Obraz Sądu Ostatecznego w ikonosferze sądownictwa

Ołeksij Krawczuk; Iwan Ostaszczuk

doi:10.18290/rt22691-7

Ołeksij Krawczuk Kijowski Instytut Politechniczny imienia Igora Sikorskiego https://orcid.org/0000-0002-7844-2381
Iwan Ostaszczuk Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny imienia M. P. Dragomanowa https://orcid.org/0000-0002-6115-0884

Słowa kluczowe: Sąd Ostateczny, Chrystus Sędzia, ikonosfera sądownictwa, symbolika sądowa

Abstrakt

Główną funkcją tematyki sądowej w sztuce jest prezentacja wartości i sprawiedliwości. Niniejszy artykuł omawia zagadnienie dialogu prawa, religii i sztuki na przykładzie obrazu Sądu Ostatecznego, który ukazuje ideę wyższej sprawiedliwości, usankcjonowanej przez Boga jako Najwyższego Sędziego. W oparciu o porównawczo-historyczną, semiotyczną i hermeneutyczną metodę wyodrębniono kwestię genezy i istoty chrześcijańskiej idei Sądu Ostatecznego na podstawie narracji mitów egipskich i starogreckich oraz tekstów Pisma Świętego. Badane są główne obrazy i symbole tego wątku, a mianowicie: Chrystus Sędzia, św. Michał, waga i psychostazja. Podano przykłady Sądu Ostatecznego w ikonografii kościelnej i w sztuce.

Bibliografia

Адамчик, Владимир, авт-сост.. Словарь символов и знаков. Москва: АСТ; Минск: Харвест [Adamchik, Vladimir V., avt.-sost., Slovar’ simvolov i znakov. Moskva: AST; Minsk: Kharvest], 2006.

Бальтазар, Ганс Урс фон. „Суды Божии в Откровении Иоанна Богослова”. W: Символ, [Balthasar, Hans Urs von. „Sudy Bozhii v Otkrovenii Ioanna Bogoslova”. V: Simvol], Paris 16(1986): 9–17.

Bardski, Krzysztof ks. „Bóg jako sprawiedliwy sędzia w symbolicznej ikonosferze biblijnej starożytności chrześcijańskiej i średniowiecza”. Verbum Vitae 26(2014):143-157. Dostęp 10.07. 2021. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-45d01e1e-1d01-4425-90d4-49b0d4bf0949/c/143_pdfsam_Verbum_26.pdf.

Chomyn, Igor. 150 arcydzieł malarstwa polskiego ze zbiorów Lwowskiej Galerii Sztuki. Pelplin: Bernardinum, 2006.

Codex Iuris Canonici. Poznań: Pallotinum, 1984.

Dobrzeniecki, Karol. „Harmonia teologii, prawa i kosmologii na przykładach zastosowania motywu wagi w sztuce czasów przednowożytnych”. Teologia i człowiek. Kwartalnik Wydziału Teologicznego UMK 30(2015), 2: 79–93.

Егоров, Алексей. „Кризисы в истории Рима (события и проблемы)”. W: Мнемон. Исследования и публикации по истории античного мира. Сборник статей к 80-летию со дня рождения проф. Э.Д. Фролова. СПб. [Yegorov, Aleksey B. „Krizisy v istorii Rima (sobytiia i problemy)”. V: Mnemon. Issledovania i publikatsyi po istorii antichnogo mira. Sbornik statei k 80-letiu so dnia rozhdenia prof. E.D.Frolova. SPb.], 12(2013): 346–365.

Еко, Умберто, ред., Історія європейської цивілізації. Середньовіччя. Варвари. Християни. Мусульмани; пер. з італ. Харків: Фоліо [Eco, Umberto, red., Istoria evropeiskoi tsyvilizatsii. Seredniovichia. Varvary. Khrystyiany. Musul’many; per. z ital. Kharkiv: Folio], 2018.

Еко, Умберто, ред., Історія європейської цивілізації. Середньовіччя. Собори. Лицарі. Міста; пер. з італ. Харків: Фоліо [Eco, Umberto, red., Istoria evropeiskoi tsyvilizatsii. Seredniovichia. Sobory. Lytsari. Mista; per. z ital. Kharkiv: Folio], 2018.

Forstner, Dorothea OSB. Świat symboliki chrześcijańskiej. Leksykon. Warszawa: PAX, 2001.

Георгиевский, Эдуард. „Символизм древнерусского уголовного права”. Право и политика [Georgievskiy, Eduard V. „Simvolizm drevnerusskogo ugolovnogo prava”. Pravo i politika] 2(2013): 238–248.

Gotik. Architektur. Sculptur. Malerei. H.F. Ullmann, 2009.

