The Unwritten Letters. A Theological Interpretation of the Time of the Epidemic in the Pastoral Letters of Polish Bishops

Keywords: pastoral letter, bishop, coronavirus epidemic, evil

Abstract

The documents of the post-Vaticanum II Church make it clear that preaching the word of God is a priority among bishops’ duties. Besides preaching the truths of the faith, an important duty of theirs is interpreting the contemporary reality in the perspective of the Gospel. The documents on the pastoral office of bishops present a pastoral letter as a basic form of preaching, besides a homily, and specify that pastoral letters ought to be published in situations of extraordinary circumstances for the Church. Seemingly, the coronavirus epidemic causing the COVID-19 disease has been such a special situation for the Church. A search of official Internet pages of dioceses has shown that from March to the end of June 2020 among 41 diocesan bishops of the Latin rite in Poland only 12 have released letters dedicated (entirely or partially) to the issues concerning the epidemic. Only 3 of the letters presented attempts of a theological interpretation, including biblical models. Similarly, only 3 bishops have discussed the issue of interpreting the epidemic in terms of a supernatural evil. In other letters a pedagogical model of teaching prevailed. The authors wrote of the epidemic as a time of trial, a chance and opportunity to change ones ways and repent. The bishops did not take the opportunity to present a deeper theological reflection of the epidemic sub specie aeternitatis.

References

Białkowska M., Odliczanie w drzwiach Kościoła, 14.03.2020 r., wiez.com.pl/2020/03/14/odliczanie- w-drzwiach-kosciola/ (dostęp: 30.06.2020).

Czaja A., List Biskupa Opolskiego na V niedzielę Wielkiego Postu 2020 „Jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą”, 29.03.2020 r., www.diecezja.opole.pl/index.php/biskupi-infor macje/bp-andrzej-czaja/2525-list-biskupa-opolskiego-na-v-niedziele-wielkiego-postu-2020 (dostęp: 28.06.2020).

Dokowicz L., Bodasiński M., Wezwanie do pokuty, 9.03.2020 r., www.youtube.com/watch ?v=zNsLJr0dqOk (dostęp: 30.06.2020).

Drews K., Posługa biskupa we współczesnym Kościele, „Studia Gdańskie” 25(2009), s. 35-49.

Dzięga A., Słowo pasterskie Księdza Arcybiskupa Metropolity na III Niedzielę Wielkiego Postu, 15.03.2020 r., kuria.pl/aktualnosci/Slowo-pasterskie-Ksiedza-ArcybiskupaMetropolity-na-III-Niedziele-Wielkiego-Postu-15-marca-2020-r_4008 (dostęp: 28.06.2020).

Gurda K., List pasterski Biskupa Siedleckiego Kazimierza Gurdy w związku z przygotowaniami do 40. Pieszej Pielgrzymki Podlaskiej na Jasną Górę (2020), 19.06.2020 r., diecezja.siedlce.pl/ komunikat/list-biskupa-siedleckiego-z-okazji-40-ppp-na-jasna-gore/ (dostęp: 28.06.2020).

Hajduk R., Leczyć rany serc złamanych. Przyczynek do kaznodziejstwa terapeutycznego, Wydawnictwo D’EL Art, Kraków 1996.

Jan Paweł II, Adhortacja posynodalna „Pastores gregis”, Watykan 2003.

Jan Paweł II, Encyklika „Dives in Misericordia”, Watykan 1980.

Jezus żyje i chce, abyś żył. Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa, 31.03.2020 r.

Jeż A., List pasterski Biskupa Tarnowskiego na Niedzielę Bożego Miłosierdzia, 19.04.2020 r., diecezja.tarnow.pl/images/do_pobrania/List_NMB_2020.pdf (dostęp: 28.06.2020).

Jędraszewski M., List ze wskazaniami duszpasterskimi Metropolity Krakowskiego na ostatni etap Wielkiego Postu, 30.03.2020 r., diecezja.pl/aktualnosci/list-ze-wskazania mi-duszpasterskimi-metropolity-krakowskiego-na-ostatni-etap-wielkiego-postu/ (dostęp: 28.06.2020).

