Pedagogika opiekuńcza a pedagogika rodziny w teorii, metodyce i praktyce. Razem czy osobno? Stan i perspektywy rozwoju

Main Article Content

Grażyna Genowefa Gajewska

Abstrakt

Celem podjętej refleksji jest uzupełnienie wiedzy o związkach zachodzących między pedagogiką opiekuńczą a pedagogiką rodziny, a także pomiędzy ich metodykami i praktyką. Sformułowano następujące problemy badawcze: Czy i jakie związki zachodzą między pedagogiką opiekuńczą a  pedagogiką rodziny? Jaki jest stan naukowy tych subdyscyplin, biorąc pod uwagę lata 2008-2018 oraz perspektywy rozwoju? Realizacja celu jest ujęta w procesie wywodu, na który składa się wprowadzenie w zagadnienie, ukazanie rozumienia zaprezentowanych treści, a także związków zachodzących między pedagogiką opiekuńczą i pedagogiką rodziny. Ukazano specyfikę ich uprawiania, rozumienia kategorii treściowych, rozwijania, a także formy kształcenia w uczelniach wyższych w Polsce. Należy eksplorować podjęty temat i zaplanować dalsze badania naukowe. Pedagogika opiekuńcza i pedagogika rodziny mają wspólny obszar zainteresowań. Badacze mogą więc i powinni współpracować ze sobą i wykorzystywać nowe wyniki.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy. Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, http://pedagogika-rodziny.spoleczna.pl/index.php/o-nas/o-kwartalniku [dostęp: 5.05.2018].
Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, http://www.aps.edu.pl/uczelnia/wydawnictwo/czasopisma/pro blemy-opiekuńczo-wychowawcze/o-czasopiśmie/ [dostęp: 5.05.2018].
Studia Nad Rodziną. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, http://www.snr. wsr.uksw.edu.pl/ [dostęp: 2.05.2018].
Wychowanie w Rodzinie. Family Upbringing. Uniwersytet Wrocławski, http://wwr.uni.wroc.pl/en. [dostęp: 9.05.2018].
Albański, L., Gola, S. (red.) (2013). Wybrane zagadnienia z pedagogiki opiekuńczej. Jelenia Góra: Wydawnictwo KPSW.
Apanel, D. (red.) (2009). Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne. Kraków: OW Impuls.
Badora, S. (2013). Człowiek jako istota opiekująca się. Szkice pedagogiczne. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Badora, S. (2015). Wprowadzenie. W: S. Badora, B. Zięba-Kołodziej (red.) (2015). Pedagogika opiekuńcza. Perspektywy myślenia o rodzinie (s. 9-12). Warszawa: Difin.
Badora, S. (2017). Pedagogika opiekuńcza – jej rozwój i aktualne problemy (pedagogika opiekuńcza – nauka o opiece i wsparciu). W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 67-85). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Badora, S., Róg, A., Zięba-Kołodziej, B. (red.) (2014). Pedagogika opiekuńcza. W poszukiwaniu rozwiązań teoretycznych i praktycznych. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Badora, S., Zięba-Kołodziej, B. (red.) (2015). Pedagogika opiekuńcza. Perspektywy myślenia o rodzinie. Warszawa: Difin.
Biernat, T., Przeperski, J. (2015). Zintegrowane wsparcie rodziny w środowisku lokalnym: centrum dla rodzin. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Brągiel, J., Górnicka, B. (red.) (2017). Rodzicielstwo w różnych fazach rozwoju rodziny. Opole: Wydawnictwo UO.
Cudak, H. (2012). Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny. Pedagogika Rodziny, 2(3), 15-22.
Danilewicz, W. (2011). Tożsamość rodzinna „ponad granicami” w świetle koncepcji transnarodowej przestrzeni społecznej. Pogranicze. Studia Społeczne, 17, 30-42.
Dąbrowski, Z. (2006a). Pedagogika opiekuńcza w zarysie (t. 1). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Dąbrowski, Z. (2006b). Pedagogika opiekuńcza. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika (t. 3, s. 253-277). Gdańsk: GWP.
Dąbrowski, Z. (2006c). Pedagogika opiekuńcza w zarysie (t. 2). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Gajewska, G. (1997). Problemy – dylematy wynikające z teorii potrzeb dla teorii i praktyki opieki nad dzieckiem. Zielona Góra: WSP.
Gajewska, G. (2016). Transmisja domu w pieczy zastępczej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 3-11.
Gajewska, G., Turska, E. (2011). Teoretyczno-metodyczne aspekty opieki i wychowania w świetlicy: scenariusze spotkań, programy (t. 12). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G. (2008). Pedagogika opiekuńcza w Polsce po 2000 roku. W wybranych aspektach analizy. W: E. Jundziłł, R. Pawłowska (red.), Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość (s. 475-490). Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Gajewska, G. (2009a). Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Gajewska, G. (2009b). Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki. Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G. (2011). Kształtowanie się tożsamości zielonogórskiej pedagogiki opiekuńczej. W: G. Miłkowska, M. Furmanek (red.), Kształtowanie się tożsamości zielonogórskiej pedagogiki (1971-2011) (s. 79-86). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Gajewska, G. (2012). Wybrane elementy ogólnej metodyki współpracy wychowawców, pedagogów, opiekunów z rodziną. W: G. Gajewska, J. Gajewska, Współpraca z rodzicami. Wskazówki, programy, scenariusze spotkań (t. 1, s. 8-42). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G. (2017). Teoretyczne podstawy działalności opiekuńczo-wychowawczej, czyli o meandrach naukowych opracowanych w Polsce koncepcji oraz ich umiędzynaradawiania i rozwoju w rozstrzygnięciu odpowiedzi na pytanie: Czy opieka i wsparcie mogą być zadaniem całożyciowym. W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 85-94). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Gajewska, G., Gajewska, J. (2012). Współpraca z rodzicami. Wskazówki, programy, scenariusze spotkań (t. 1). