Listy, których nie było. Teologiczna interpretacja czasu epidemii w listach pasterskich biskupów polskich
Abstrakt
Dokumenty Kościoła posoborowego jednoznacznie stwierdzają, że głoszenie słowa Bożego wysuwa się na czoło pasterskich zadań biskupów. Oprócz głoszenia prawd wiary istotnym obowiązkiem pozostaje interpretacja rzeczywistości doczesnej w świetle Ewangelii. Obok homilii podstawową formą przepowiadania jest list pasterski, o którym dokumenty poświęcone posłudze biskupów mówią, że powinny być wydawane w sytuacjach szczególnych okoliczności, w jakich znajduje się Kościół. Jak się wydaje, taką okolicznością jest epidemia koronawirusa powodująca chorobę określaną jako COVID-19. Kwerenda przeprowadzona na oficjalnych stronach internetowych diecezji pokazała, że w okresie od marca do końca czerwca 2020 r. na 41 biskupów diecezjalnych obrządku łacińskiego w Polsce tylko 12 wydało listy poświęcone całkowicie lub częściowo kwestiom związanym z epidemią. Tylko w trzech listach pojawiły się próby teologicznych interpretacji za pośrednictwem biblijnych modeli. Także jedynie trzech biskupów odniosło się do kwestii epidemii jako zła nadprzyrodzonego. W pozostałych listach dominował aspekt pedagogiczny. Autorzy listów pisali o epidemii jako czasie próby, okazji do nawrócenia i pokuty. Biskupi nie wykorzystali szansy na pogłębioną refleksję na temat epidemii sub specie aeternitatis.
Bibliografia
Białkowska M., Odliczanie w drzwiach Kościoła, 14.03.2020 r., wiez.com.pl/2020/03/14/odliczanie- w-drzwiach-kosciola/ (dostęp: 30.06.2020).
Czaja A., List Biskupa Opolskiego na V niedzielę Wielkiego Postu 2020 „Jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą”, 29.03.2020 r., www.diecezja.opole.pl/index.php/biskupi-infor macje/bp-andrzej-czaja/2525-list-biskupa-opolskiego-na-v-niedziele-wielkiego-postu-2020 (dostęp: 28.06.2020).
Dokowicz L., Bodasiński M., Wezwanie do pokuty, 9.03.2020 r., www.youtube.com/watch ?v=zNsLJr0dqOk (dostęp: 30.06.2020).
Drews K., Posługa biskupa we współczesnym Kościele, „Studia Gdańskie” 25(2009), s. 35-49.
Dzięga A., Słowo pasterskie Księdza Arcybiskupa Metropolity na III Niedzielę Wielkiego Postu, 15.03.2020 r., kuria.pl/aktualnosci/Slowo-pasterskie-Ksiedza-ArcybiskupaMetropolity-na-III-Niedziele-Wielkiego-Postu-15-marca-2020-r_4008 (dostęp: 28.06.2020).
Gurda K., List pasterski Biskupa Siedleckiego Kazimierza Gurdy w związku z przygotowaniami do 40. Pieszej Pielgrzymki Podlaskiej na Jasną Górę (2020), 19.06.2020 r., diecezja.siedlce.pl/ komunikat/list-biskupa-siedleckiego-z-okazji-40-ppp-na-jasna-gore/ (dostęp: 28.06.2020).
Hajduk R., Leczyć rany serc złamanych. Przyczynek do kaznodziejstwa terapeutycznego, Wydawnictwo D’EL Art, Kraków 1996.
Jan Paweł II, Adhortacja posynodalna „Pastores gregis”, Watykan 2003.
Jan Paweł II, Encyklika „Dives in Misericordia”, Watykan 1980.
Jezus żyje i chce, abyś żył. Nota Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski w związku z pandemią koronawirusa, 31.03.2020 r.
Jeż A., List pasterski Biskupa Tarnowskiego na Niedzielę Bożego Miłosierdzia, 19.04.2020 r., diecezja.tarnow.pl/images/do_pobrania/List_NMB_2020.pdf (dostęp: 28.06.2020).
Jędraszewski M., List ze wskazaniami duszpasterskimi Metropolity Krakowskiego na ostatni etap Wielkiego Postu, 30.03.2020 r., diecezja.pl/aktualnosci/list-ze-wskazania mi-duszpasterskimi-metropolity-krakowskiego-na-ostatni-etap-wielkiego-postu/ (dostęp: 28.06.2020).
