Poczucie przywiązania i osamotnienia w relacjach małżeńskich
Article Sidebar
Opublikowane:
cze 26, 2019
Słowa kluczowe:
relacje małżeńskie; przywiązanie; osamotnienie; szczęście małżeńskie
Main Article Content
Abstrakt
Celem artykułu jest prezentacja zjawiska osamotnienia pojawiającego się w związkach małżeńskich osób o różnym stażu małżeńskim. Odwołano się do tego rodzaju osamotnienia, które nie jest przeżyciem egzystencjalnym, lecz zjawiskiem subiektywnym i emocjonalnym, powstającym w kontekście relacji społecznych – nieadekwatnych do potrzeb i oczekiwań osoby osamotnionej. Badając zjawisko osamotnienia, wzięto pod uwagę następujące zmienne: styl przywiązania, poziom szczęścia małżeńskiego oraz jakość relacji w rodzinie pochodzenia badanych osób. Zastosowano następujące kwestionariusze: Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych KSP M. Plopy, Kwestionariusz Szczęścia Małżeńskiego KSM K. Pospiszyla, Skalę do Pomiaru Poczucia Samotności DJGLS J. De Jong Gierveld i F. Kamphuisa oraz ankietę własną, badającą relacje w rodzinie pochodzenia. Przebadano 250 par małżeńskich o różnym stażu trwania związku. W wyniku przeprowadzonych analiz badawczych stwierdzono występowanie pozytywnych związków poczucia osamotnienia z pozabezpiecznymi stylami przywiązania u wszystkich badanych osób oraz pozytywnych związków poczucia osamotnienia z wiekiem i stażem małżeńskim badanych mężczyzn, a także negatywnych związków osamotnienia z szczęściem małżeńskim, bezpiecznym stylem przywiązania i wysoką jakością relacji w rodzinie pochodzenia badanych osób. Na jakość relacji w rodzinie pochodzenia wskazywały następujące zmienne: satysfakcjonujące relacje z matką i ojcem, poczucie bycia kochanym, wysoka ocena relacji rodziców w dzieciństwie, wysoka ocena własnego dzieciństwa, zainteresowanie rodziców nauką dzieci, pomoc rodziców w dzieciństwie, karanie przez rodziców w dzieciństwie (rozumiane jako objaw prawidłowego wychowania).
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Ainsworth, M.D.., Blehar, M.C., Waters, E., Wall, S. (1978). Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Banse, R. (2004). Adult Attachment and Marital Satisfaction: Evidence for Dyadic Configuration Effects. Journal of Social and Personal Relationships, 21, 273-282.
Bartholomew, K., Horowitz, L.M. (1991). Attachment Styles Among Young Adults: A Test of a Four Category Model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
Baumeister, R.F., Leary, M.R. (1995). The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation. Psychological Bulletin, 117 (3), 497-529.
Bion, W. (2010). Uwaga i interpretacja. Warszawa: Oficyna Ingenium.
Booth, R. (2000). Loneliness as a Component of Psychiatric Disorders. Medscape General Medicine, 2 (2), 1-7.
Bowlby, J. (1988). A Secure Base. Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brennan, K.A., Clark, C.L., Shaver, P.R. (1998). Self-Report Measurement of Adult Attachment. An Integrative Overview. W: J.A. Simpson, W.S. Rholes (red.), Attachment Theory and Close Relationships (s. 46-76). New York: Guilford Press.
Cassidy, J., Kobak, R.R. (1988). Avoidance and its Relationship with Other Defensive Processes. W: J. Belsky, T. Nezworski (red.), Clinical Implications of Attachment (s. 300-323). Hillsdale– New York: Erlbaum.
Chybicka, A. (2008). Zadowolenie ze związku intymnego oraz psychologiczne zyski i koszty związane z pozostawaniem w relacji – analiza porównawcza bezdzietnych związków małżeńskich i niemałżeńskich o podobnym stażu. Psychologia Rozwojowa, 13 (3), 79-90.
Collins, R., Coltrane, S. (1991). Sociology of Marriage and the Family. Chicago: Nelson-Hall Publishers.
Cordova, J.V., Jacobson, N.S. (1997). Acceptance in Couple Therapy and its Implications for the Treatment of Depression. W: R.J. Sternberg, M. Hojjat (red.), Satisfaction in Close Relationships (s. 307-334). New York: Guilford Press.
De Jong Gierveld, J., Kamphuis, F. (1985). The Development of a Rasch-Type Loneliness Scale. Applied Psychological Measurement, 9, 289-299.
Deniz, M.E., Hamarta, E., Ari, R. (2005). An Investigation of Social Skills and Loneliness Levels of University Students with Respect to their Attachment Styles in a Sample of Turkish Students. Social Behaviour and Personality, 33, 19-32.
