Myśl apologetyczna księdza Idziego Radziszewskiego – pierwszego rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Słowa kluczowe: Idzi Radziszewski, geneza religii, ewolucjonizm, nauki przyrodnicze, teologia

Abstrakt

Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie myśli apologetycznej ks. Idziego Radziszewskiego, pierwszego rektora KUL. Ksiądz Radziszewski uważał, że jednym z jego najważniejszych obowiązków jest walka z błędnymi poglądami dotyczącymi religii. W swych pracach podjął się dyskusji z ewolucjonistyczną koncepcją religii oraz niewłaściwym ujmowaniem relacji między teologią a naukami przyrodniczymi. Dla ukazania wspomnianych wymiarów myśli apologetycznej ks. Radziszewskiego przeanalizowane zostały cztery główne jego dzieła, uznane za ważne w polskiej apologetyce. Analizę przeprowadzono podejmując się ukazania dwóch zasadniczych tematów, na których skupił się w swej obronie myśli katolickiej pierwszy rektor KUL. Były to kolejno: zagadnienie genezy religii oraz relacja istniejąca między teologią a naukami przyrodniczymi. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać, że w swoich poglądach ks. I. Radziszewski: 1) sprzeciwiał się rozpowszechnionemu w jego czasach przekonaniu, że jedynie tzw. metoda naukowa (negująca np. refleksję filozoficzną) pozwala osiągnąć prawdę; 2) wykazał nieusuwalne sprzeczności w ewolucyjnej koncepcji genezy religii, która dominowała w jego czasach; 3) wskazał na racjonalne podstawy nadprzyrodzonego pochodzenia religii; 4) wskazał na konieczność respektowania kompetencji poznawczych w przypadku konfliktów zachodzących między wiedzą opartą na poznaniu naukowym a wiedzą będącą owocem refleksji teologicznej; 5) twierdził, że żadne odkrycia w obszarze nauk ścisłych nigdy nie będą mogły – ze względu na różny przedmiot poznania – podważać słusznych twierdzeń teologicznych.

Bibliografia

Cathrein, Victor. Moralphilosophie. T. 2. Freiburg Br.: Herder, 1899.

Darwin, Charles. The descent of Man. T. 1. London: J. Murray, 1888.

Herda, Justyna. Ewolucyjna geneza wiary religijnej w ujęciu Richarda Dawkinsa. Rozprawa doktorska, mps, Archiwum KUL, Lublin, 2008.

Karolewicz, Grażyna. Ksiądz Idzi Benedykt Radziszewski. 1871-1922. Lublin: Polihymnia, 1998.

Lubac, Henri de. Na drogach Bożych. Paryż: Éditions du dialogue, 1970.

Migne, Jacques Paul. „Demonstratio Evangelica”. Patrologia Latina IX, 1219.

Müller, Max. Vorlesungen über den Ursprung und die Entwicklung der Religion. Strasbourg: Trübner, 1880.

Pesch, Christian, Gott und Götter. Eine Studie zur vergleichenden Religionswissenschaft. Freiburg Br.: Herder, 1890.

Radziszewski, Idzi Benedykt. „Credo nowożytnego fizjologa”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 271-325. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.

Radziszewski, Idzi Benedykt. Geneza idei religii w ewolucjonizmie Darwina i Spencera. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.

Radziszewski, Idzi Benedykt. „Geneza religii w świetle nauki i filozofii”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 81-238. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.

Radziszewski, Idzi Benedykt. „Teologia a nauki przyrodnicze”. W Ks. Idzi Benedykt Radziszewski. Pisma, red. Stanisław Janeczek i in., 239-269. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.

Reville, Albert. Prolegomenes de l’histoire des religions. Paris: G. Fischbacher, 1886.

Rod, Edouard. Le sens de la vie. Paris: Didier, 1918.

Roure, Lucien. Doctrines et problemes. Paris: V. Retaux, 1900.

Spencer, Herbert. First Principles. London: Williams and Norgate, 1880.

Tomasz z Akwinu. Summa contra Gentiles, 3, cap. 119. Przeł. Zofia Włodek, Włodzimierz Zega. Poznań: W drodze, 2003.

Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna, 1, q. 103, art. 1. W Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna, 1, q. 103-119: Rządy Boże, t. 8, tłum. i oprac. P. Bełch OP. Londyn 1981.

Opublikowane
2022-11-16
Dział
Artykuły