Wychowanie seksualne w ujęciu holistycznym
Article Sidebar
Opublikowane:
cze 25, 2019
Słowa kluczowe:
seksualność; młodzież; wychowanie seksualne; holizm; dojrzałość
Main Article Content
Abstrakt
W artykule zaprezentowano holistyczne podejście do wychowania seksualnego uwzględniające wszechstronne przygotowanie dzieci i młodzieży do poznania własnej płciowości i płciowości osób odmiennej płci. Podkreślony został aspekt rozwoju biologicznego, psychicznego i społecznego w rozwoju seksualności, kształtowanie dojrzałości młodzieży oraz związek seksualności z podejmowanymi w przyszłości rolami małżeńskimi i rodzicielskimi. W celu uzasadnienia omawianego podejścia poddano dyskusji wnioski z analiz programów wychowania seksualnego o charakterze holistycznym, realizowanych w świecie. Przedstawiono także wnioski z badań własnych autora, dotyczących związku uczestnictwa w szkolnych zajęciach z wychowania do życia w rodzinie z postawami młodzieży wobec seksualności, małżeństwa i rodzicielstwa. Te wnioski są następujące: mniej niż połowa 18-, 19-latków biorących udział w badaniach wykazała się dojrzałym nastawieniem do wartościowania seksualności; dziewczęta przejawiają dużo bardziej dojrzałe postawy w omawianej sferze niż chłopcy; zwiększa się odsetek nastolatków aktywnych seksualnie; duża grupa młodzieży podejmuje doświadczenia seksualne bez miłości; około połowa nastolatków zrywa kontakt z partnerem inicjacji; prawie wszyscy młodzi ludzie mieli kontakt z pornografią; młodzież uczestnicząca w zajęciach z wychowania do życia w rodzinie (szczególnie chłopcy) przejawia nieco bardziej dojrzałe postawy wobec seksualności, małżeństwa i rodzicielstwa niż młodzież nieuczestnicząca w nich; jakość postaw młodzieży wobec aktualnych dla niej obszarów związanych z seksualnością koreluje w wysokim stopniu z jakością jej postaw wobec małżeństwa i rodzicielstwa – jest to korelacja dodatnia. Wskazany związek uczestnictwa przez chłopców w zajęciach z wychowania do życia w rodzinie z ich dojrzalszymi postawami wobec płciowości stanowi ważny argument przemawiający za tego rodzaju edukacją.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Adamski F., Integralna wizja seksualności, „Wychowawca” 2007, nr 7-8, s. 5-6.
Aten M.J., Siegel D.M., Enaharo M., Auinger P., Keeping middle school students abstinent: Outcames of a primary prevention intervention, „Journal of Adolescent Health” 31 (2002), nr 1, s. 70-78.
Augustyn J., Integracja seksualna, Kraków: Wydawnictwo M 1993.
Augustyn J., Wychowanie do integracji seksualnej, Kraków: Wydawnictwo M 1994.
Beisert M., Seks twojego dziecka, Poznań: Zakład Wydawniczy K. Domke 1991.
Beisert M., W poszukiwaniu modelu seksualności człowieka, w: M. Beisert (red.), Seksualność w cyklu życia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006, s. 7-32.
Brzezińska A., Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2005.
Chazan B., Gabryś M., Środoń M., Wróblewska W., Ekspertyza: Zdrowotne następstwa przedwczesnej inicjacji seksualnej u dziewcząt, Warszawa 2007, http://www. brpd.gov.pl/uploadfiles/publikacje/ekspertyza.pdf (dostęp: 28.01.2009).
Cianciara D., Aktywność seksualna młodych mężczyzn a zagrożenie AIDS, „Seksuologia” 1995, nr 5-6, s. 53-57.
Czachorowski M., Nowy imperializm, czyli o tzw. edukacji seksualnej, Warszawa: Inicjatywa Wydawnicza „Ad astra” 1995.