Greek-English New Testament. Deutsche Bibelgesellschaft, 1998.

Губаева, Тамара. Язык и право. Искусство владения словом в профессиональной юридической деятельности. 2-е изд., пересмотр. Москва: Норма: Инфра-М [Gubaeva, Tamara. Iazyk i pravo. Iskusstvo vladeniia slovom v professional’noi iuridicheskoi deiatel’nosti. 2-e izd., peresmotr. Moskva: Norma: Infra-M], 2010.

Гуревич, Арон. Избранные труды. Культура средневековой Европы. Санкт-Петербург: Изд-во С.-Петербургского у-та [Gurevich, Aron Y. Izbrannye trudy. Kul’tura srednevekovoi Evropy. Sankt-Peterburg: Izd-vo S.-Peterburgskogo u-ta], 2006.

Howes, Llewellyn. „Who Will Put My Soul on the Scale?: Psychostasia in Second Temple Judaism”. Old Testament Essays 27(2014), 1: 100–122.

Григорак, Анастасія. Світоглядні орієнтири українського соціуму у світлі іконографії Страшного суду XV–XVIII ст. Автореф. дисерт. … к. іст. н. Київ [Hryhorak, Anastasia K. Svitohladni orientyry ukrains’koho sotsiumu u svitli ikonografii Strashnoho sudu XV-XVIII st. Autoref. dysert. … k. ist. n. Kyiv], 2020.

Juan de la Abadía (the Elder). „Saint Michael Weighing Souls”. Dostęp 15.06.2021. https://www.museunacional.cat/en/colleccio/saint-michael-weighing-souls/juan-de-la-abadia-el-vell/005082-000.

Judica Sunday. Dostęp 15.06.2021. https://www.newadvent.org/cathen/08553a.htm.

Катехизм Католицької Церкви. Синод Української Греко-Католицької Церкви [Katekhyzm Katolyts’koi Tserkvy. Synod Ukrains’koi Hreko-katolyts’koi Tserkvy], 2002.

La Cappella degli Scrovegni. Dostęp 15.06.2021. http://www.cappelladegliscrovegni.it/index.php/it/.

Mazur, Jan OSPPE. „Skałka na przełomie tysiącleci”. Peregrinus Cracoviensis 14(2003): 13-35.

Мелетинский, Елеазар, гл. ред., Мифологический словарь. Москва: Сов. Энциклопедия [Meletinskii, Eleazar M., gl. red., Mifologicheskii slovar’. Moskva: Sov. Entsyklopedia], 1990.

Мень, Олександр. Проповіді на церковний рік; пер. з рос. М. Лемик. Львів: Свічадо, [Men, Oleksandr. Propovidi na tserkovnyi rik; per. z ros. M. Lemyk. L’viv: Svichado] 2014.

Novum Testamentum Latine. Deutsche Bibelgesellschaft, 2002.

O’Грейді, Джон Ф. „Современное состояние христологии”. W: Современное католическое богословие. Хрестоматия, пер. с англ., 201–231. Москва: ББИ св. апостола Андрея [O’Grady, John F. „Sovremennoe sostoianie khristologii”. V: Sovremennoe katolicheskoe bogoslovie. Khrestomatia, per. s angl., 201–231. Moskva: BBI sv. apostola Andreia], 2007.

Пальцева, Лариса. „Судебные институты архаической Греции”. W: Мнемон. Исследования и публикации по истории античного мира. Санкт-Петербург [Pal’tseva, Larisa A. „Sudebnye instituty arkhaicheskoi Gretsii”. V: Mnemon. Issledovania i publikastyi po istorii antichnogo mira. Sankt-Peterburg], 7(2008): 85–96.

Райкен, Лиланд, и др., ред. Словарь библейских образов; пер. с англ. Санкт-Петербург: Библия для всех [Ryken, Leland, i dr., red. Slovar’ bibleiskikh obrazov, per. s angl. Sankt- Peterburg: Biblia dla vsekh], 2008.

Телицын, Вадим, ред. Символы, знаки, эмблемы: Энциклопедия. Москва: ЛОКИД-ПРЕСС: РИПОЛ Классик [Telitsyn, Vadim L., red. Simvoly, znaki, emblemy: Entsyklopedia. Moskva: LOKID-PRESS: RIPOL Klassik], 2005.

Власова, Галина. Легитимация институтов публичной власти в политико-правовом и социокультурном измерениях (на примере эволюции правосудия). Автореф. дисс. … д. ю.н. Ростов-на-Дону [Vlasova, Galina B. Legitimatsyia institutov publichnoi vlasti v politico-pravovom i sotsyokul’turnom izmereniiakh (na primere evolutsii pravosudia). Avtoref. diss. … d. iur. n. Rostov-na-Donu], 2009.