Znaczenie zachowań rodzicielskich w kształtowaniu motywacji altruistycznych dzieci
Article Sidebar
Opublikowane:
cze 26, 2019
Słowa kluczowe:
modele rodzicielstwa; motywacje; motywacje altruistyczne
Main Article Content
Abstrakt
W niniejszym artykule podjęto próbę ukazania znaczenia zachowań rodzicielskich w kształtowaniu motywacji altruistycznych dzieci, które jest uwarunkowane w znacznej mierze czynnikami rodzinnymi. Dyskurs wokół rodzicielstwa zawsze budzi ogromne poruszenie. Związane jest to między innymi z odpowiedzialnością, jaką rodzice ponoszą za wychowanie dzieci. Istotne jest przygotowanie młodego człowieka do życia w społeczeństwie, tak aby potrafił podejmować działania na rzecz innych osób. Dlatego też bardzo ważne jest świadome uczestnictwo rodziców w procesie wychowania.
Autorka przedstawiła kolejno charakterystykę zachowań rodzicielskich, które zostały sklasyfikowane na podstawie wybranych modeli rodzicielstwa: zaangażowane rodzicielstwo, model zależnościowy, niezależnościowy, współzależnościowy oraz model generatywności. Zaprezentowane modele wskazują, że przebieg procesu wychowania w rodzinie zależny jest zarówno od stopnia zaangażowania się w pełnione role rodzicielskie, jak i kultury środowiska rodzinnego oraz sposobu rozwiązania dylematu okresu średniej dorosłości, jakim jest generatywność − stagnacja. Wskazano również istotę procesu kształtowania motywacji altruistycznej. Podjęto też próbę ukazania znaczenia zachowań rodzicielskich dla kształtowania motywacji altruistycznych dzieci.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Bakiera L., Rodzicielstwo a rozwój dorosłych w wieku średnim, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2003, s. 47-62.
Bakiera L., Generatywność rodziców jako wartość rozwoju rodziny, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2009, s. 59-90.
Bakiera L., Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych, Warszawa: Diffin 2013.
Bakiera L., Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny, „Kultura i Edukacja” 2014, nr 2 (102), s. 146-172.
Belsky J., The determinants of Parenting. A Process Model, „Child Development” 1984, nr 55.
Biernat T., Z problemów pedagogiki: Uniwersalność opieki międzyludzkiej, Chojnice: Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania” 2011.
Brągiel J., Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 13-21.
Bronfenbrenner U., The ecology of human development: experiments by nature and design, Cambridge: Mass: Harvard University Press 1979.
Cudak H., Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny, „Pedagogika Rodziny” 2009, nr 2/3, s. 15-22.
Dembo M.H., Stosowana psychologia wychowawcza, Warszawa: PWN 1997.
Elżanowska H., Rodzinne uwarunkowania życzliwości młodzieży, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014.
Erikson E.H., The Life Cycle Completed, New York−London: W.W. Norton & Company, Inc. 1982.
Franken R.E., Psychologia motywacji, tłum. M. Przylipiak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005.
Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2003, s. 11-23.
Harwas-Napierała B., Znaczenie przemian współczesnej rodziny dla rozwoju człowieka, „Psychologia Rozwojowa” 2008, 3 (13), s. 21-27.
Harwas-Napierała B., Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa: PWN 2009.
Hoghughi M., Parenting. An Introduction, w: M. Hoghughi, N. Long (red.), Handbook of Parenting. Theory and Research for Practice, London–New Delhi 2004, s. 1-18.
Kabat-Zinn M. i J., Dary codzienności. Poradnik uważnego rodzicielstwa, przekł. M. Czakański, Warszawa: IPSI Press 2008.
Kagitcibasi C., Family and Human Development Across Cultures, Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates 1996.
Kanios A., Społeczne kompetencje studentów do pracy w wolontariacie, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008.
Karyłowski J., O dwóch typach altruizmu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1982.
Kawula S., Kształty rodziny współczesnej – szkice familiologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2006.
Kromolicka B., Wolontariat, w: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008, s. 222.
Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2008, s. 18-39.
Kwak A., Rodzicielstwo − inwestycja w przyszłość. Czy zawsze udana?, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 23-38.
Lalak D., Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1999.
Lalak D., Społeczne uwarunkowania kryzysu rodzicielstwa, w: M. Libiszowska-Żółtkowska (red.), Czego obawiają się ludzie?: współczesne zagrożenia społeczne – diagnoza i przeciwdziałanie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 221–229.