Dudek T., Dorastanie do miłości, w: W. Szewczyk (red.), Dorastać do miłości, Tarnów: Duszpasterstwo Rodzin 1991.
Dudziak U., Postawy wobec wychowania seksualnego a hierarchia wartości nauczycieli, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2009.
Ehrhardt A.A., Our View of Adolescent Sexuality – a Focus on Risk Behavior without the Development Context (Editorial, Comment), „American Journal of Public Health” 86 (1996), nr 11, s. 1523-1525.
Fijałkowski W., Płeć, osoba, osobowość, w: W. Fijałkowski, K. Neugebauer, A. Stelmaszyk (red.), Dar jedności. Nowe spojrzenie na erotyzm człowieka, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych 1988, s. 5-82.
Fijałkowski W., Seks okiełznany? Twórcze przeżywanie płci, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 1991.
Goleń J., Wychowanie seksualne w rodzinie, Rzeszów: Wyższe Seminarium Duchowne 2006.
Grzelak S., Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
Grzelak S., Skutki wychowania w dziedzinie seksualności na świecie, „Wychowawca” 2002 nr 3, s. 8-10.
Gurba E., Wczesna dorosłość, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 202-233.
Gurycka A., Struktura i dynamika procesu wychowawczego, Warszawa: PWN 1979.
Hoekenberry-Eaton M., Richman M.J., Ditorio C., River T., Maibach E., Mother and adolescent konwledge of sexual development. The effects if gender age, and sexul expirience, „Adolescence” 31 (1996), nr 121, s. 35-47.
Imieliński K., Człowiek i seks, Warszawa: IWZZ 1986.
Imieliński K., Seksiatria, t. 1, Warszawa: PWN 1991.
Imieliński K. (red.), Seksuologia – zarys encyklopedyczny, Warszawa: PWN 1985.
Izdebski Z., Jaczewski A., Rozwój seksualny, w: A. Jaczewski (red.), Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2003, s. 245-289.
Komorowska-Pudło M., Psychospołeczne uwarunkowania postaw młodzieży wobec seksualności, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2015.
Komorowska-Pudło M., Seksualność młodzieży przełomu XX i XXI wieku, Kraków: WAM 2013.
Komorowska-Pudło M., Wychowanie seksualne w rodzinie, Szczecin: Oficyna Wydawnicza ZCE 2000.
Komorowska-Pudło M., Kowalczyk G., „Pełnia”. Program zajęć edukacyjnych z wychowania do życia w rodzinie, Szczecin: Oficyna Wydawnicza ZCE 1999.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
Kornas-Biela D., Edukacja seksualna w szkole wyzwaniem dla współczesnej rodziny, w: P. Kryczka (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1997, s. 231-252.
Kowalik S., Rozwój społeczny, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 71-105.
Kozakiewicz M., Cele i zadania wychowania seksualnego oraz przysposobienia do życia w rodzinie, w: M. Kozakiewicz, Z. Lew-Starowicz (red.), Przysposobienie do życia w rodzinie, Warszawa: PZWL 1987, s. 34-42.
Kozakiewicz M., Młodzież wobec seksu, małżeństwa i rodziny, Warszawa: IWZZ 1985.
Ladin L’Engle K., Jackson C., Brown J.D., Early adolescents’ cognitive susceptibility to initiating sexual intercourse, „Perspectives on Sexual and Reproductive Health” 38 (2006), nr 2, s. 97-105.
Lew-Starowicz Z., Atlas psychofizjologii seksu, Warszawa: PZWL 1990.
Lew-Starowicz Z., Encyklopedia erotyki, Warszawa: Wydawnictwo MUZA 2004.
Lew-Starowicz Z., Szczerba K., Nowoczesne wychowanie seksualne, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza 1995.
Majkowski W., Rodzina w wymiarze jednostkowym i społecznym, w: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Wychowanie do życia w rodzinie, Warszawa: CMPPP MEN 1999, s. 123-133.
