953.

Tugwell S. OP, L’évolution des vitae fratrum. Résumé des conclusions pro¬visoires, w: L’ordre des Prêcheurs et son histoire en France méridionale, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 36), Toulouse: Éditions Privat 2001.

Vicaire M. H., Historié de Saint Dominique, vol. 1. Un homme évangélique, Paris: Les Éditions du Cerf 1957.

Vicaire M. H., Saint Dominique en Lauragais, Fribourg Paris: Éditions Saint Paul 1975.

Vicaire M. H., Saint Dominique à Prouilhe Montréal et Fanjeaux, w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 15-33.

Vicaire M. H., Sources méridionales de l’histoire de Saint Dominique, w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux”, n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 34-40.

Vicaire M. H., Prcdicantibus-Prcdicatoribus. La bulle du 21 janvier 1217, (H 317), w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 44-47.

Vicaire M. H., Les deux traditions apostoliques ou l’évangclisme de Saint Dominique, w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fanjeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 74-103.

Vicaire M. H., L’élargissement universel de la prédication de Saint Dominique en Languedoc (1206-1217), w: Saint Dominique en Languedoc, Colloque de Fan¬jeaux, („Cahiers de Fanjeaux", n. 1), Toulouse: Edition Privat 1995, s. 133-158.

Zerner M., La croisade contre les Albigeois, Paris: Collection Archives 1979.

Ames Ch. C., Słuszne prześladowanie. Inkwizycja, dominikanie i chrześcijaństwo w wiekach średnich, przeł. A. Gomola, Poznań: W drodze 2013.

Jordan z Saksonii, Najdroższej Dianie. Listy do błogosławionej Diany Andalo. Apoftegmaty, przeł. P. Krupa OP, Poznań: W drodze 1998.

Jordan z Saksonii, Vitae fratrum (Libellus), przeł. M. Wylęgała OP, Warszawa: Wydawnictwo „Adam” 2008.

Vicaire M.-H., OP, Dominik i jego bracia kaznodzieje, przeł.: A. Graboń, J. A. Spież OP, T. Skutnik, W. Unolt, Poznań: W drodze 1985.

Bedouelle G., OP, Dominik, czyli łaska słowa, przeł. J. Fenrychowa, Poznań: W drodze 2011.

Tugwell S., OP, Pasja Dominika, przeł. J. Buda, Kraków: Biblioteka Teofila 1996.