Non-Diocesan Bishop of Gniezno Stanisław Bross

  • Michał Damazyn
Keywords: Wyszyński; Gniezno; the Polish Catholic Church; the imprisonment of the Polish Primate

Abstract

The period of time when the Primate of Poland Stefan Wyszyński was imprisoned (1950-1953) is thought to be extremely challenging to the Polish Catholic Church. He was the head of church as well as the voice of nation who opposed the power of Communists in the country in a very explicit and radical way. After his imprisonment and isolation from the outside world, the Communist authorities started the massive infiltration and surveillance of Church. A mitered prelate, Stanisław Bross, who usurped the title of a diocesan bishop assumed power over the primate’s diocese. The Institute of National Remembrance and the Archdiocese of Gniezno do not offer any evidence of Stanisław Bross cooperation with services of the Polish People’s Republic. However, there are strong indications of his conscious and deliberate actions. His usurpation of the power in Church was leading to many divisions among the clergy. After the release a cardinal Wyszyński deprived the man of all dignity and ecclesiastical offices .

The following text is the first sourcing and holistic research paper about his life and services. It includes a detailed description of the primate’s imprisonment period as well as the evaluation of the period of time.

Author Biography

Michał Damazyn

Rev. Dr. MICHAŁ DAMAZYN – the Primate Institute of Christian Culture – Cardinal Stefan Wyszyński in Bydgoszcz

References

[notatka] dot. ks. Kineckiego z Pleszewa i bpa Bernackiego, 29 XII 1953 r., IPN Po 0186/1871, t. 2, k. 765.

Dodatek do zarządzenia XI/53 r., 15 X 1953 r., „Wiadomości Archidiecezji Gnieźnieńskiej”.

Dziennik archiwalny spraw ewidencji operacyjnej sygnatura II b. WUSW w Poznaniu od nr 3000 do 5471, s. 39, IPN Po 00188/2, poz. 3932.

Fijałkowska B., Patria wobec religii i Kościoła w PRL, t. I, Olsztyn 1999.

Kaliski B., Archidiecezja Gnieźnieńska w czasach komunizmu 1945-1980, Warszawa 2012.

Konstanty Bross, http://www.termedia.pl/Czasopismo/Kardiochirurgia_i_Torakochirurgia_Polska40/Streszczenie-6017 [dostęp: 28.06.2016].

List Hieronima, AAG, AKM III, 51.

Pamięci kapłana, który wiedzę łączył z miłością, „Słowo Powszechne” nr 167 z 15-17 X 1982 r.

Pismo wyprodukowane i promowane przez Wydział I Departamentu IV MSW w Bydgoszczy D-003481/69, 29 VII 1969 r., IPN By 069/1294, k. 260-264.

Pismo z-cy naczelnika Wydz. XI w Poznaniu do Naczelnika Wydz. I Departamentu XI MBP w Warszawie, 30 III 1954 r., IPN Po 0186/1871, t. II, k. 784.

Radzimiński A., Zapomniana historia, „Głos Uczelni” 21(2012), nr 10(320), s. 5-6.

Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. I: Lata 1945-59, Poznań 1994.

Relatio de novissimo triennio IX-1953-X-1956 regiminis archidioceseos Gnesnensis Sede impedita qesti modo – proch dolor – iniqua et doloso contra mentem Archipraesulis, custodia arta detenti, 12 XI 1956 r., brak pag., AAG, AKM I, 1079.

Sprawozdanie rektora ASD ks. F. Kłonieckiego za czas od 15 IX 1953 do 30 VI 1956, brak pag., AAG, AKM I, 1079.

Sprawozdanie z pracy Wydz. XI Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Bydgoszczy za miesiąc listopad 1953 r., 7 XII 1953 r., IPN By 036/59, k. 48.

Sprawozdanie z pracy Wydziału VI-go Wojewódzkiego Urzędu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu za okres od 01 IV do 30 IX 1956 r., 13.10.1956 r., IPN Po 06/110, t. 9, k. 155.

Sprawozdanie z pracy Wydziału VI-go Wojewódzkiego Urzędu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Poznaniu za okres od 1 I do 30 III 1956 r., 04.04.1956 r., IPN Po 06/110, t. 9, k. 107.

Wiktor Bross, http://wsa.dbc.wroc.pl/biogramy/index.html?page=dane%2F93.html [dostęp: 28.06.2016].

Wilczyński L., Nowoczesne środki przekazu w działalności Akcji Katolickiej w dwudziestoleciu międzywojennym, www.ak.rumia.pomorskie.pl/materialy/ks%20Wil czynski.doc [dostęp: 16.10.2014].

Wyszyński S., Pro memoria. Zapiski z lat 1948-1949 i 1952-1953, Warszawa 2007.

Zieliński Z., Polityczne i kościelne ramy życia i działalności arcybiskupa Antoniego Baraniaka, w: Ecclesia. Studia z dziejów Wielkopolski, red. F. Renold, t. II, Poznań 2006, s. 343-350.

Zieliński Z., Alumn w trybach historii, w: Księga Jubileuszowa Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie 1602-2002, red. P. Podeszwa, W. Polak, Gniezno 2002.

Życiorys bp. Bogdana Wojtusia, www.archidiecezja.pl [dostęp: 28.06.2016].

Published
2019-12-16
Section
Articles