Marcinek P., Brzeska A., Kapała A., Peda A., Szumski F., Niedojrzałość psychoseksualna jako termin diagnostyczny, „Seksuologia Polska” 2011, nr 1(9), s. 38-42.
Marcol A., Etyka życia seksualnego, Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża 1995.
Obuchowska I., Adolescencja, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 163-201.
Obuchowska I., Jaczewski A., Rozwój erotyczny, Warszawa: WSiP 1992.
O’Donnel L., Stueve A., Duran R., Long-Term Reductions in Sexual Initiation and Sexual Activity among Urban Middle Schoolers in the Research for Health Service Learning Program, „Journal of Adolescent Health” 31 (2002), nr 1, s. 93-100.
Okoń W., Słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1987.
Oleś P.K., Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2011.
Onuoha F.N., Munakata T., Correlates of adolescent assertiveness with hiv avoidance in a four nation sample, „Adolescence” 40 (2005), nr 159, s. 525-532.
Ostrowska K., Płciowość w wychowaniu integralnym, „Wychowawca” 2009, nr 4, s. 5-7.
Patton O., Kolasa K., West S., Irons T., Sexual abstinence counseling of adolescents by physicians, „Adolescence” 30 (1995), nr 120, s. 963-969.
Pawłowska R., „Wiedza o życiu seksualnym człowieka” w opinii nauczycieli, rodziców i uczniów, w: R. Pawłowska, E. Jundziłł (red.), Miłość i seks w percepcji uczniów, Koszalin: WSH 1999, s. 177-194.
Pomykało W., Wychowanie, w: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa: Fundacja Innowacja 1996, s. 917-926.
Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.
Reber A.S., Słownik psychologii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2000.
Ryś M., Przygotowanie do pełnienia ról małżeńskich i rodzinnych, w: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Przygotowanie do życia w rodzinie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam 1997, s. 25-33.
Siek S., Struktura osobowości, Warszawa: ATK 1986.
Skrzydlewski W.B., Etyka seksualna. Przemiany i perspektywy, Kraków: Wydawnictwo M 1999.
Sugar M., Female adolescent sexuality, „Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology” 9 (1996), nr 4, s. 175-183.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992.
Trempała J., Rozwój poznawczy, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 13-44.
Trempała J., Czyżowska D., Rozwój moralny, w: B. Harwas-Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 106-130.
Urban K., Edukacja seksualna ABC, „Wychowawca” 2009, nr 4, s. 10-13.
Wenta K., Holistyczny wymiar edukacji wspomaganej technologią informacyjną, w: Komputer w Edukacji. 19 Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe w Krakowie, 25-26 września 2009, red. J. Morbitzer, Kraków: Wyd. Katedry Technologii i Mediów Edukacyjnych Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, s. 11-16.
Williams M.T., Bonner L., Sex education attitudes and outcomes among North American women, „Adolescence” 41 (2006), nr 161, s. 2-14.
Wiśniewska-Roszkowska K., Eros zabłąkany, Warszawa: ODiSS 1989.
Wiśniewska-Roszkowska K., Problemy współczesnego erotyzmu, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1986.
Aten M.J., Siegel D.M., Enaharo M., Auinger P., Keeping middle school students abstinent: Outcames of a primary prevention intervention, „Journal of Adolescent Health” 31 (2002), nr 1, s. 70-78.
Augustyn J., Integracja seksualna, Kraków: Wydawnictwo M 1993.
Augustyn J., Wychowanie do integracji seksualnej, Kraków: Wydawnictwo M 1994.
Beisert M., Seks twojego dziecka, Poznań: Zakład Wydawniczy K. Domke 1991.
Beisert M., W poszukiwaniu modelu seksualności człowieka, w: M. Beisert (red.), Seksualność w cyklu życia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006, s. 7-32.