Kaszak G., List biskupa Grzegorza Kaszaka w związku z epidemią, 15.03.2020 r., diecezja. sosnowiec.pl/news/list-biskupa-w-zwiazku-z-epidemia-3881 (dostęp: 28.06.2020).
Kongregacja ds. Biskupów, Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów „Apostolorum succesores”, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006, s. 558-559.
Kongregacja ds. Biskupów, Instrukcja na temat pasterskiej posługi biskupów „Ecclesiae imago”, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006, s. 403-516.
Kupny J., List Metropolity Wrocławskiego ks. abp. Józefa Kupnego do wiernych Archidiecezji Wrocławskiej, 19.03.2020 r., www.archidiecezja.wroc.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2814:kochanimieszkacydolnegolska&catid=62:aktualnoci&Itemid=205 (dostęp: 28.06.2020).
Pindel R., List pasterski biskupa bielsko-żywieckiego na zakończenie roku szkolnego 2020, 27.06.2020 r., diecezja.bielsko.pl/aktualnosci/list-biskupa-na-zakonczenie-roku-szkolnego/ (dostęp: 28.06.2020).
Polak W., Jesteśmy w rękach Boga, 17.03.2020 r., www.archidiecezja.pl/aktualnosci/archiwum/ 2020/marzec/jestesmy_w_rekach_boga_.html (dostęp: 30.06.2020).
Polak W., List Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka na III Niedzielę Wielkanocną, Niedzielę Dobrego Pasterza, 03.05.2020 r., prymaspolski.pl/homilie/list-na-niedziele-dobrego-pasterza-3-05-2020/ (dostęp: 28.06.2020).
Ryś G., List do diecezjan dotyczący pandemii koronawirusa, 14.03.2020 r., www.archidiecezja. lodz.pl/film/abp-rys-list-do-diecezjan-dot-pandemii-koronawirusa-lodz-2020/ (dostęp: 28.06.2020).
Sawa P., Projekt Ocalenie – czyli jakie błędy popełniają Bodasiński i Dokowicz, deon.pl/kosciol/ komentarze/jakie-bledy-popelniaja-bodasinski-idokowicz,834302 (dostęp: 30.06. 2020).
Sawczuk P., List Biskupa Drohiczyńskiego na Wielki Czwartek, 09.04.2020 r., drohiczyńska.pl/ aktualności/list-biskupa-drohiczynskiego-na-wielki-czwartek/ (dostęp: 28.06.2020).
Skowronek K., Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945-2005), Wydawnictwo Lexis, Kraków 2006.
Sobór Watykański II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów „Christus Dominus”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 48-78.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 104-166.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 526-606.
Sobór Watykański II, Konstytucja o świętej liturgii „Sacrosanctum concilium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Pallottinum, Poznań 2012, s. 48-78.
Stepnowski J., List pasterski Biskupa Łomżyńskiego przed 36 PPŁ na Jasną Górę, 28.06.2020 r., diecezja.lomza.pl/kuria/komunikaty-kurii/item/3099-list-pasterski-biskupa-lomzynskiego-przed-36-ppl-na-jasna-gore (dostęp: 28.06.2020).
Stepnowski J., List pasterski Biskupa Łomżyńskiego w związku z sytuacją panującej epidemii, 13.03.2020 r., diecezja.lomza.pl/kuria/komunikaty-kurii/item/2968-list-pasterski-biskupa-lomzynskiego-w-zwiazku-z-sytuacja-panujacej-epidemii (dostęp: 28.06.2020).
Śmigiel W., List pasterski bpa Wiesława Śmigla, 25.03.2020 r., diecezja-torun.pl/Artykuly/View/ 3566/list-pasterski-bpa-wieslawa-smigla (dostęp: 28.06.2020).
Wojtak M., List pasterski – pragmatyczny aspekt wzorca gatunkowego, w: Znak językowy w pejzaży semiotycznym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Józefa Wierzchowskiego, red. J. Gardzińska, A. Maciejewska, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2003, s. 185-198.
Wroceński J., Obowiązki pasterskie biskupa diecezjalnego, „Prawo Kanoniczne” 51(2008), nr 3-4, s. 119-145.
Żynel A., Znaki czasu, „Znak” 1969, nr 12, s. 1578-1593.
Copyright (c) 2021 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.