Relacje oparte na negocjacjach – wychowanie w rodzinie w dobie przemian ról rodzicielskich

Main Article Content

Joanna Ostrouch-Kamińska

Abstrakt

Celem rozważań podjętych w artykule była analiza jednego ze sposobów budowania relacji w rodzinie między rodzicami i dziećmi oraz wychowania w rodzinie opartej na negocjacjach. W artykule dokonano rekonstrukcji źródeł koncepcji negocjacji i negocjowania w dyskursie nauk społecznych, przedstawiono strukturę procesu negocjacji, jego fazy i czynniki, a także możliwe ujęcia dominujące, m.in. w zarządzaniu, socjologii, psychologii czy pedagogice, odnoszące się do procesów uzgadniania reguł, ścierania się różnych wersji tożsamości, symbolicznej interakcji czy negocjowania tożsamości. Analizując przemiany w rolach i relacjach rodzicielskich, autorka ukazuje rodzinę jako przestrzeń negocjacji oraz charakteryzuje strukturę procesu negocjacji w rodzinie. Dokonuje również charakterystyki poszczególnych obszarów negocjowania (w) rodzinnej codzienności, ukazując wychowanie jako proces negocjowania relacji w odniesieniu do istniejących koncepcji wychowania m.in. wychowania autorytatywnego w ujęciu D. Baumrind czy demokracji wychowawczej w ujęciu L. Kohlberga i R. Mayer. Na zakończenie, odwołując się do koncepcji edukacji i demokracji J. Dewey’a, analizuje konteksty pedagogii negocjacji w rodzinie.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Bąbka, J. (2019). Edukacja we współpracy w perspektywie na nowo odczytywanych założeń teoretycznych oraz wyzwań społecznych. Studia Edukacyjne, 53, 143-159.
Beck, U. (2004). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Tłum. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Beck U., Beck-Gernsheim, E. (2013). Całkiem zwyczajny chaos miłości. Tłum. T. Dominiak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Berger, P. L. (2001). Zaproszenie do socjologii. Tłum. J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bi, X., Yang, Y., Li, H., Wang, M., Zhang, W., Deater-Deckard, K. (2018). Parenting Styles and Parent-Adolescent Relatioships: The Mediating Roles of Behavioral Autonomy and Parental Authority. Frontiers in Psychology, 9, 2187.
Bieńko, M., Rosochacka-Gmitrzak, M., Wideł, E. (red.) (2020). Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Biłas-Pleszak, E., Dargiewicz, M. (2020). Negocjacje we współczesnych słownikach języka polskiego oraz literaturze specjalistycznej – próba definicji. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 19, 39-50.
Błasiak, A. (2019). Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Brągiel J., Górnicka, B. (red.) (2012). Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych. Opole: Uniwersytet Opolski.
Crump, L. (2011). Negotiation Process and Negotiation Context. International Negotiation, 16(2), 197-227.
Davies H., Christensen P. (2015). Sharing Spaces: Children and Young People Negotiating Intimate Relationships and Privacy in the Family Home. W: S. Punch, R. Vanderbeck, T. Skelton (red.), Families, Intergenerationality, and Peer Group Relations. Geographies of Children and Young People (s. 1-23). Singapore: Springer.
Cortés-Morales, S., Main, G. (2022). Needs or Wants? Children and Parents Understanding and Negotiating Needs and Necessities. Childhood Vulnerability Journal, 4(1), 13-36.
Daly, K. (2002). Time, Gender, and the Negotiation of Family Schedules. Symbolic Interaction, 25(3), 3, 323-342.
Dermott, E., Seymour, J. (2011). Displaying Families: A New Concept for the Sociology of Family Life. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Dzwonkowska-Godula, K. (2015). Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Fisher, R., Ury, W. and Patton, B. (1991). Getting to Yes: Negotiating Agreement without Giving In, wyd. 2. Boston–New York: Houghton Mifflin.