Brzezińska A., Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2005.
Chazan B., Gabryś M., Środoń M., Wróblewska W., Ekspertyza: Zdrowotne następstwa przedwczesnej inicjacji seksualnej u dziewcząt, Warszawa 2007, http://www. brpd.gov.pl/uploadfiles/publikacje/ekspertyza.pdf (dostęp: 28.01.2009).
Cianciara D., Aktywność seksualna młodych mężczyzn a zagrożenie AIDS, „Seksuologia” 1995, nr 5-6, s. 53-57.
Czachorowski M., Nowy imperializm, czyli o tzw. edukacji seksualnej, Warszawa: Inicjatywa Wydawnicza „Ad astra” 1995.
Dudek T., Dorastanie do miłości, w: W. Szewczyk (red.), Dorastać do miłości, Tarnów: Duszpasterstwo Rodzin 1991.
Dudziak U., Postawy wobec wychowania seksualnego a hierarchia wartości nauczycieli, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2009.
Ehrhardt A.A., Our View of Adolescent Sexuality – a Focus on Risk Behavior without the Development Context (Editorial, Comment), „American Journal of Public Health” 86 (1996), nr 11, s. 1523-1525.
Fijałkowski W., Płeć, osoba, osobowość, w: W. Fijałkowski, K. Neugebauer, A. Stelmaszyk (red.), Dar jedności. Nowe spojrzenie na erotyzm człowieka, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych 1988, s. 5-82.
Fijałkowski W., Seks okiełznany? Twórcze przeżywanie płci, Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej 1991.
Goleń J., Wychowanie seksualne w rodzinie, Rzeszów: Wyższe Seminarium Duchowne 2006.
Grzelak S., Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
Grzelak S., Skutki wychowania w dziedzinie seksualności na świecie, „Wychowawca” 2002 nr 3, s. 8-10.
Gurba E., Wczesna dorosłość, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 202-233.
Gurycka A., Struktura i dynamika procesu wychowawczego, Warszawa: PWN 1979.
Hoekenberry-Eaton M., Richman M.J., Ditorio C., River T., Maibach E., Mother and adolescent konwledge of sexual development. The effects if gender age, and sexul expirience, „Adolescence” 31 (1996), nr 121, s. 35-47.
Imieliński K., Człowiek i seks, Warszawa: IWZZ 1986.
Imieliński K., Seksiatria, t. 1, Warszawa: PWN 1991.
Imieliński K. (red.), Seksuologia – zarys encyklopedyczny, Warszawa: PWN 1985.
Izdebski Z., Jaczewski A., Rozwój seksualny, w: A. Jaczewski (red.), Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2003, s. 245-289.
Komorowska-Pudło M., Psychospołeczne uwarunkowania postaw młodzieży wobec seksualności, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2015.
Komorowska-Pudło M., Seksualność młodzieży przełomu XX i XXI wieku, Kraków: WAM 2013.
Komorowska-Pudło M., Wychowanie seksualne w rodzinie, Szczecin: Oficyna Wydawnicza ZCE 2000.
Komorowska-Pudło M., Kowalczyk G., „Pełnia”. Program zajęć edukacyjnych z wychowania do życia w rodzinie, Szczecin: Oficyna Wydawnicza ZCE 1999.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna 1989.
Kornas-Biela D., Edukacja seksualna w szkole wyzwaniem dla współczesnej rodziny, w: P. Kryczka (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1997, s. 231-252.
Kowalik S., Rozwój społeczny, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 71-105.
Kozakiewicz M., Cele i zadania wychowania seksualnego oraz przysposobienia do życia w rodzinie, w: M. Kozakiewicz, Z. Lew-Starowicz (red.), Przysposobienie do życia w rodzinie, Warszawa: PZWL 1987, s. 34-42.
Kozakiewicz M., Młodzież wobec seksu, małżeństwa i rodziny, Warszawa: IWZZ 1985.
