Religiosity of the Slovakian Roma
Abstrakt
Religijność Romów na Słowacji
Religijność Romów została ukształtowana historycznie i zajmuje ważne miejsce w ich tożsamości społecznej. Znajduje ona zwykle wyraz w religii kraju, w którym mieszkają Romowie, czy to luterańskiej, katolickiej, prawosławnej, muzułmańskiej czy innej, często bez zwracania uwagi na różnice między nimi. Celem tego opracowania jest analiza i prezentacja religijności Romów na Słowacji, w jej podstawowych parametrach (wiara i wierzenia, wiedza religijna, praktyki religijne, opinie i zachowania moralne). Podstawowym źródłem tej rozprawy są wyniki badań społecznych przeprowadzonych w 2018 roku przez ks. dra Martina Majdę, profesora z Instytutu Teologicznego w Špiskiej Kapitule Uniwersytetu Katolickiego w Ružomberku. Romowie na Słowacji w zdecydowanej większości przynależą do wyznania rzymskokatolickiego. Ich religijność charakteryzuje się specyficzną interpretacją prawd wiary, np. większa aprobata dotyczy wiary w Boga, a mniejsza w rzeczy ostateczne. Ponadto ma ona znamiona religijności ludowej, połączonej z elementami własnych przesądów i obrzędowości, w których odzwierciedla się tożsamość etniczna. Chociaż wiedza nie jest warunkiem sine qua non identyfikacji z wiarą, to w jakimś stopniu skorelowana jest z religijnością i dlatego konieczne jest jej pogłębianie. Duże znaczenie przypisywane jest praktykom religijnym obowiązkowym, spełnianym w każdą niedzielę i święta, bowiem rzutują one na życie religijne Romów. W zakresie moralności religijnej zauważa się duże zróżnicowanie opinii. Najbardziej kwestionowane są normy moralności dotyczące małżeństwa i rodziny, a szczególnie normy porządkujące sferę seksualną człowieka.
Bibliografia
Antol, Pavol. “Rodinné obyčaje Rómov v obci Soľ.” In Neznámi Rómovia. Bratislava: Ister Science Press, 1992.
Bešenyei, Peter. “Dedičstvo dona Bosca a jeho využitie v rómskej misii.” In Preventívny systém v rómskom svete. Bratislava: Don Bosco, 2010.
Bešenyei, Peter. Rómske ticho. Bratislava: Don Bosco, 2009.
Hanobík, František. Rómovia, zvyky, tradície, rodina, cirkev. Košice: Arcidiecézne katechetické stredisko, 2003.
Filipiak, Marian. Problematyka społeczna w Biblii. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1985.
Jarmoch, Edward. Religijność żołnierzy zasadniczej i zawodowej służby wojskowej w warunkach przemian systemowych. Warszawa: Referat Duszpasterstwa Rodzin, 1998.
Jarmoch, Edward. “Wiedza religijna jako intelektualno-poznawczy wymiar religijności.” W Postawy społeczno-religijne mieszkańców Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, red. Witold Zdaniewicz, Sławomir Zaręba, 19-45. Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne “Ottonianum”, 2006.
Jarmoch, Edward. “Dekalog jako uniwersalna droga postępowania człowieka.” W Dzieje– filozofia–życie, red. Edward Jarmoch, 369-378. Siedlce: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, 2011.
Jarmoch, Edward. “Praktyki religijne i zwyczaje w rodzinie.” W Postawy religijno-społeczne mieszkańców archidiecezji białostockiej, red. Rafał Lange, Wojciech Sadłoń, 37-59. Białystok: Wyd. św. Jerzego, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2013.
Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2020.
Krawczyk, Roman. Dekalog. Kodeks etyki społecznej Starego Testamentu. Siedlce: Wydawnictwo Diecezjalne, 1994.
Majda, Martin. Špecifiká morálky Rómov. Spišská Kapitula: Nadácia Kňazského seminára biskupa Jána Vojtaššáka. 2019.
Majda, Martin. Špecifiká religiozity Rómov. Spišská Kapitula: Nadácia Kňazského seminára biskupa Jána Vojtaššáka, 2018.
Mann, Arne. Rómsky dejepis. Bratislava: Kalligram, 2000.
Mann, Arne. Vzťah Rómov k viere. In Pastorácia Rómov. Prešov: Petra, 2009.
Mariański, Janusz. Kościół w społeczeństwie przemysłowym. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX,1983.
Muszyński, Henryk Józef. Dziesięć słów. Pytania współczesnego człowieka o Dekalog. Gniezno: Wydawnictwo Prymasowskie GAUDENTINUM, 1995.
Nemcová, Anna. Sociálna starostlivosť o Rómov v Roškovciach zo strany Cirkvi a štátu: dizertačná práca. Ružomberok: KU, 2015.
Pápežská rada pre pastoráciu migrantov a cestujúcich. “Smernice pre pastoráciu Rómov”. Accessem January 12 2021, https://kbs.sk/obsah/sekcia/h/dokumenty-a-yhlasenia/p/dokumenty-vatikanskych-uradov/c/smernice-pastoracia-rom.
Piwowarski, Władysław. Socjologia religii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1996.
Podolinska, Tatiana. Koho Boh? O kultúrnej aproximácii kresťanstva medzi Rómami na Slovensku. In Pastorácia Rómov. Prešov: Petra, 2009.
Porubec, Ondrej. Právne zásady a organizácia dušpastierstva Cigánov na Slovensku: rigorózna práca. Lublin: Katolicki Universytet Lubelski, 1998.
Ružbarský, Peter. Čureja, František. Duchovný svet Rómov. Prešov: Vydavateľstvo Michala Vaška, 2004.
Ružbarský, Peter. Situácia a perspektíva sviatostnej katechizácie Rómov. Košice: Vienela, 2009.
Šarník, František. Výchova a vzdelávanie Rómskych žiakov ako pedagogický systém: dizertačná práca. Prešov: PU, 2006.
Šlosár, Dušan. “Rómovia.” In Zmena a budúcnosť, či stagnácia a minulosť Rómov na Slovensku. Košice: Technická univerzita, 2009.
Skokanová, Anna. Interferenčné vplyvy pôsobiace na komunikačné kompetencie rómskych žiakov so špeciálnymi edukačnými potrebam. Bratislava: Sapientia, 2012.
Štefaňak, Ondrej. “Religijność młodzieży słowackiej w procesie przemian”. Przegląd Religioznawczy – The Religious Studies Review 2(2018): 113-127.
Štrbová, Monika, Selická, Denisa. Rodinné a medzigeneračné väzby v súčasnej rómskej rodine. Katowice: Studio Noa, 2014.
Wysocki, Józef. Rytuał rodzinny. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1981.
Copyright (c) 2021 Roczniki Teologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.