Śmierć samobójcza – praca socjalna z rodziną w żałobie

  • Anna Andrzejewska-Cioch Instytut Nauk o Rodzinie i Pracy Socjalnej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Słowa kluczowe: samobójstwa; żałoba; praca socjalna; wsparcie; praca socjalna z rodziną; edukacja pracowników socjalnych.

Abstrakt

Samobójstwo – wołanie o pomoc, krzyk rozpaczy, niezrozumienie, szok i pytanie: Dlaczego? Dlaczego nie chciał żyć, dlaczego nie prosił o pomoc, dlaczego nic nie zauważyliśmy? Śmierć samobójcza jest zawsze wielkim szokiem dla rodziny, znajomych i najbliższego środowiska; aktem niezrozumienia przyczyn i powodów odebrania sobie życia. Słysząc o samobójstwach, najczęściej zatrzymujemy się nad osobami, które odebrały sobie życie, często zapominając o tych, którzy pozostali z tym pytaniem: Dlaczego? W większości przypadków zastanawiamy się nad cierpieniem osoby, która popełniła samobójstwo, nad jej motywacjami i niezrozumiałym dla nas wyborem śmierci, zapominając jednocześnie o tych, którzy zmuszeni zmierzyć się z samobójczą śmiercią osoby bliskiej, walczą ze stratą, żalem i smutkiem. Rodzina pogrążona w żałobie bardzo często nie radzi sobie ze stratą bliskiej osoby, potrzebuje wówczas pomocy z zewnątrz, ponieważ wsparcie najbliższych bądź przyjaciół jest niewystarczające lub nie można na nie liczyć. Często nie wiemy, jak się zachować w obliczu śmierci, jak pomóc ludziom przeżywającym żałobę, aby w sposób spokojny pogodzili się ze stratą i mogli powrócić do życia społecznego i rodzinnego, które bez względu na wszystko, toczy się dalej własnym biegiem. Praca socjalna powinna stać się odpowiedzią na potrzebę pracy z rodziną w żałobie, a zwłaszcza z tą rodziną, na której śmierć miała charakter samobójczy. Artykuł jest próbą ukazania potrzeby pełnego i profesjonalnego przygotowania pracownika do zadań związanych z pomocą rodzinie w trudnych sytuacjach życiowych, zwłaszcza ze wsparciem w obliczu śmierci jednego z jej członków. Czas żałoby powinien być czasem trwania pracownika z klientem, czasem rozmów i profesjonalnych działań mających na celu pomoc w powrocie do normalnego funkcjonowania i nauki życia bez osoby bliskiej. Ale jak żyć, ze świadomością, że najbliższa nam osoba wybrała śmierć?

Bibliografia

Alexander H., Doświadczenie żałoby różne rodzaje śmierci różne typy żałoby (Experiencing Mourning Different Types of Death Different Types of Mourning), Poznań: W Drodze 2001.
Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A., Interwencja kryzysowa w przypadku zachowań samobójczych (Crisis Intervention in Suicidal Behaviours), in: W. Badura-Madej (Ed.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej: poradnik dla pracowników socjalnych (Secected Topics on Crisis Intervention: Manual For Social Workers), Warsaw: Wydawnictwo Interart 1996, s. 184.
Herbert M., Żałoba w rodzinie. Jak pomóc cierpiącym dzieciom i ich rodzinom (Mourning in Family. How Can we Help Suffering Children and Their Parents), Gdańsk: GWP 2005.
Głaz S. SJ.: Sens życia (Sense of Live), Cracow: WAM 1998.
Hołyst B., Samobójstwo – przypadek czy konieczność (Suicide – an Accident or a Necessity), Warszawa: PWN 1983.
Kriese M., Piętno smutku. Słowa otuchy dla tych, którzy cierpią (A Mark of Sorrow. Hopeful Words for Those who Suffer), Radom: Polwen 2005.
Krysińska K., Żałoba po śmierci samobójczej (Mourning after a Suicidal Death), www.dracus.eu/cmspl/item/227 (dostęp: 4.11.2013).
Kubler-Ross E., Śmierć ostatni etap rozwoju (Death: the Final Stage of Growth), Warsaw: Laurum 2008.
Kubler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu (On Death and Dying), Poznań: Rodzina i Media 1998.
Rochford G., Teoria, koncepcje, odczucia i praktyka, rozważanie kwestii deprywacji w ramach zajęć z zakresu pracy socjalnej (Theory, Concepts, Feelings and Practice, Considering the Issue of Deprivation as a Part of Social Work Classes), in: J. Lishman (Ed.), Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej (Theory for Teachers of Practical Social Work), Warsaw: Wydawnictwo Interart 1996, s. 112.
Siwińska E., Pracownik socjalny w obliczu sytuacji rodziny w żałobie (A Social Worker in the Face of a Mourning Family), in: M. Czechowska-Bieluga, A. Kanios, L. Adamowska (red.), Nowe przestrzenie działania w pracy socjalnej w wymiarze etyczno- prakseologicznym (New Areas for Social Work in Ethical and Practical Dimension), Cracow: Impuls 2010.
Sobkowiak M., Przeciwdziałanie zachowaniom suicydalnym w pracy socjalnej (Preventing Suicidal Behaviours in Social Work), Gorzów Wielkopolski: Publikatornia 2011, www.publikatornia.pl (dostęp: 8.12.2013).
Stukan J., Diagnoza ryzyka samobójstwa (Suicide Risk Diagnosis), Opole: Prometeusz 2008.
Opublikowane
2019-07-26
Dział
Artykuły