Giddens, A. (2006). Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gołębniak, B. D. (2005). Konstruktywizm – moda, „nowa religia” czy tylko/aż interesująca perspektywa poznawcza i dydaktyczna. Problemy Wczesnej Edukacji, 1(1), 13-20.
Honneth, A. (2014). Freedom’s Right: The Social Foundations of Democratic Life. Cambridge: Polity.
James, A., Curtis, P., Ellis, K. (2009). Negotiating Family, Negotiating Food: Children as Family Participants?. W: A., James, A. T. Kjørholt, V. Tingstad, (red.). Children, Food and Identity in Everyday Life. Studies in Childhood and Youth (s. 35-51). London: Palgrave Macmillan.
Korczak, J. (1993). Dzieła Tom 7. Jak kochać dziecko. Momenty wychowawcze. Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Latona.
Klus-Stańska, D. (2000). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Klus-Stańska, D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć́ i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kohlberg L., Mayer R. (2000). Rozwój jako cel wychowania. W: Z. Kwieciński (red.), Alternatywy myślenia o/dla edukacji (s. 21-65). Warszawa: Istytut Badań Edukacyjnych.
Kotlarska-Michalska, A. (2014). Współczesne role rodzicielskie w ujęciu socjologicznym W: J. Szymanowska (red.), Wyzwania współczesnego dzieciństwa i rodzicielstwa. Praca socjalna w perspektywie działań wychowawczych (s. 47-66). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kwak, A. (2008). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. W: A. Kwak (red.). Rodzicielstwo – między domem, prawem, służbami społecznymi (s. 17-39). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kwak, A, Bieńko, M. (2020). Publiczny i prywatny obraz bliskich związków. Kraków: Nomos.
Kwieciński, Z. (1995). Dziesięciościan edukacji (składniki i aspekty – potrzeba całościowego ujęcia). W: Z. Kwieciński, Socjopatologia edukacji (s. 13-20). Olecko: Mazurska Wszechnica Nauczycielska w Olecku.
Malewski, M. (2010). Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Mamo, A. (2021). Negotiation Pedagogy as Democratic Praxis. Negotiation Journal, 37(2), 149-162.
Mariante Neto, F. P., Wenetz, I. (2022). Women in boxing: negotiations of masculinities and femininities in the gym. Movimento, 28, 1-16, DOI: 10.22456/1982-8918.111694.
Marody, M. (2000). Społeczne negocjowanie rzeczywistości. W: M. Marody (red.), Między rynkiem a etatem. Społeczne negocjowanie polskiej rzeczywistości (s. 289-315). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Matejevic, M., Todorovic, J., Jovanovic, A.D. (2014). Patterns of Family Functioning and Dimensions of Parenting Style. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 141, 431-437. DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.05.075.
Męczkowska-Christiansen, A. (2020). Pulsujące metafory dydaktyki w kleszczach języka. O lingwistycznych blokadach konstruktywistycznej zmiany w kształceniu. Problemy Wczesnej Edukacji, 51(4), 87-98. DOI: doi.org/10.26881/pwe.2020.51.07.
Mill, A., Mayes, R., McConnell, D. (2010). Negotiating autonomy within the family: the experiences of young adults with intellectual disabilities. British Journal of Learning Disabilities, 38(3), 3, 194-200.
Newendorp, N. (2017). Negotiating Family „Value”: Caregiving and Conflict Among Chinese-Born Senior Migrants and Their Families in the U.S. Ageing International, 42, 187-204.
Olczak, A. (2010). Umowa społeczna z dzieckiem jako droga ku demokracji w wychowaniu. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Opozda, D. (2012). Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu. Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
Opozda, D. (2016). Stałość i zmienność stylu wychowania w rodzinie w teorii i praktyce edukacyjnej. Wychowanie w Rodzinie, 13(1), 179-191.
Opozda, D., Leśniak, M. (red.) (2017). Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
Osika, G. (2000). Negocjacje – charakterystyka problemu. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 1(1467), 55-65.
