Wcześniactwo a trudne rodzicielstwo w okresie pre- i perinatalnym

Abstrakt

Funkcjonowanie rodziny w kontekście porodu przedwczesnego i ewentualnie wynikających z wcześniactwa problemów rozwojowych, choroby i/lub niepełnosprawności dziecka uwarunkowane jest konfiguracją następujących czynników: porodem przedwczesnym, urodzeniem dziecka wcześniaczego (szczególnie o ekstremalnie niskiej masie urodzeniowej), początkiem choroby, jej przebiegiem, niepełnosprawnością dziecka wynikającą z choroby oraz zasobami rodziny.

Trudne rodzicielstwo, które jest tematem niniejszej analizy, może pojawić się już w czasie ciąży od momentu uzyskania przez rodziców diagnozy, że ciąża należy do grupy wysokiego ryzyka perinatalnego. Aktualnie jedną z najczęstszych przyczyn zakwalifikowania ciąży do grupy ryzyka jest zagrożenie porodem przedwczesnym. Stąd w artykule skupiono się na trudnym rodzicielstwie wynikającym z samego faktu wcześniactwa (np. długofalowe problemy zdrowotne, jak zaburzenia oddechowe, sensoryczne, ruchowe), jak i z porodu przedwczesnego (traktowanego w kategoriach wydarzenia stresogennego i traumatogennego). Artykuł został zilustrowany przypadkami kazuistycznymi: 1) odnosi się do trudności bycia rodzicem dziecka urodzonego przedwcześnie z mózgowym porażeniem dziecięcym, 2) do braku trafności spostrzegania umiejętności dziecka urodzonego przedwcześnie przez matkę dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa (na jego niekorzyść).

Pokazano fazy przystosowania się do przewlekłej choroby dziecka, jak również przewlekle chorego dziecka do choroby. Podkreślono istotną rolę zdolności przystosowawczych rodziców w procesie przystosowania się do choroby dziecka. W zależności od przyjętego przez rodziców sposobu percepcji sytuacji (jako krzywda, jako zagrożenie lub jako wyzwanie),dominują u nich inne emocje, postawy rodzicielskie, percepcja sytuacji wcześniactwa i choroby oraz jakość życia.