Ditommaso, E., Brannen-Mcnulty, C., Ross, L., Burgess, M. (2003). Attachment Styles, Social Skills and Loneliness in Young Adults. Personality and Individual Differences, 35, 303-312.
Eysenck, H.J., Wilson, G. (1979). The Psychology of Sex. London: J.M. Dent.
Feeney J.A., Kirkpatrick, L.A. (1996). Effects of Adult Attachment and Presence of Romantic Partners on Physiological Responses to Stress. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 255-270.
Freud, S. (2016). Wstęp do psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Griffin, D., Bartholomew, K. (1994). Models of the Self and Other: Fundamental Dimensions Underlying Measures of Adult Attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 430-445.
Grygiel, P., Humenny, G., Rębisz, S., Świtaj, P., Sikorska-Grygiel, J. (2012). Validating the Polish Adaptation of the 11-item de Jong Gierveld Loneliness Scale. European Journal of Psychological Assessment, 29 (2), 129-139.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1987). Romantic Love Conceptualized as an Attachment Process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1990). Love and Work: an Attachment-Theoretical Perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 270-280.
Herman, J. (1994). Coping with Trauma – Theory, Prevention and Treatment. Journal of Traumatic Stress, 7, 151-152.
Janicka, I. (2004). Poczucie osamotnienia w małżeństwie. Psychologia Rozwojowa, 9 (2), 55-63.
Karbowa, M. (2012). Samotność w świetle teorii przywiązania. Studia Psychologiczne, 50 (1), 27-38.
Kobak, R.R., Sceery, A. (1988). Attachment in Late Adolescence: Working Models, Affect Regulation, and Representations of Self and Others. Child Development, 59, 135-146.
Kornaszewska-Polak, M. (2015). Przywiązanie i osamotnienie w bliskich relacjach. Roczniki Pedagogiczne, 7 (43), 3, 23-40.
Kornaszewska-Polak, M. (2016). Subjective Loneliness, Well-Being and Marital Satisfaction in Couples with Different Attachment Styles. Polskie Forum Psychologiczne, 21 (4), 514-533.
Lindboe, I. (2014). The Relation between Adverse Childhood Experiences and Attachment-Related Anxiety and Avoidance in Adult Romantic Relationships. A Study of Pregnant Norwegian Women. Oslo: University of Oslo Press.
Mikulincer, M., Shaver, P.R. (2007). Attachment in Adulthood. Structure, Dynamics, Change. New York–London: The Guilford Press.
Murray, S.L., Holmes, J.G. (1997). A Leap of Faith? Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 586-604.
Nikitin, J., Freund, A.M. (2009). When Wanting and Fearing go Together: The Effect of Co-occurring social Approach and Avoidance Motivation on Behaviour, Affect, and Cognition. European Journal of Social Psychology, 40, 783-804.
Peplau, L.A., Perlman, D. (1982). Perspectives on Loneliness. W: L.A. Peplau, D. Perlman (red.), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy (s. 1-18). New York: Wiley.
Perry, B. (1994). Neurobiological Sequelae of Childhood Trauma: Post-Traumatic Stress Disorders in Children. W: M. Murburg (red.), Catecholamine Function in Posttraumatic Stress Disorder: Emerging Concepts (s. 253-276). Washington, DC: American Psychiatric Press.
Plopa, M. (2004). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych KSP. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Pospiszyl, K. (1991). Kwestionariusz Szczęścia Małżeńskiego jako metoda oceny stopnia zadowolenia z małżeństwa. Problemy Rodziny, 5, 7-13.
Rembowski, J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Rholes, W.S., Simpson, J.A. (2004). Attachment Theory, Basic Concepts and Contemporary Questions. W: W.S. Rholes, J.A. Simpson (red.), Adult Attachment. Theory, Research, and Clinical Applications (s. 3-16). New York–London: Guilford Press.
Rostowski, J. (1989). Dezintegracja więzi rodzinnej oraz innych związków interpersonalnych a poczucie osamotnienia jednostki. Roczniki Socjologii Rodziny, 1, 191-207.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2014). Małżeństwo i miłość. Kontekst psychologiczny i neuropsychologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (2008). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania dorosłych dzieci alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szopińska, K., Szopiński, J. (1980). Satysfakcja z małżeństwa. Novum, 6, 88-105.
Śliwak, J., Zarzycka, B., Dziduch, A. (2011). Typy samoświadomości a poczucie osamotnienia. Przegląd Psychologiczny, 54 (3), 241-254.
Wei, M., Russell, D.W., Zakalik, R.A. (2005). Adult Attachment, Social Self-Efficacy, Self- Disclosure, Loneliness, and Subsequent Depression of Freshmen College Students: A Longitudinal Study. Journal of Counseling Psychology, 52 (4), 602-614.
