Filozoficzno-teologiczny obraz śmierci widziany oczami młodych osób:

Robert Lewandowski

doi:10.18290/rt.22696.6

Robert Lewandowski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-7386-8594

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.22696.6

Słowa kluczowe: śmierć, eschatologia, teologia, badanie ankietowe

Abstrakt

Artykuł prezentuje kulturowy obraz śmierci z teologiczno-filozoficznego punktu widzenia. Do zbadania tego zjawiska wykorzystana została metoda etnolingwistyczna. Tekst uwzględnia szczególnie zmiany postaw i emocji wobec śmierci na przestrzeni różnych epok, począwszy od starożytności a skończywszy na (po)nowoczesności. Następnie ukazany został sposób przedstawienia śmierci w Biblii, a także w naukach głoszonych przez Ojców Kościoła, by w końcowej części zweryfikować dotychczasowe poglądy z tym, co myślą o niej młode osoby uczęszczające do szkoły podstawowej − jak definiują śmierć, czy się jej obawiają. Zadaniem uczniów było udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące szeroko pojętej śmierci. Kolejne pytania związane były z fizycznymi objawami śmierci, emocjami jej towarzyszącymi, a także z przyczynami umierania ludzi. Respondenci musieli również odpowiedzieć na pytanie: czy ludzie się jej obawiają, a także jakie uczucia w nich wywołuje?

Bibliografia

Aries, Philippe. Rozważania o historii śmierci. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2007.

Bokwa, Ignacy. „Eschatologiczne perspektywy ludzkiej egzystencji jako paradygmat sensu”. Studia Gnesnensia 26(2012): 69-87.

Bokwa, Ignacy. „Zmartwychwstanie w śmierci. Dyskusja Josepha Ratzingera z Gisbertem Greshake”. Kieleckie Studia Teologiczne 16(2017): 91-106.

Bukalski, Sławomir. „Śmierć i umieranie. Aspekty psychologiczno-pastoralne”. Studia Paradyskie 24(2014): 101-112.

Boros, Ladislaus. Mysterium mortis. Człowiek w obliczu ostatecznej decyzji, tłum. B. Białecki. Warszawa: PAX, 1974.

Dąmbska, Izydora. Zagadnienie śmierci w greckiej filozofii starożytnej. Lublin: KUL, 1993.

Drogoś, Sławomir. Człowiek w obliczu śmierci. Toruń: Adam Marszałek, 2001.

Legowicz, Jan (red.). Filozofia starożytna Grecji i Rzymu. Warszawa: PWN, 1970.

Góralczyk, Paweł. Sens życia sens śmierci. Ząbki: Apostolicum, 2003.

Góźdź, Krzysztof. Teologia historii zbawienia według Oscara Cullmanna. Lublin: KUL, 1996.

Granat, Wincenty. Eschatologia. Rzeczy ostateczne człowieka i świata. Lublin: KUL, 1962.

Jankowski, Augustyn. Eschatologia Nowego Testamentu. Kraków: WAM, 2007.

Jan Paweł II. „Katecheza z dnia 01.10.1986”.

Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 1994.

Krakowiak, Czesław. „Posługa Kościoła wobec umierającego człowieka”. Ateneum Kapłańskie 164(1980): 171-182.

Łabuda, Piotr. Śmierć i życie po śmierci według Ewangelii św. Łukasza. Tarnów: Biblos, 2007.

Łukaszuk, Tadeusz. Dionizy. Ostateczny los człowieka i świata. Kraków: PAT, 2006.

Orbik, Zbigniew. „Problematyka śmierci w filozofii starożytnej”. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej 65(2013): 267-280.

Nowak, Joachim. „Śmierć w wymiarze chrystologicznym w świetle współczesnej literatury teologicznej”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 34(2014): 83-98.

Tomasz z Akwinu. Suma teologiczna I. Londyn: Veritas, 1962.

Perszon, Jan. „Śmierć jako wydarzenie i wyobrażenie na Kaszubach Północnych − studium etnograficzne”. Studia Gdańskie 10(1995): 145-165.

Ratzinger, Joseph. Eschatologia − śmierć i życie wieczne. Warszawa: PAX, 1986.

Wensing, Michael. Śmierć i przeznaczenie człowieka według Biblii. Warszawa: PROMIC, 1997.