Ladin L’Engle K., Jackson C., Brown J.D., Early adolescents’ cognitive susceptibility to initiating sexual intercourse, „Perspectives on Sexual and Reproductive Health” 38 (2006), nr 2, s. 97-105.
Lew-Starowicz Z., Atlas psychofizjologii seksu, Warszawa: PZWL 1990.
Lew-Starowicz Z., Encyklopedia erotyki, Warszawa: Wydawnictwo MUZA 2004.
Lew-Starowicz Z., Szczerba K., Nowoczesne wychowanie seksualne, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza 1995.
Majkowski W., Rodzina w wymiarze jednostkowym i społecznym, w: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Wychowanie do życia w rodzinie, Warszawa: CMPPP MEN 1999, s. 123-133.
Marcinek P., Brzeska A., Kapała A., Peda A., Szumski F., Niedojrzałość psychoseksualna jako termin diagnostyczny, „Seksuologia Polska” 2011, nr 1(9), s. 38-42.
Marcol A., Etyka życia seksualnego, Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża 1995.
Obuchowska I., Adolescencja, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 163-201.
Obuchowska I., Jaczewski A., Rozwój erotyczny, Warszawa: WSiP 1992.
O’Donnel L., Stueve A., Duran R., Long-Term Reductions in Sexual Initiation and Sexual Activity among Urban Middle Schoolers in the Research for Health Service Learning Program, „Journal of Adolescent Health” 31 (2002), nr 1, s. 93-100.
Okoń W., Słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1987.
Oleś P.K., Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2011.
Onuoha F.N., Munakata T., Correlates of adolescent assertiveness with hiv avoidance in a four nation sample, „Adolescence” 40 (2005), nr 159, s. 525-532.
Ostrowska K., Płciowość w wychowaniu integralnym, „Wychowawca” 2009, nr 4, s. 5-7.
Patton O., Kolasa K., West S., Irons T., Sexual abstinence counseling of adolescents by physicians, „Adolescence” 30 (1995), nr 120, s. 963-969.
Pawłowska R., „Wiedza o życiu seksualnym człowieka” w opinii nauczycieli, rodziców i uczniów, w: R. Pawłowska, E. Jundziłł (red.), Miłość i seks w percepcji uczniów, Koszalin: WSH 1999, s. 177-194.
Pomykało W., Wychowanie, w: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa: Fundacja Innowacja 1996, s. 917-926.
Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.
Reber A.S., Słownik psychologii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2000.
Ryś M., Przygotowanie do pełnienia ról małżeńskich i rodzinnych, w: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Przygotowanie do życia w rodzinie, Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam 1997, s. 25-33.
Siek S., Struktura osobowości, Warszawa: ATK 1986.
Skrzydlewski W.B., Etyka seksualna. Przemiany i perspektywy, Kraków: Wydawnictwo M 1999.
Sugar M., Female adolescent sexuality, „Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology” 9 (1996), nr 4, s. 175-183.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992.
Trempała J., Rozwój poznawczy, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 13-44.
Trempała J., Czyżowska D., Rozwój moralny, w: B. Harwas-Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. III, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003, s. 106-130.
Urban K., Edukacja seksualna ABC, „Wychowawca” 2009, nr 4, s. 10-13.
Wenta K., Holistyczny wymiar edukacji wspomaganej technologią informacyjną, w: Komputer w Edukacji. 19 Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe w Krakowie, 25-26 września 2009, red. J. Morbitzer, Kraków: Wyd. Katedry Technologii i Mediów Edukacyjnych Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, s. 11-16.
Williams M.T., Bonner L., Sex education attitudes and outcomes among North American women, „Adolescence” 41 (2006), nr 161, s. 2-14.
Wiśniewska-Roszkowska K., Eros zabłąkany, Warszawa: ODiSS 1989.
Wiśniewska-Roszkowska K., Problemy współczesnego erotyzmu, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1986.