Weinder, G. (2000). Why do Men Get More Heart Disease than Women? An International Perspective. Journal of American College Health, 48, 123-135.
Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation. Cambridge, MA: MIT Press.
Wennerberg, T. (2011). Vi er våre relasjoner. Stockholm: Arneberg Forlag AS.
Williams, D. (2007). A Dynamic Systems Analysis of Adult Attachment Styles, Affect, Flexibility, and Real Time Marital Interaction. Stillwater, OK: State University Press.
Winnicott, D. (1994). Dzieci i ich matki. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Wiseman, H., Mayseless, O., Sharabany, R. (2006). Why are they Lonely? Perceived Quality of Early Relationships with Parents, Attachment, Personality Predispositions and Loneliness in First-Year University Students. Personality and Individual Differences, 40, 237-248.
Wojciszke, B. (2009). Psychologia miłości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wood, L.A. (1986). Loneliness. W: R. Harré (red.), The Social Construction of Emotions (s. 184-208). Oxford: Blackwell.
Zalewska, S. (2015). Samotność i osamotnienie w doświadczeniach i narracjach małżeńskich. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Banse, R. (2004). Adult Attachment and Marital Satisfaction: Evidence for Dyadic Configuration Effects. Journal of Social and Personal Relationships, 21, 273-282.
Bartholomew, K., Horowitz, L.M. (1991). Attachment Styles Among Young Adults: A Test of a Four Category Model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
Baumeister, R.F., Leary, M.R. (1995). The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation. Psychological Bulletin, 117 (3), 497-529.
Bion, W. (2010). Uwaga i interpretacja. Warszawa: Oficyna Ingenium.
Booth, R. (2000). Loneliness as a Component of Psychiatric Disorders. Medscape General Medicine, 2 (2), 1-7.
Bowlby, J. (1988). A Secure Base. Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brennan, K.A., Clark, C.L., Shaver, P.R. (1998). Self-Report Measurement of Adult Attachment. An Integrative Overview. W: J.A. Simpson, W.S. Rholes (red.), Attachment Theory and Close Relationships (s. 46-76). New York: Guilford Press.
Cassidy, J., Kobak, R.R. (1988). Avoidance and its Relationship with Other Defensive Processes. W: J. Belsky, T. Nezworski (red.), Clinical Implications of Attachment (s. 300-323). Hillsdale– New York: Erlbaum.
Chybicka, A. (2008). Zadowolenie ze związku intymnego oraz psychologiczne zyski i koszty związane z pozostawaniem w relacji – analiza porównawcza bezdzietnych związków małżeńskich i niemałżeńskich o podobnym stażu. Psychologia Rozwojowa, 13 (3), 79-90.
Collins, R., Coltrane, S. (1991). Sociology of Marriage and the Family. Chicago: Nelson-Hall Publishers.
Cordova, J.V., Jacobson, N.S. (1997). Acceptance in Couple Therapy and its Implications for the Treatment of Depression. W: R.J. Sternberg, M. Hojjat (red.), Satisfaction in Close Relationships (s. 307-334). New York: Guilford Press.
De Jong Gierveld, J., Kamphuis, F. (1985). The Development of a Rasch-Type Loneliness Scale. Applied Psychological Measurement, 9, 289-299.
Deniz, M.E., Hamarta, E., Ari, R. (2005). An Investigation of Social Skills and Loneliness Levels of University Students with Respect to their Attachment Styles in a Sample of Turkish Students. Social Behaviour and Personality, 33, 19-32.
Ditommaso, E., Brannen-Mcnulty, C., Ross, L., Burgess, M. (2003). Attachment Styles, Social Skills and Loneliness in Young Adults. Personality and Individual Differences, 35, 303-312.
Eysenck, H.J., Wilson, G. (1979). The Psychology of Sex. London: J.M. Dent.
Feeney J.A., Kirkpatrick, L.A. (1996). Effects of Adult Attachment and Presence of Romantic Partners on Physiological Responses to Stress. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 255-270.
Freud, S. (2016). Wstęp do psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Griffin, D., Bartholomew, K. (1994). Models of the Self and Other: Fundamental Dimensions Underlying Measures of Adult Attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 430-445.
Grygiel, P., Humenny, G., Rębisz, S., Świtaj, P., Sikorska-Grygiel, J. (2012). Validating the Polish Adaptation of the 11-item de Jong Gierveld Loneliness Scale. European Journal of Psychological Assessment, 29 (2), 129-139.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1987). Romantic Love Conceptualized as an Attachment Process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1990). Love and Work: an Attachment-Theoretical Perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 270-280.
Herman, J. (1994). Coping with Trauma – Theory, Prevention and Treatment. Journal of Traumatic Stress, 7, 151-152.
