Wspólnota dzieci i młodzieży Ruchu Focolari miejscem kształtowania umiejętności pokonywania trudności

Abstrakt

Coraz bardziej obniżający się poziom kondycji psychicznej młodych pokoleń, zauważalny zwłaszcza w sytuacjach trudnych, konfliktowych i wymagających samodzielności w działaniu, jest istotnym wyzwaniem dla pedagogów i wychowawców. Wśród wielu programów ukazujących działania profilaktyczne w zakresie prewencji zaburzeń rozwoju dzieci i młodzieży, zwłaszcza w społecznej i emocjonalnej sferze funkcjonowania, warte uwagi są te, które dotyczą działań formacyjnych, podejmowanych we wspólnotach dzieci i młodzieży, powstałych w chrześcijaństwie na przełomie XX i XXI wieku. Do takich należy Ruch Focolari, zainicjowany w czasie drugiej wojny światowej przez młodą nauczycielkę Chiarę Lubich (1920-2008). Doświadczenie wspólnoty wychowawczej Ruchu dostarcza wartościowego materiału analitycznego. Hermeneutyka tego doświadczenia oraz wybranych tekstów i przemówień Lubich, skierowanych do dzieci i osób młodych, stanowi podstawowe źródło uczynionych tu analiz. Wynika z nich, że działania formacyjne w Ruchu są prowadzone na podstawie zwartego programu wspierania integralnego rozwoju osoby oraz jej życia dla innych, poprzez uczestnictwo we wspólnocie. Przyjęte w Ruchu założenia dotyczące transcendencji człowieka, relacji międzyosobowych oraz stosunku do świata, pozwalają ukazywać młodym ludziom pozytywną stronę wszelkich trudności życiowych. Jakkolwiek źródłem tych założeń jest charyzmat i doświadczenie natury religijnej, to jednak formacja w tych wspólnotach nie jest zawężona do spraw wiary (wychowania religijnego), lecz obejmuje wszystkie płaszczyzny życia młodego człowieka, i w tym sensie wspólnoty te jawią się jako miejsce kształtowania umiejętności do pokonywania tego, co w życiu trudne.

Wychowawcze idee Lubich znajdują zastosowanie w różnych kulturach na całym świecie. Zostały też docenione przez znaczące środowiska kultury i nauki, czego wyrazem są między innymi: Nagroda Templetona, Nagroda UNESCO za Wychowanie dla pokoju, Nagroda Praw Człowieka – Rady Europy, a także 16 doktoratów honoris causa, w tym z pedagogiki na Uniwersytecie Ameryki w Waszyngtonie (2000). Przedstawiona refleksja może być przyczynkiem do dalszych analiz, jako że doświadczenie wychowawcze Lubich i jej myśl pedagogiczna w Polsce są mało znane.