Rodzina migracyjna w systemie pomocy społecznej

  • Julia Gorbaniuk Instytut Nauk o Rodzinie i Pracy Socjalnej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Słowa kluczowe: rodzina migracyjna; rodzina transnarodowa; opieka społeczna; praca socjalna; system wsparcia społecznego

Abstrakt

Rodzina migracyjna, jako typ rodziny, często nie była kwalifikowana do wsparcia przez ośrodki pomocy społecznej ze względu na stabilną sytuację finansową oraz w miarę zapewnioną opiekę nad niepełnoletnimi dziećmi przez wyjeżdżających rodziców. Tym niemniej literatura przedmiotu i doniesienia z badań jednoznacznie wskazują, że sytuacja rodzin migracyjnych i wychowujących się w nich dzieci wymaga dużego zaangażowania ze strony służb społecznych, przede wszystkim w celach prewencyjnych, co stanowi ważny aspekt omawianych w artykule dokumentów polityki społecznej Polski. Dalsze formy pomocy oraz wsparcie rodzin migracyjnych należy organizować w ramach następujących struktur: szkoły i innych placówek oświatowo-opiekuńczych, szeroko zakrojonej pomocy społecznej, a także ustawodawstwa rodzinnego i sądownictwa. Dzięki współpracy i komplementarności tych komponentów będzie można mówić o skuteczności i adekwatnym dostosowaniu pomocy do istniejących potrzeb. Efektywne działanie systemu opieki i wsparcia społeczno-prawnego jest możliwe wówczas, gdy oparte jest na gruntownych przekrojowych badaniach naukowych, pozwalających na rzetelną diagnozę zjawiska oraz pojawiających się problemów. Współdziałanie jest więc nieodzowne, przy jednoczesnym spójnym programie pomocy rodzinom migracyjnym. Wymogiem zaś kompleksowych działań jest również konieczność upowszechniania wiedzy na temat problemu porzucania dzieci i odpowiedzialności karnej rodziców za to przestępstwo. Nieświadomość owej odpowiedzialności negatywnie rzutuje na sytuację dziecka oraz samych rodziców, często zaniedbujących procedurę przekazania opieki prawnej nad dzieckiem innym osobom, w sytuacji ich długotrwałego wyjazdu poza granice kraju.

