Pojednanie przez pamięć i dialog: uwagi religijnopsychologiczne

Abstrakt

2021 rok cechował się, między innymi, upamiętnieniem inwazji Wehrmachtu na Rosję i następującej po tym wyniszczającej wojny. Atak ten był ściśle powiązany z zerwaniem umowy niemiecko-radzieckiej zawartej w 1939. Umowa ta była w istocie przedstawiana jako pakt o nieagresji i o przyjaźni, ale której rezultatem była okupacja Polski przez Wehrmacht i przez Armię Czerwoną oraz okupacja państw bałtyckich, niemiecka kampania wojenna na Zachodzie i wreszcie najazd na Związek Radziecki. Data ta jest więc związana z doświadczeniem traumy w licznych państwach europejskich. Powyższe uwagi pokazują, z perspektywy psychologii religii, jak te doświadczenia, dzięki konstruktywnej pamięci w dialogu, mogą przyczyniać się do etapów pojednania ze sobą, z innymi i z życiem.