Lamb M.E., Tamis-Lemonda C.S., The role of father: An introduction, w: M.E. Lamb (red.), The Role of Father in Child Development, Hobken: John Wiley & Sons 2004, s. 1-31.
Leśniak P., Postawy rodzicielskie matek a poziom altruizmu jedynaków, w: J. Zimny (red.), Rodzina, prokreacja, pedagogia, potrzeby, Stalowa Wola: Eikon Plus 2015, s. 287-298.
Lewicka M., Mechanizmy zaangażowania i kontroli w działaniu człowieka, w: M. Kofta (red.), Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, Poznań: Wydawnictwo Nakom 1993, s. 15-62.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, hasło: model, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2004.
Opozda D., Kryteria opisu orientacji wychowawczych z indywidualizmem i kolektywizmem w tle, „Roczniki Pedagogiczne” 40(2012), nr 2, s. 5-30.
Opozda D., Rodzicielstwo: wybrane zagadnienia kontekstów edukacyjnych, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2007.
Pachałko J., Osobowość, zachowania społeczne dzieci rodziców o postawach nadmiernie wymagających, w: M. Ziemska (red.), Społeczne konsekwencje integracji i dezintegracji rodziny, t. I, Warszawa: Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej 1986, s. 236-248.
Palkovitz R., Reconstructing “Involvement”: Expanding Conceptualizations of Men’ s Caring in Contemporary Families, w: Generative Fathering: Beyond Deficit Perspectives, Sage: Thousand Oaks 1997.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, wyd. II, Elbląg: Wydawawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej 2005, s. 241-380.
Reykowski J., Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa: WSiP 1992.
Schaffer H.R., Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego, w: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, Poznań: Zysk i S-ka 1994, s. 150-188.
Śledzianowski J., Bębas S., Blaski i cienie współczesnej rodziny polskiej, Kielce: Jedność 2013.
Segiet K., Znaczenie wolontariatu działającego na rzecz dzieci i młodzieży w różnych obszarach życia społecznego, w: B. Kromolicka (red.), Wolontariat w obszarze humanistycznych wyzwań opiekuńczych, Toruń: Wydawnictwo „Akapit” 2005, s. 115-130.
Świda-Ziemba H., Niektóre symptomy moralnej anomii społeczeństwa polskiego, „Nauka” 3/2010, s. 68-73.
Szuster–Kowalewicz A., Dylemat altruizmu, czyli o zagadce ludzkiej bezinteresowności, „Psychologia w Szkole” 2006, 1 (9), s. 87-97.
Trigg R., Rozum a zaangażowania, przekł. B. Chwedeńczuk, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1989.
Wilk J., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, wyd. II, Lublin: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska 2016.
Wyszyńska M., Źródła i motywy zachowań prospołecznych, w: P. Bury, D. Czajkowska-Ziobrowska (red.), Edukacja bez granic – mimo barier, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa 2008, s. 205-2012.
Ziemska M., Postawy rodzicielskie, Warszawa: Wiedza Powszechna 1973.
Bakiera L., Generatywność rodziców jako wartość rozwoju rodziny, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2009, s. 59-90.
Bakiera L., Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych, Warszawa: Diffin 2013.
Bakiera L., Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny, „Kultura i Edukacja” 2014, nr 2 (102), s. 146-172.
Belsky J., The determinants of Parenting. A Process Model, „Child Development” 1984, nr 55.
Biernat T., Z problemów pedagogiki: Uniwersalność opieki międzyludzkiej, Chojnice: Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania” 2011.
Brągiel J., Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 13-21.
Bronfenbrenner U., The ecology of human development: experiments by nature and design, Cambridge: Mass: Harvard University Press 1979.
Cudak H., Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny, „Pedagogika Rodziny” 2009, nr 2/3, s. 15-22.
Dembo M.H., Stosowana psychologia wychowawcza, Warszawa: PWN 1997.
Elżanowska H., Rodzinne uwarunkowania życzliwości młodzieży, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014.
Erikson E.H., The Life Cycle Completed, New York−London: W.W. Norton & Company, Inc. 1982.
Franken R.E., Psychologia motywacji, tłum. M. Przylipiak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005.
Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2003, s. 11-23.