Ostrouch-Kamińska, J. (2011). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjo-pedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Ostrouch-Kamińska, J. (2013). Między dominacją a „zbanalizowanym partnerstwem”. Koncepcja dziecka i wychowania w rodzinie egalitarnej. Problemy Wczesnej Edukacji, 9(3(22)), 17-28.
Ostrouch-Kamińska, J. (2017a). Przełom, przejścia, przesunięcia. Rodzina w procesie zmian. Pedagogika Społeczna, 2(64), 83-93.
Ostrouch-Kamińska, J. (2017b). Demokratyzacja relacji małżeńskich i rodzicielskich we współczesnych rodzinach, Roczniki Pedagogiczne, 9(4), 5-17.
Parrott, H.M. (2012). Negotiating Work and Family. Qualitative Sociology, 35, 355-358.
Pawlak, A., (2014). „Poczytaj mi mamo przez Skype’a”. Negocjowanie zakresu i modyfikowanie ról rodzinnych w rodzinach z doświadczeniem emigracji zarobkowej. Pogranicze. Studia Społeczne, 24, 49-71.
Przewoźnik, J. (2020). Negocjacje w trzecim wymiarze w ujęciu harvardzkiej szkoły negocjacji. Zeszyty Naukowe ZPSB Firma i Rynek, 1 (57), 31-41.
Quah, S. (2015). Perspectives on Marital Dissolution. Divorce Biographies in Singapore. Singapore: Springer.
Rissing, A., Inwood, S. & Stengel, E. (2021). The invisible labor and multidimensional impacts of negotiating childcare on farms. Agriculture and Human Values, 38(2), 431-447.
Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sikorska, M. (2009). Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Smithson, J., Barlow, A., Hunter, R., Ewing, J. (2017). The Moral Order in Family Mediation: Negotiating Competing Values. Conflict Resolution Quarterly, 35(2), 173-196.
Smyth, L. (2016). The disorganized family: institutions, practices and normativity. The British Journal of Sociology, 67(4), 678-696.
Sobkowiak, P. (2009). Negocjowanie programu nauczania języka obcego z uczniami w Polsce. Neofilolog, (33), 143-156.
Steidl, C. R., Sterk, C. E. (2016). Interpreting Productivity: Symbolic Negotiation of Gendered Faculty Career Trajectories in the United States. Symbolic Interaction, 39(4), 595-614.
Szlendak, T. (2003). Zaniedbana piaskownica. Style wychowania małych dzieci, problem nierówności szans edukacyjnych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Ściupider-Młodkowska, M., Matysiak-Błaszczyk, A. (red.). (2022). Od fascynacji partnerstwem do obowiązku rodzicielskiego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Śliwerski, B. (2007). Wychowanie. Pojęcie – znaczenia – dylematy. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia, procesy, konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie (s. 25-76). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
Ślósarska, J. (2016). Autonarracja jako strategia negocjowania tożsamości w tekstach polskich migrantów przebywających w Wielkiej Brytanii i Irlandii po roku 2004. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, (3), 273-287.
Tichenor, V. (2005). Maintaining Men’s Dominance: Negotiating Identity and Power When She Earns More. Sex Roles, 53(3), 191–205.
Wieteska, M. (2015). Międzypokoleniowy dialog wspólnie zamieszkujących dorosłych dzieci i ich rodziców – perspektywa społeczno-ekonomiczna. Wychowanie w Rodzinie, 11(1), 155-177.
Wysocka, E, Ostafińska-Molik, B. (2015). Zaburzenia przystosowania młodzieży a style wychowania w rodzinie. Pedagogika Społeczna, 4(58), s. 55-79.
Zielińska, A. (2012). Style wychowania w rodzinie pochodzenia a poczucie własnej wartości w relacjach interpersonalnych i radzenie sobie w sytuacjach trudnych u młodych dorosłych. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2(10), 102-134.
Żadkowska, M. (2012). Para w praniu. O współczesnej rodzinie i codziennych czynnościach w socjologii Jeana-Claude`a Kaufmanna. Studia Socjologiczne, 2(205), 143-165.