Małżeństwo w Asyryjskim Kościele Wschodu. Studium systematyczne z odniesieniami do innych tradycji chrześcijańskiego Orientu

Mateusz R. Potoczny

doi:10.18290/rt20678-4

Mateusz R. Potoczny Uniwersytet Opolski, Wydział Teologiczny https://orcid.org/0000-0001-5746-4218

DOI: https://doi.org/10.18290/rt20678-4

Słowa kluczowe: sakrament małżeństwa, liturgia, małżeństwo, zaślubiny, Asyryjski Kościół Wschodu, nierozerwalność małżeństwa, rozwód

Abstrakt

Małżeństwo rozumiane jako związek mężczyzny i kobiety, ustanowione z woli samego Stwórcy, w każdej tradycji liturgicznej cieszy się wielkim szacunkiem. Asyryjski Kościół Wschodu nie jest tu wyjątkiem, chociaż w dyscyplinie kanonicznej nie nazywa małżeństwa sakramentem. Niniejsze studium stanowi prezentację myśli teologicznej i praktyki liturgicznej związanej z małżeństwem w tej czcigodnej i starożytnej tradycji Kościoła. Analiza obejmuje kolejno kwestię rozumienia małżeństwa jako sakramentu, krótką historię rozwoju obrzędu, prezentację struktury ceremonii oraz kanoniczną dopuszczalność rozwodu. Najwięcej miejsca poświęca się liturgicznemu obrzędowi małżeństwa, który jawi się jako jeden z najbardziej rozbudowanych spośród wszystkich liturgii ślubnych Kościoła. W ostatniej części, podsumowującej całość studium, znajduje się kilka refleksji, które mogą stać się przyczynkiem do podjęcia dyskusji nad wizją małżeństwa we współczesnym świecie.

Bibliografia

Abdīšō’ z Nisibis, The Book of Marganitha (The Pearl), On the Truth of Christianity: Written by Mar O’Dishoo Metropolitan of Suwa (Nisibin) and Armenia. Together with several pertinent passages quoted from the various Church Fathers; a successive lift of the patriarchs of the East; and an index of Biblical and ecclesiastical writings, red. E. Shimun, Trichur 1965.

Alkhori A., The Engagement, Marriage and Divorce According to “Nomocanone” of Mar Abdisho, https://bethkokheh.assyrianchurch.org/wpcontent/uploads/2016/11/TheEngagement.pdf?fbclid=IwAR1Q56mxaZB2qiYkgF2j53fDUqqdZSC-paP9tLvKHJGN6VY1sb5dAgiU4zc (20.02.2020).

Atiya A.S., Historia Kościołów wschodnich, PAX, Warszawa 1978.

Baum W., Winkler D.W., The Church of the East. A Concise History, Routhledge Curzon, London 2003.

Baumer Ch., The Church of the East, I.B. Tauris, London 2016.

Brock S.P., Spirituality in the Syriac Tradition, SEERI, Kottayam 2005.

Bux N., Loconsole M., I misteri degli Orientali, Cantagalli, Siena 2006.

Calivas A.C., Życie sakramentalne, w: Prawosławie. Światło wiary i zdrój doświadczenia, red. K. Leśniewski, J. Leśniewska, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Lublin 1999, s. 175-209.

Denzinger H., Enchiridion Symbolorum. Definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, EDB, Bologna 2005.

Ephrem, De Virginitate, red. E. Beck, CSCO 154 Syr. 73), CSCO, Louvaine 1962.

Evdokimov P., Prawosławie, PAX, Warszawa 2003.

Mar Aprem, Spiritual Traditions of the Assyrian Church of the East in India, w: J. Puthiaparampil, Spirituality and Culture, http://dukhrana.in/wp-content/uploads/2015/08/3.pdf (14.10.2016).

Mar Aprem, The Assyrian Church of the East in the Twentieth Century, SEERI, Kottayam 2003.

Matrimonial. Bringing People Together, „The Hindu” 2013, 12/05, s. 3-5.

Meyendorff J., Teologia bizantyjska, PAX, Warszawa 1981.

Moffet S.H., A History of Christianity in Asia, t. 1, Orbis Books, New York, 1992.

Parenti S., Matrimonio in Oriente, „Scientia Liturgica”, t. 4, Piemme, Casale Monferrato 1998, s. 267-285.

Potoczny M.R., Sadowski M., Dwie wspólne deklaracje komisji dialogu katolicko-asyryjskiego: ekumeniczne kamienie milowe minionego ćwierćwiecza. Status questionis i perspektywy, „Studia Oecumenica” 2018, nr 18, s. 297-316; DOI: https://doi.org/10.25167/SOe/18/2018/297-316.

Potoczny M.R., Malkā – asyryjski sakrament świętego zaczynu. Refleksje na marginesie dyskusji, „Teologia i Człowiek” 2016, nr 33/1, s. 149-165; DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TiCz.2016.008.

Potoczny M.R., Namaszczenie chorych w liturgiach Kościołów tradycji bizantyjskiej i syryjskiej, „Liturgia Sacra” 2016, nr 22/2, s. 385-401.

Potoczny M.R., Rodziny liturgiczne chrześcijańskiego Wschodu – panorama, „Teologia i Człowiek” 2014, nr 25/1, s. 165-185; DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TiCz.2014.009.

Potoczny M.R., Święcenia prezbiteratu w Kościołach syryjskich. Historia i struktura obrzędu, „Roczniki Teologiczne” 65(2018), z. 8, s. 125-140; DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2018.65.8-9.

Raes A., Le mariage dans les Églises d’Orient, Centre de Pastroale, Chevetogne 1958.

Raquez O., Roma Orientalis. Approcci al patrimonio delle Chiese d’Oriente, Lipa, Roma 2000.

Righetti M., Storia liturgica, t. 2, Ancora, Milano 20143.

Royel A., The Sacraments of the Assyrian Church of the East, https://www.academia.edu/31740603/ The_Sacraments_of_the_Assyrian_Church_of_the_East (10.01.2018).

Soro B., The Church of the East. Apostolic and Orthodox, Adiabene Publications, San Jose 2007.

Timotheos II, Siedem przyczyn Sakramentów Kościoła, Ms VatSyr 151.

Vasil C., Separazione, divorzio, scioglimento del vincolo e seconde nozze. Approcci teologici e pratici delle Chiese ortodosse, http://chiesa.espresso.repubblica.it/articolo/1350879.html?refresh_ce (17.10.2018).

Yousif P., The Sacrament of Marriage in the Tradition of the Church of the East (Assyrian, Chaldean, Malabar), w: Syriac Dialogue. Fifth Non-Official Consultation on Dialogue within the Syriac Tradition, red. P. Hofrichter, G. Wilflinger, Pro Oriente, Vienna 2003, s. 40-56.