Kościół Vaticanum II i jego eklezjologia. Próba retrospekcji z perspektywy 50 lat Gaudium et spes (I)

Jerzy Gocko

Jerzy Gocko Katedry Teologii Moralnej Społecznej KUL

Słowa kluczowe: Sobór Watykański II; eklezjologia; Konstytucja Gaudium et spes; Sobór Watykański I; papieże XIX i XX wieku; nowa teologia

Abstrakt

Artykuł jest częścią większego projektu badawczego, którego przedmiotem jest ponowne spojrzenie na eklezjologię Soboru Watykańskiego II. Jego celem jest ukazanie odnowy eklezjologicznej w okresie Soboru przez pryzmat społecznego posłannictwa Kościoła. Będzie to oznaczało poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób rozwój myśli eklezjologicznej wpłynął na społeczną refleksję Kościoła w ramach jego nauki społecznej i moralności życia społecznego. W centrum dyskursu zostanie postawiona Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, która także wyznaczy zakres podjętych analiz. Projekt przyjmie postać tryptyku, który będzie kontynuowany w kolejnych tomach „Roczników Teologicznych”. Bezpośrednią okazją do podjęcia tego tematu jest 50. rocznica ostatniego Soboru (1962-1965), a w sposób szczególny rocznica publikacji Konstytucji pastoralnej Gaudium et spes.

Część I tryptyku ma za zadanie ukazać główne źródła eklezjologii Vaticanum II i jej odnowy, do których autor zaliczył dorobek I Soboru Watykańskiego, pierwszego spośród soborów ekumenicznych, na którym problematyka Kościoła stała się centrum debat soborowych, nawet jeśli czyniono okazjonalnie. Był on także podsumowaniem pewnego okresu w historii myśli teologicznej i – na swój sposób – naprowadził teologię katolicką na nowe tory. Oprócz wkładu Soboru Watykańskiego I przyjdzie wskazać także na najważniejszych papieży okresu między dwoma ostatnimi Soborami ekumenicznymi, jak i na szereg wybitnych teologów, którzy – zwłaszcza po I wojnie światowej i w okresie samego Soboru – w swoich badaniach podejmowali problematykę eklezjologiczną.

Bibliografia

Aubert R.: Aspects divers du néo-thomisme sous le pontificat de Léon XIII. W: Aspetti della cultura cattolica nell’età di Leone XIII. Atti del Convegno (Bologna, 27-29 dicembre 1960). Red. G. Rossini. Roma: Ed. Cinque Lune 1961 s. 133-227.
Charlier L.: Essai sur le problème théologique. Thuillies: Ramgal 1938.
Chenu M.-D.: Une Ecole de théologie. Le Saulchoir. Kain-lez-Tournai: Le Saulchoir 1937.
Congar Y.: Ciało mistyczne Chrystusa. Tłum. M. Winowska. Lwów: Wydawnictwo OO.Dominikanów 1938.
Congar Y.: Kościół jako sakrament zbawienia. Tłum. T. Mazuś. Warszawa: PAX 1980.
Congar Y.: Kościół, jaki kocham. Tłum. A. Ziernicki. Kraków: Stowarzyszenie Pomocy Wydawnictwom Katolickim na Ukrainie „Kairos”1997.
Congar Y.: L’église de saint Augustin é l’époque moderne. Paris: Cerf 1970.
Congar Y.: O Kościół służebny i ubogi. Tłum. A. Kuryś. Kraków: Stowarzyszenie Pomocy Wydawnictwom Katolickim na Ukrainie „Kairos” 2000.
Congar Y.: Prawdziwa i fałszywa reforma w Kościele. Tłum. A. Ziernicki. Kraków: Znak 2001.
Connolly J. M.: Le renouveau théologique dans la France contemporaine. Paris−Fribourg: Ed Saint-Paul 1966.
Daniélou J.: Les orientations présentes de la pensée religieuse. „Etudes” 29:1946 nr 4 s. 5-21.
D y l J.: Sobory powszechne w drugim tysiącleciu chrześcijaństwa. Tarnów: Biblos 1997.
Giordani L.: Pio XII, un grande papa. Torino: SET 1961.
Gocko J.: Nauka społeczna Kościoła w poszukiwaniu własnej tożsamości. Warszawa: TNFS 2013.
Greniuk F.: Teologia moralna Ciała Mistycznego. W: Teologia moralna ukresu II Tysiąclecia. Red. J. Nagórny, K. Jeżyna. Lublin: RW KUL 1998 s. 75-89.
Guardini R.: Vom Leben des Glaubens. Mainz: Matthias Grünewald-Verlag 1935.
Journet Ch.: L'Eglise du Verbe Incarné. Essai de Théologie spéculative. T. 1-3. Paris: Desclée de Brouwer 1941, 1951, 1969.
Laubier P. de: Myśl społeczna Kościoła katolickiego od Leona XIII do Jana Pawła II. Tłum. B. Luft. Warszawa−Struga−Kraków: Michalineum 1988.
Lubac H. de: Katolicyzm, społeczne aspekty dogmatu. Tłum. M. Stokowska. Kraków: Znak 1961.
Lubac H. de: L'Église dans la crise actuelle. Paris: Cerf 1969.
Lubac H. de: Les Églises particulières dans L'Église universelle. Paris: Aubier Montaigne 1971.
Lubac H. de: Paradoxe et Mystère de L'Église. Paris: Cerf 1967.
Majka J.: Katolicka nauka społeczna. Studium historyczno-doktrynalne. Rzym: Fundacja Jana Pawła II, Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej 1986.
Mondin B.: Storia della Teologia. T. 1-4. Bologna: Edizioni Studio Domenicano 1996-1997.
Neuner P.: Eklezjologia – nauka o Kościele. Tłum. W. Szymona. W: Podręcznik teologii dogmatycznej. Traktat VII. Red. W. Beinert. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława B. M. 1999 s. 207-506.
Schatz K.: Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła. Tłum. J. Zakrzewski. Kraków: Wydawnictwo WAM 2001.
Tshibangu Th.: La théologie comme science au XX siècle. Kinshasa−Louvain: Presses Universitaires du Zaïre 1980.
Walter O.: Pius XII. Leben und Persönlichkeit. Olten: Otto Walter 1939.
Winling R.: Teologia współczesna. Tłum. K. Kisielewska-Sławińska. Kraków: Znak 1990.
Zieliński Z.: Papiestwo i Papieże dwóch ostatnich wieków. Warszawa: PAX 1999(3).