Bibliografia

Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa: PWN 1982.
Bacigalupe G., Cámara M., Transnational Families and Social Technologies: Reassessing Immigration Psychology, “Journal of Ethnic & Migration Studies” 38(2012), nr9, s. 1425-1438.
Benítez J., Salvadoran L., Transnational Families: ICT and Communication Practices in the Network Society, “Journal of Ethnic & Migration Studies” 38(2012), nr9, s. 1439-1449.
Brągiel J., Badory S., Formy opieki, wychowania i wsparcia w reformowanym systemie pomocy społecznej, Opole: Uniwersytet Opolski 2005.
Castańeda E., Buck L., Remittances, Transnational Parenting, and the Children Left Behind: Economic and Psychological Implications, “Latin Americanist” 2011, nr4, s. 85-110.
Danilewicz W., Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenie wspólnoty, Białystok: „Trans Humana” 2010.
Dreby J., Children's Leverage in Mexican Transnational Families. Conference Papers: American Sociological Association. Annual Meeting, Montreal 2006.
Dreby J., Parent-Child Separation in Mexican Transnational Families. Dissertation Abstracts International Section A, “Humanities and Social Sciences” 2008, nr 9-A, s. 4090.
Dyczewski L., Rodzina i jej miejsce w hierarchii wartości młodego pokolenia Europejczyków. Wyniki badań socjologicznych, w: J. Gorbaniuk (red.), Sytuacja rodziny we współczesnym społeczeństwie – doświadczenia Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin: Wyd. EL-Press 2007, s. 22-39.
Dziewięcka-Bokun L., Rodzina jako wyzwanie polityki społecznej, w: J. Kędzior, A. Ładyżyński (red.), Współczesne wyzwania pracy socjalnej, Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek” 2009, s. 69-80.
Gizicka D., Gorbaniuk J., Szyszka K., Rodzina w sytuacji rozłąki migracyjnej, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010.
Gorbaniuk J., Rodzina w rozłące migracyjnej, w: M. Zając (red.), Emigracja wyzwaniem duszpasterskim dla Kościoła w Polsce, Lublin: Wydawnictwo KUL 2009, s. 159-170.
Grewiński M., Wyzwania stojące przed instytucjami pomocy społecznej w kontekście realizacji projektów systemowych Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, w: W. Szymczak (red.), Współczesne wyzwania i metody pracy socjalnej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2009, s. 29-53.
Kawczyńska-Butrym Z., Współczesna rodzina – wyzwania dla pracy socjalnej, w: W. Szymczak (red.), Współczesne wyzwania i metody pracy socjalnej, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2009, s. 21-28.
King R., Vullnetari J., Orphan Pensioners and Migration Grandparents. The Impact of Mass Migration on Older People in Rural Albania, “Agcing & Society” 2006, nr 5, s. 783-816.
Kozdrowicz E., Rodzina niepełna, w: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. V, Warszawa: PWN 2006, s. 336-346.
Kozdrowicz E., Walczak B., Wprowadzenie, w: E. Kozdrowicz, B. Walczak (red.), Szkoła wobec mobilności zawodowej rodziców i opiekunów. Niezbędnik nauczyciela, „Zeszyty Metodyczne” 2008, nr 8, s. 5.
Maj B., Współczesna rodzina jako podmiot pracy socjalnej, w: J. Kędzior, A. Ładyżyński (red.), Współczesne wyzwania pracy socjalnej, Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek” 2009, s. 81-90.
Mituła E., Rodziny pełne nie w pełni – eurosieroctwo. Opieka nad dzieckiem a migracja zarobkowa rodziców, w: A. Ładyżyński (red.), Rodzina we współczesności, Wrocław: ATUT 2009.
Moskal M., Transnationalism and the Role of Family and Children in Intra-European Labour Migration, “European Societies” 2011, nr1, s. 29-50.
Nowak B. M., Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
Pantea M. C., “I Have a Child and a Garden”: Young People's Experiences of Care Giving in Transnational Families, “Journal of Youth Studies” 2012, nr2, s.241-256.
Rymsza M., W stronę pracy środowiskowej i nowych ról zawodowych pracowników socjalnych, w: M. Rymsza (red.), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, Warszawa: Instytut Spraw Socjalnych 2012, s. 203-226.
Slany K., Co to znaczy być migrantką?, w: K. Slany (red.), Migracje kobiet. Perspektywa wielowymiarowa, Kraków: Wydawnictwo UJ 2008, s.7-30.
Tomaszewska H., Diagnoza rodzinnej i szkolnej sytuacji dziecka z rodziny migracyjnej, w: E. Kozdrowicz, B. Walczak (red.), Szkoła wobec mobilności zawodowej rodziców i opiekunów. Niezbędnik nauczyciela, „Zeszyty Metodyczne” 2008, nr 8, s. 37-53.
Weissbrot-Koziarska A., Poradnictwo socjalne dla rodzin. Podręcznik akademicki, Opole: Uniwersytet Opolski 2012.
Yeleyko I., Specyfika migracji zarobkowej ludności na Ukrainie, w: M.G. Woźniak (red.), Gospodarka oparta na wiedzy, Rzeszów: UR KTE 2007, s.401-410.
Zielińska A., Pedagogiczno-prawne aspekty opieki nad dzieckiem w sytuacji wyjazdu rodziców do pracy za granicę, „Pedagogika Społeczna” 2008, nr3, s.47-60.
Opublikowane
2019-07-26
Dział
Artykuły