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 2). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania młodzieży a warsztat pedagoga. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 3). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczne i metodyczne aspekty kalendarza wychowawcy. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 5). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G., Szczęsna, A., Rewińska, E. (2008). Teoretyczno-metodyczne podstawy warsztatu wychowawcy kolonii. Scenariusze zajęć wychowawczych. Programy kolonii, półkolonii, obozów, biwaków (t. 10). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Gajewska, G., Szczęsna, A., Turska, E. (2009). Teoretyczno-metodyczne podstawy opieki i wychowania w internacie i bursie szkolnej. Scenariusze spotkań wychowawczych z młodzieżą (t.11). Zielona Góra: PEKW Gaja.
Górnicka, B. (2014). Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki. Opole: Wydawnictwo UO.
Janke, A.W. (red.) (2003). Pedagogika rodziny na progu XXI wieku. Rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Jezioranski, M., Opozda, D., Rynio, A. (2012). Rodzina przestrzenią rozwoju osoby. Perspektywa pedagogiczna. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Jundziłł, E., Pawłowska, R. (red.) (2008). Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Jurczyk, E., Gandecka, E. (red.) (2015). Trajektorie więzi rodziny współczesnej (t.11). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kawula, S. (1998). Wstęp. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke, Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kawula, S. (2006). Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kawula, S., Brągiel, J., Janke, A.W. (1998). Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kawula, S., Brągiel, J., Janke, A.W. (2014). Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kustra, Cz., Fopka-Kowalczyk, M., Bandura, A. (red.) (2017). Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Liberska, H., Janicka, I. (red.) (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ładyżyński, A. (red.) (2012). Pedagogika rodziny – in statu nascendi czy uznana subdyscyplina? Wrocław: OW ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Ładyżyński, A., Piotrowska, M., Kasprzak, M. (red.) (2017). Dom rodzinny w doświadczeniu (auto)biograficznym. Wrocław: Instytut Pedagogiki UWr.
Maciaszkowa, J. (1993). Pedagogika opiekuńcza. W: W. Pomykało (red.). Encyklopedia pedagogiczna (s. 552-558). Warszawa: Wydawnictwo Innowacja.
Marczewski, M., Gawrych, R., Opozda, D., Sakowicz, T., Solak, A. (red.) (2016). Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. 1: Familiologia. Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
Marczewski, M., Gawrych, R., Opozda, D., Sakowicz, T., Skrzydlewski, P. (red.) 2017). Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. 2: Wychowanie rodzinne. Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
Miłkowska, G., Nowicka, A., Wawryk, L. (red.) (2017). Teoretyczne i praktyczne wymiary przemocy w rodzinie. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Muszyńska, E. (2012). Miejsce opieki we współczesnej pedagogice. Rocznik Lubuski, 38(2), 91-104.
Okoń, W. (1987). Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN.
Opozda, D. (2012). Rozwój wiedzy w pedagogice rodziny w kontekście wybranych problemów metodologicznych pedagogiki. W: A. Ładyżyński (red.), Pedagogika rodziny – in statu nascendi czy uznana subdyscyplina? (s. 63-85). Wrocław: OW ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Opozda, D. (2014). Interdyscyplinarność i intradyscyplinarność w pedagogice rodziny. Paedagogia Christiana, 2(34),169-182.
Pietruszka, L. (red.) (2016). Opieka, wychowanie, wsparcie. Współczesne wyzwania dla teorii i praktyki pedagogicznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Pilch, T. (red.) (2005). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Pyrzyk, I. (2017). Pedagogika opiekuńcza – geneza, rozwój, tożsamość (czyli jej miejsce, a raczej jego brak w ramach współczesnej pedagogiki polskiej). W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 41-66). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Radziewicz-Winnicki, A. (2008). Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: WAiP.
Radziewicz-Winnicki, A. (2014). Żywiołowość otaczającej spółczesności a szansa na homeostazę społeczną. Studia, szkice i refleksje socjopedagogiczne. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Ratajczak, Ł. (2016). Ojcostwo w doświadczeniach niepełnoletnich chłopców. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Szczepańska, M. (red.) (2015). Praca opiekuńczo-wychowawcza, t. 1: Kontekst teoretyczny. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
Szlendak, T. (2012). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Turska, E. (2013). Indywidualne i społeczne wymiary tożsamości przyszłych pedagogów. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Tyszka, Z. (1998). Socjologia rodziny a pedagogika rodziny. Przedmiot badań – możliwości współdziałania badawczego. Rocznik Pedagogiki Rodziny, 1.
Wilk, J. (2016). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Winiarski, M. (2017). W kręgu pedagogiki społecznej. Studia – szkice – refleksje. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
Winiarski, M. (2005). Pedagogika opiekuńcza. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 4, s. 173-179). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.