Janicka, I. (2004). Poczucie osamotnienia w małżeństwie. Psychologia Rozwojowa, 9 (2), 55-63.
Karbowa, M. (2012). Samotność w świetle teorii przywiązania. Studia Psychologiczne, 50 (1), 27-38.
Kobak, R.R., Sceery, A. (1988). Attachment in Late Adolescence: Working Models, Affect Regulation, and Representations of Self and Others. Child Development, 59, 135-146.
Kornaszewska-Polak, M. (2015). Przywiązanie i osamotnienie w bliskich relacjach. Roczniki Pedagogiczne, 7 (43), 3, 23-40.
Kornaszewska-Polak, M. (2016). Subjective Loneliness, Well-Being and Marital Satisfaction in Couples with Different Attachment Styles. Polskie Forum Psychologiczne, 21 (4), 514-533.
Lindboe, I. (2014). The Relation between Adverse Childhood Experiences and Attachment-Related Anxiety and Avoidance in Adult Romantic Relationships. A Study of Pregnant Norwegian Women. Oslo: University of Oslo Press.
Mikulincer, M., Shaver, P.R. (2007). Attachment in Adulthood. Structure, Dynamics, Change. New York–London: The Guilford Press.
Murray, S.L., Holmes, J.G. (1997). A Leap of Faith? Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 586-604.
Nikitin, J., Freund, A.M. (2009). When Wanting and Fearing go Together: The Effect of Co-occurring social Approach and Avoidance Motivation on Behaviour, Affect, and Cognition. European Journal of Social Psychology, 40, 783-804.
Peplau, L.A., Perlman, D. (1982). Perspectives on Loneliness. W: L.A. Peplau, D. Perlman (red.), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy (s. 1-18). New York: Wiley.
Perry, B. (1994). Neurobiological Sequelae of Childhood Trauma: Post-Traumatic Stress Disorders in Children. W: M. Murburg (red.), Catecholamine Function in Posttraumatic Stress Disorder: Emerging Concepts (s. 253-276). Washington, DC: American Psychiatric Press.
Plopa, M. (2004). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych KSP. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Pospiszyl, K. (1991). Kwestionariusz Szczęścia Małżeńskiego jako metoda oceny stopnia zadowolenia z małżeństwa. Problemy Rodziny, 5, 7-13.
Rembowski, J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Rholes, W.S., Simpson, J.A. (2004). Attachment Theory, Basic Concepts and Contemporary Questions. W: W.S. Rholes, J.A. Simpson (red.), Adult Attachment. Theory, Research, and Clinical Applications (s. 3-16). New York–London: Guilford Press.
Rostowski, J. (1989). Dezintegracja więzi rodzinnej oraz innych związków interpersonalnych a poczucie osamotnienia jednostki. Roczniki Socjologii Rodziny, 1, 191-207.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2014). Małżeństwo i miłość. Kontekst psychologiczny i neuropsychologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (2008). Rodzinne uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania dorosłych dzieci alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szopińska, K., Szopiński, J. (1980). Satysfakcja z małżeństwa. Novum, 6, 88-105.
Śliwak, J., Zarzycka, B., Dziduch, A. (2011). Typy samoświadomości a poczucie osamotnienia. Przegląd Psychologiczny, 54 (3), 241-254.
Wei, M., Russell, D.W., Zakalik, R.A. (2005). Adult Attachment, Social Self-Efficacy, Self- Disclosure, Loneliness, and Subsequent Depression of Freshmen College Students: A Longitudinal Study. Journal of Counseling Psychology, 52 (4), 602-614.
Weinder, G. (2000). Why do Men Get More Heart Disease than Women? An International Perspective. Journal of American College Health, 48, 123-135.
Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation. Cambridge, MA: MIT Press.
Wennerberg, T. (2011). Vi er våre relasjoner. Stockholm: Arneberg Forlag AS.
Williams, D. (2007). A Dynamic Systems Analysis of Adult Attachment Styles, Affect, Flexibility, and Real Time Marital Interaction. Stillwater, OK: State University Press.
Winnicott, D. (1994). Dzieci i ich matki. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Wiseman, H., Mayseless, O., Sharabany, R. (2006). Why are they Lonely? Perceived Quality of Early Relationships with Parents, Attachment, Personality Predispositions and Loneliness in First-Year University Students. Personality and Individual Differences, 40, 237-248.
Wojciszke, B. (2009). Psychologia miłości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wood, L.A. (1986). Loneliness. W: R. Harré (red.), The Social Construction of Emotions (s. 184-208). Oxford: Blackwell.
Zalewska, S. (2015). Samotność i osamotnienie w doświadczeniach i narracjach małżeńskich. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.