Językowa kreacja świętego Huberta na przykładzie miesięcznika „Łowiec Polski”

Renata Janicka-Szyszko

doi:10.18290/rt206712-2

Renata Janicka-Szyszko Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Polska https://orcid.org/0000-0002-5396-6613

DOI: https://doi.org/10.18290/rt206712-2

Słowa kluczowe: lingwistyka, leksyka, semantyka, św. Hubert, patron

Abstrakt

Celem artykułu jest próba językowej analizy kreacji św. Huberta w artykułach opublikowanych w latach 2015-2019 w „Łowcu Polskim”. W różnych gatunkowo tekstach: artykułach, sprawozdaniach, życzeniach, notatkach patron myśliwych został przywołany ponad 50 razy. Językowy obraz świętego Huberta kreują różne środki językowo-stylistyczne. Oprócz form nominalnych i werbalnych odnajdujemy frazeologizmy, porównania, zmetaforyzowane wyrażenia, wyrazy i zwroty typowe dla hierarchicznej relacji i kultury rycerskiej, terminologię zarówno religijną, jak i łowiecką. Analiza wskazuje, iż w wyekscerpowanych tekstach funkcjonuje pozytywny wizerunek opiekuna myśliwych. Święty Hubert troszczy się o nich, okazuje im swą łaskę, odgrywa decydującą rolę w czasie polowania, nagradza polujących powodzeniem w czasie łowów. W życiu myśliwych patron odgrywa znaczącą rolę, jest władcą nie tylko za życia polujących, ale i po ich śmierci, zaś oni służą mu wiernie.

Bibliografia

Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Bądź pozdrowiona, Królowo niebieska, w: https://www.maryjni.pl/badz-pozdrowiona-krolowo-niebieska,333 (dostęp 7.03.2020).

Dynak W., O kulcie św. Huberta na ziemiach polskich, w: Tenże, Łowiectwo w kulturze polskiej. Obszary i kształty obecności, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.

Encyklopedia PWN, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, t. 6, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

Encyklopedia PWN, red. nauk. T. Gadacz, B. Milerski, t. 8, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Frątczak W., Patroni myśliwych, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2002.

Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, t. 3, Warszawa 1972.

Gniła R., Święci i błogosławieni każdego dnia. Imiennik według Kalendarza Liturgicznego Kościoła Katolickiego, Wydawnictwo Kartograficzne Mapy Ścienne Beata Piętka, Katowice 2018.

Głowiński M., Koskiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988.

Hoppe S., Słownik języka łowieckiego, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1981.

Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego, red. S. Lam, t. 3, Wydawnictwo Trzaska, Evert i Michalski, Kraków 1928.

Janicka-Szyszko R., Językowa kreacja Józefa Cieśli w powieści Jana Dobraczyńskiego „Cień Ojca”, w: Język doświadczenia religijnego, t. X, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2017.

Janicka-Szyszko R., Językowo-kulturowe dziedzictwo pro-Hubertowskie w regionie lubuskim w: „Карпатський край” 10-11 (2018) nr 1-2, s. 221-232.

Janicka-Szyszko R., O świętym Hubercie, patronie nie tylko myśliwych… Przyczynek do badań nad socjolektem łowieckim, w: Język doświadczenia religijnego, t. XI, red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska, Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2018.

Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1988.

Kreowanie świata w tekstach, red. A.M. Lewicki, R. Tokarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1995.

Królowo Niebieska, wesel się, w: http://religijne.org/galeria/Krolowo_Niebieska,_wesel_sie,_Alleluja_399760_1.pdf (dostęp: 7.03.2020).

Liturgia Godzin, t. 2, Wielki Post, Okres Wielkanocny, Pallottinum, Poznań 1984.

Łowiec Polski, numery wykorzystanych tekstów 5 (2015), 7 (2015), 12 (2015), 11 (2016), 12 (2016), 5 (2017), 7 (2017), 9 (2017), 11 (2017), 12 (2017), 3 (2018), 7 (2018), 10 (2018), 11 (2018), 12 (2018), 8 (2019), 11 (2019), 12 (2019).

Mandziuk J., Św. Hubert. Patron myśliwych podkarpackich, „Resovia Sacra” 14/15 (2007/2008).

Modlitwa do św. Michała Archanioła (Egzorcyzm Leona XIII), w: http://www.sw-michal.pl/modlitwy-do-sw-michala-archaniola-13080 (dostęp: 7.03.2020).

Ojrzyński W., Cześć oddawana świętemu biskupowi Hubertowi, w: Świętemu Hubertowi cześć, red. J. Adamczewski, Wydawnictwo: Ośrodek Kultury Leśnej, Gołuchów 2008.

Schauber V., Schindler H.M., Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion, Wydawca Świat Książki, Warszawa 2000.

Siedlecki J., Śpiewnik Kościelny, wydanie XI poprawione, Kraków 2006.

Skorupska-Raczyńska E., Kreacja ojca w powieściach nadniemeńskich Elizy Orzeszkowej (studium językowo-stylistyczne), Gorzów Wielkopolski 2013.

Słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, oprac. A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Sojka H., Opiekunowie myśliwych, „Łowiec Polski” (2019), nr 11.

Szolginia W., Architektura, Wydawnictwo Sigma-Not, Warszawa 1992.

Tokarski R., Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1995.

Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, t. 1-4.

Werbiński I., Święty Hubert, [b.w.], Włocławek 1997.

Zaleski W., Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 2005.

Znamierowski A., Od znaku do herbu, w: Tenże, Insygnia, symbole i herby polskie, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2003.