Harwas-Napierała B., Znaczenie przemian współczesnej rodziny dla rozwoju człowieka, „Psychologia Rozwojowa” 2008, 3 (13), s. 21-27.
Harwas-Napierała B., Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa: PWN 2009.
Hoghughi M., Parenting. An Introduction, w: M. Hoghughi, N. Long (red.), Handbook of Parenting. Theory and Research for Practice, London–New Delhi 2004, s. 1-18.
Kabat-Zinn M. i J., Dary codzienności. Poradnik uważnego rodzicielstwa, przekł. M. Czakański, Warszawa: IPSI Press 2008.
Kagitcibasi C., Family and Human Development Across Cultures, Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates 1996.
Kanios A., Społeczne kompetencje studentów do pracy w wolontariacie, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008.
Karyłowski J., O dwóch typach altruizmu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1982.
Kawula S., Kształty rodziny współczesnej – szkice familiologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2006.
Kromolicka B., Wolontariat, w: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008, s. 222.
Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2008, s. 18-39.
Kwak A., Rodzicielstwo − inwestycja w przyszłość. Czy zawsze udana?, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 23-38.
Lalak D., Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1999.
Lalak D., Społeczne uwarunkowania kryzysu rodzicielstwa, w: M. Libiszowska-Żółtkowska (red.), Czego obawiają się ludzie?: współczesne zagrożenia społeczne – diagnoza i przeciwdziałanie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 221–229.
Lamb M.E., Tamis-Lemonda C.S., The role of father: An introduction, w: M.E. Lamb (red.), The Role of Father in Child Development, Hobken: John Wiley & Sons 2004, s. 1-31.
Leśniak P., Postawy rodzicielskie matek a poziom altruizmu jedynaków, w: J. Zimny (red.), Rodzina, prokreacja, pedagogia, potrzeby, Stalowa Wola: Eikon Plus 2015, s. 287-298.
Lewicka M., Mechanizmy zaangażowania i kontroli w działaniu człowieka, w: M. Kofta (red.), Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, Poznań: Wydawnictwo Nakom 1993, s. 15-62.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, hasło: model, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2004.
Opozda D., Kryteria opisu orientacji wychowawczych z indywidualizmem i kolektywizmem w tle, „Roczniki Pedagogiczne” 40(2012), nr 2, s. 5-30.
Opozda D., Rodzicielstwo: wybrane zagadnienia kontekstów edukacyjnych, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2007.
Pachałko J., Osobowość, zachowania społeczne dzieci rodziców o postawach nadmiernie wymagających, w: M. Ziemska (red.), Społeczne konsekwencje integracji i dezintegracji rodziny, t. I, Warszawa: Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej 1986, s. 236-248.
Palkovitz R., Reconstructing “Involvement”: Expanding Conceptualizations of Men’ s Caring in Contemporary Families, w: Generative Fathering: Beyond Deficit Perspectives, Sage: Thousand Oaks 1997.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, wyd. II, Elbląg: Wydawawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej 2005, s. 241-380.
Reykowski J., Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa: WSiP 1992.
Schaffer H.R., Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego, w: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, Poznań: Zysk i S-ka 1994, s. 150-188.
Śledzianowski J., Bębas S., Blaski i cienie współczesnej rodziny polskiej, Kielce: Jedność 2013.
Segiet K., Znaczenie wolontariatu działającego na rzecz dzieci i młodzieży w różnych obszarach życia społecznego, w: B. Kromolicka (red.), Wolontariat w obszarze humanistycznych wyzwań opiekuńczych, Toruń: Wydawnictwo „Akapit” 2005, s. 115-130.
Świda-Ziemba H., Niektóre symptomy moralnej anomii społeczeństwa polskiego, „Nauka” 3/2010, s. 68-73.
Szuster–Kowalewicz A., Dylemat altruizmu, czyli o zagadce ludzkiej bezinteresowności, „Psychologia w Szkole” 2006, 1 (9), s. 87-97.
Trigg R., Rozum a zaangażowania, przekł. B. Chwedeńczuk, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1989.
Wilk J., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, wyd. II, Lublin: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska 2016.
Wyszyńska M., Źródła i motywy zachowań prospołecznych, w: P. Bury, D. Czajkowska-Ziobrowska (red.), Edukacja bez granic – mimo barier, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa 2008, s. 205-2012.
Ziemska M., Postawy rodzicielskie, Warszawa: Wiedza Powszechna 1973.