Depresja matek i ojców a głuchota dziecka. Znaczenie satysfakcji małżeńskiej jako predyktora nasilenia doświadczanych przez rodziców objawów depresji
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Doświadczanie objawów depresyjnych (depresji) jest ważnym problemem w odniesieniu do rodziców dzieci niepełnosprawnych, także rodziców dzieci głuchych i słabosłyszących. Wbadaniach stwierdza się większe ich nasilenie u matek małych dzieci w porównaniu zojcami, a także matkami dzieci słyszących o typowym rozwoju.
W prezentowanych badaniach postawiono pytanie, czy istnieją różnice w nasileniu objawów depresji u matek i ojców dzieci głuchych w wieku od 3. miesięcy do 15. lat w porównaniu zrodzicami dzieci słyszących. Uwzględniono związek nasilenia objawów depresji z czasem upływającym od momentu zdiagnozowania głuchoty (niedosłuchu) dziecka. Postawiono pytanie, czy zmienne socjodemograficzne, takie jak płeć, wiek, wykształcenie, status małżeński rodzica, satysfakcja małżeńska, a także zmienne związane z głuchotą dziecka, do których zaliczono: wiek dziecka w momencie zdiagnozowania głuchoty i czas upływający od tego momentu, stopień ubytku słuchu, typ protezy wzmacniającej słyszenie (konwencjonalne aparaty słuchowe v. implanty ślimakowe) i zadowolenie z rehabilitacji są predyktorami nasilenia objawów depresji u rodziców.
Badaniami objęto 185 matek i 55 ojców dzieci głuchych i słabosłyszących oraz rodziców dzieci słyszących stanowiących grupę kontrolną. Do pomiaru nasilenia objawów depresji wykorzystano Skalę D kwestionariusza GHQ-28.
Rezultaty badań wskazują, że matki dzieci głuchych doświadczają w istotnie większym nasileniu objawów depresji w porównaniu z matkami dzieci słyszących o typowym rozwoju. Objawy depresji przyjmują największe nasilenie w pierwszym, drugim i siódmym roku od momentu zdiagnozowania głuchoty u dziecka. U ojców stwierdzono brak związku między czasem upływającym od momentu postawienia tej diagnozy a nasileniem objawów depresji. Istotnym predyktorem nasilenia objawów depresji rodziców dzieci głuchych i dzieci o typowym rozwoju okazała się satysfakcja małżeńska, nie zaś zmienne socjodemograficzne, w tym status małżeński. Większe nasilenie doświadczanych objawów depresji u ojców dzieci głuchych pozwala przewidywać jedynie starszy wiek dziecka w momencie zdiagnozowania u niego głuchoty.
W ofercie ośrodków zajmujących się rehabilitacją i edukacją dzieci głuchych i słabosłyszących, ich rodzice potrzebują stałej dostępności różnych form interwencji psychologicznej i psychoterapii, także małżeńskiej, gdyż ich psychiczne funkcjonowanie jako rodzica (depresja) pozostaje w silnym związku z satysfakcją małżeńską.
Article Details
Bibliografia
Domańska K. (1996): Głuchota dziecka a depresja matki, nieopublikowana praca magisterska, Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii.
Goldberg D., Williams P. (2001): Podręcznik dla użytkowników Kwestionariusza Ogólnego Stanu Zdrowia, tłum. D. Merecz. W: Ocena zdrowia psychicznego na podstawie badań kwestionariuszami Davida Goldberga, część I. Łódź: Oficyna Wydawnicza IMP.
Jackson C.W., Wegner J.R., Turnbull A.P. (2010): Family quality of life following early identification of deafness. „Language, Speech, and Hearing Services in Schools” 41, s. 194-205.
Kobosko J. (2009): Relacja matka–dziecko a zaburzenia rozwoju językowego u młodzieży głuchej. „Przegląd Psychologiczny” 52(3), s. 327-342.
Kobosko J. (2011): Pomoc psychologiczna słyszącym rodzicom a efektywność rehabilitacji dziecka głuchego. „Otorynolaryngologia” – przegląd kliniczny 10(1), s.8-14.
Kobosko J., Geremek-Samsonowicz A., SkarżyńskiH. (2014): Problemy zdrowia psychicznego matek i ojców dzieci głuchych z implantem ślimakowym. „Otolaryngologia Polska” 68(3), s. 135-142.
Kobosko J., Kosmalowa J. (2000): Depression and the implanted child family. W: V European Symposium on Pediatric Cochlear Implantation. Abstract Book. Amsterdam.
Kurtzer-White E., Luterman D. (2003): Families and children with hearing loss. Grief and coping. „Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews” 9, s. 232-235.
Kushalnagar P., Mehta P., Krull K., Caudle S., HannayJ., Oghalai J. (2007): Intelligence, parental depression, and behavior adaptability in deaf children being considered for cochlear implantation. „Journal of Deaf Studies and Deaf Education” 12, s. 335-349.
Makowska Z., Merecz D. (2001): Polska adaptacja Kwestionariuszy Ogólnego Stanu Zdrowia Davida Goldberga GHQ-12 i GHQ-28. W: Ocena zdrowia psychicznego na podstawie badań kwestionariuszami Davida Goldberga. Część II. Łódź: Oficyna Wydawnicza IMP.
Meadow-Orlans K.P. (1995): Sources of stress for mothers and fathers of deaf and hard of hearing children. „American Annals of the Deaf” 140, s. 352-357.
Rola J. (2004): Melancholia rodzinna. Psychologiczne uwarunkowania zaburzeń depresyjnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L. (2003): Psychopatologia, tłum. J. Gilewicz, A. Wojciechowski. Warszawa: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Walewska K., Pawlik J. (red.) (1992): Depresja. Ujęcie psychoanalityczne. Warszawa: PWN.
Zaczyńska M. (1999): Tożsamość ojcowska ojców dzieci głuchych, nieopublikowana praca magisterska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii.
Zaczyńska M. (2001): Być ojcem dziecka głuchego. W: J. Kobosko (red.), Bliżej życia. Materiały dla rodziców dzieci i młodzieży z wadą słuchu (s. 30-32). Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek – Człowiekowi”.
Zalewska M. (1998a): Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka zopóźnionym rozwojem mowy. Warszawa: J. Santorski i CO Wydawnictwo.
Zalewska M. (1998b): Psychologiczne aspekty stwierdzenia głuchoty udziecka. W: J. Rola (red.), Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju dzieci (s. 177-186). Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
Zalewska M. (1999): Trudne macierzyństwo. W: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza macierzyństwa (s. 297-302). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zalewska M. (2000): Pomoc psychologiczna słyszącym rodzicom dziecka głuchego. W: H. Siedlecka, E. Kulczycka (red.), Współczesne kierunki wczesnej diagnozy i wczesnej rewalidacji dziecka z wadą słuchu (s. 33-36). Warszawa: Wydawnictwo APS.