Kaszak G., List biskupa Grzegorza Kaszaka w związku z epidemią, 15.03.2020 r., diecezja. sosnowiec.pl/news/list-biskupa-w-zwiazku-z-epidemia-3881 (dostęp: 28.06.2020).

Kongregacja ds. Biskupów, Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów „Apostolorum succesores”, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006, s. 558-559.

Kongregacja ds. Biskupów, Instrukcja na temat pasterskiej posługi biskupów „Ecclesiae imago”, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006, s. 403-516.

Kupny J., List Metropolity Wrocławskiego ks. abp. Józefa Kupnego do wiernych Archidiecezji Wrocławskiej, 19.03.2020 r., www.archidiecezja.wroc.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2814:kochanimieszkacydolnegolska&catid=62:aktualnoci&Itemid=205 (dostęp: 28.06.2020).

Pindel R., List pasterski biskupa bielsko-żywieckiego na zakończenie roku szkolnego 2020, 27.06.2020 r., diecezja.bielsko.pl/aktualnosci/list-biskupa-na-zakonczenie-roku-szkolnego/ (dostęp: 28.06.2020).

Polak W., Jesteśmy w rękach Boga, 17.03.2020 r., www.archidiecezja.pl/aktualnosci/archiwum/ 2020/marzec/jestesmy_w_rekach_boga_.html (dostęp: 30.06.2020).

Polak W., List Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka na III Niedzielę Wielkanocną, Niedzielę Dobrego Pasterza, 03.05.2020 r., prymaspolski.pl/homilie/list-na-niedziele-dobrego-pasterza-3-05-2020/ (dostęp: 28.06.2020).

Ryś G., List do diecezjan dotyczący pandemii koronawirusa, 14.03.2020 r., www.archidiecezja. lodz.pl/film/abp-rys-list-do-diecezjan-dot-pandemii-koronawirusa-lodz-2020/ (dostęp: 28.06.2020).

Sawa P., Projekt Ocalenie – czyli jakie błędy popełniają Bodasiński i Dokowicz, deon.pl/kosciol/ komentarze/jakie-bledy-popelniaja-bodasinski-idokowicz,834302 (dostęp: 30.06. 2020).

Sawczuk P., List Biskupa Drohiczyńskiego na Wielki Czwartek, 09.04.2020 r., drohiczyńska.pl/ aktualności/list-biskupa-drohiczynskiego-na-wielki-czwartek/ (dostęp: 28.06.2020).

Skowronek K., Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945-2005), Wydawnictwo Lexis, Kraków 2006.

Sobór Watykański II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów „Christus Dominus”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 48-78.

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 104-166.

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 526-606.

Sobór Watykański II, Konstytucja o świętej liturgii „Sacrosanctum concilium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 48-78.

Stepnowski J., List pasterski Biskupa Łomżyńskiego przed 36 PPŁ na Jasną Górę, 28.06.2020 r., diecezja.lomza.pl/kuria/komunikaty-kurii/item/3099-list-pasterski-biskupa-lomzynskiego-przed-36-ppl-na-jasna-gore (dostęp: 28.06.2020).

Stepnowski J., List pasterski Biskupa Łomżyńskiego w związku z sytuacją panującej epidemii, 13.03.2020 r., diecezja.lomza.pl/kuria/komunikaty-kurii/item/2968-list-pasterski-biskupa-lomzynskiego-w-zwiazku-z-sytuacja-panujacej-epidemii (dostęp: 28.06.2020).

Śmigiel W., List pasterski bpa Wiesława Śmigla, 25.03.2020 r., diecezja-torun.pl/Artykuly/View/ 3566/list-pasterski-bpa-wieslawa-smigla (dostęp: 28.06.2020).

Wojtak M., List pasterski – pragmatyczny aspekt wzorca gatunkowego, w: Znak językowy w pejzaży semiotycznym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Józefa Wierzchowskiego, red. J. Gardzińska, A. Maciejewska, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2003, s. 185-198.

Wroceński J., Obowiązki pasterskie biskupa diecezjalnego, „Prawo Kanoniczne” 51(2008), nr 3-4, s. 119-145.

Żynel A., Znaki czasu, „Znak” 1969, nr 12, s. 1578-1593.

Published
2021-01-29
Section
Articles