Wychowanie małego dziecka w czasie pandemii COVID-19
Article Sidebar
Opublikowane:
gru 30, 2022
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
pandemia, COVID-19, dziecko, wychowanie, matka, ojciec
Main Article Content
Abstrakt
Celem artykułu jest refleksja na temat wybranych aspektów wychowania małych dzieci (przed rozpoczęciem edukacji szkolnej) w trakcie pandemii COVID-19. W artykule przytoczone zostały wybrane wyniki badań własnych – pogłębionych wywiadów przeprowadzonych z matkami małych dzieci w roku 2021. W trakcie pandemii COVID-19 wychowanie małych dzieci uległo znaczącym zmianom. Wśród korzyści dla całej rodziny i poszczególnych jej członków można wymienić m.in. wzrost zaangażowania matek i ojców w opiekę nad dziećmi i w wychowanie, zacieśnianie więzi w rodzinie nuklearnej, w tym więzi pomiędzy rodzeństwem. Ale też w trakcie pandemii zostały ograniczone kontakty dzieci z dziadkami, z rówieśnikami, ograniczone były możliwości spędzania czasu razem poza domem. Rodzice starali się chronić dzieci przed negatywnymi skutkami pandemii, wspierając ich rozwój, starając się zapewnić im atrakcje w domu, aktywność na świeżym powietrzu, kontakty telefoniczne czy online z dziadkami, ale też po prostu towarzysząc im w tym trudnym czasie.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Binder, P. (2022). Praca zdalna w czasie pandemii i jej implikacje dla rodzin z dziećmi – badanie jakościowe. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 82-110.
Boruszak-Kiziukiewicz, J., Gambin, M., Grudowska, A., Kmita, G., Kubicka, K., Lubiewska, K., Niedźwiecka, A., Pisula, E., Woźniak-Prusb, M., Cudo A. (2021). Małe dzieci w trakcie pandemii. Raport nr 9 z badania przeprowadzonego na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podczas epidemii COVID-19 w 2020 r. W: M. Gambin (red.), Pandemia COVID-19 w Polsce. Perspektywa psychologiczna. 24 raporty z badań ekspertów, Warszawa, https://covid.psych.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/50/2021/03/raporty-covid-2020.pdf [dostęp: 20.12.2021].
Buczak, A. (2021). Samopoczucie w e-szkole i jakość życia młodzieży w warunkach pandemii. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 602(7), 29-40.
Centrum Badań i Analiz Rynku. (2021). Sytuacja rodzinna i osobista mieszkańców Warszawy w czasie epidemii. Raport z badania. https://um.warszawa.pl/documents/56602/25543090/Sytuacja+rodzinna+i+osobista+mieszka%C5%84c%C3%B3w+Warszawy+w+czasie+epidemii+%281%29.pdf/39ce69e3-2778-764d-fc42-4e4f09a9dd86?t=1632229541083 [dostęp 25.05.2022].
Clayton, C., Clayton, R., Potter, M. (2020). British Families in Lockdown. Initial Findings. Leeds Trinity University, https://www.leedstrinity.ac.uk/media/site-assets/documents/key-documents/pdfs/british-families-in-lockdown-report.pdf [dostęp 25.02.2022]
COVID-19. Data Repository by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University, https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19 [dostęp 10.06.2022]
Cybulska, A. Pankowski, K. (2020a). Życie codzienne w czasach zarazy. Komunikat z badań CBOS, nr 60/2020.
Cybulska, A. Pankowski, K. (2020b). Skutki epidemii koronawirusa w życiu zaawodowym i budżetach domowych. Komunikat z badań CBOS, nr 56/2020.
Dankowska-Kosman, M. (2021). „Niecodzienna codzienność” ucznia w początkach pandemii – z doświadczeń piątoklasistów. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 599(4), 32-40.
Difference (2021), Dzieci w pandemii. Raport z badania ilościowego na zlecenie radia Zet. https://www.cen.gda.pl/download/2021-06/5145.pdf, [dostęp 20.04.2022].
Dobrowolski, A. (2021). Ostatni rok wielu dzieciom zaburzył rozwój społeczny, emocjonalny, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/aktualnosci/badania/272674,ostatni-rok-wielu-dzieciom-zaburzyl-rozwoj-spoleczny-emocjonalny [dostęp 20.04.2022].
Drozdowski, R. i in. (2020). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań. Poznań: UAM.
Dyczewski, L. (2002). Więź między pokoleniami w rodzinie. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Faber, A., Mazlich, E. (2013). Rodzeństwo bez rywalizacji. Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie by samemu żyć z godnością. Warszawa: Media Rodzina.
Feinberg, M.E., Mogle, J., Lee, J.-K., Tornello, S.L., Hostetler, M.L., Cifelli, J.A., Bai, S. & Hotez, E., (2021). Impact of the COVID-19 Pandemic on Parent, Child, and Family Functioning. Family Process, 61, 361-374.
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Górniak, J., Krupnik, S., Koniewski, M. (2020). Państwa wobec pandemii. Perspektywa porównawcza. W: M. Kossowska, N. letki, T. Zaleśkiewicz, S. Wichary, J. Duszyński, P. Kłodkowski, A. Siewierska-Chmaj, J. Górniak, S. Krupnik & M. Koniewski (red.), Człowiek w obliczu pandemii. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań w warunkach kryzysu zdrowotnego (s. 195-219). Sopot: Smak Słowa.
GUS (2021b). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021. Warszawa, Gdańsk: Informacje Statystyczne.
GUS. (2021a). Żłobki i kluby dziecięce w 2020 r. Informacje sygnalne. Warszawa 27.05. 2021.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.), (2014). Psychologia rozwoju człowieka. T. 2, Warszawa: PWN.
Kielar-Turska, M. (2014). Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, W: B. Harwas-Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. (s. 83-129). Warszawa: PWN.
Kielar-Turska, M., Białecka-Pikul, M. (2014). Wczesne dzieciństwo, W: B. Harwas –Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. (s. 47-82).Warszawa: PWN,
Kmita, G. Gambin, M., Woźniak-Prus, M., Sękowski, M., Pisula, E., Boruszak-Kiziukiewicz, J., Kiepura, E., Cudo, A., Wnuk, A., Oleksy, T. (2021). Rodzice, dzieci i pandemia. Raport nr 10 z badania przeprowadzonego na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podczas epidemii COVID-19 w 2020 r. W: M. Gambin (red.) Pandemia COVID-19 w Polsce. Perspektywa psychologiczna. 24 raporty z badań ekspertów, https://covid.psych.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/50/2021/03/raporty-covid-2020.pdf [dostęp 25.08.2021].
Kossowska, M., Letki N., Zaleśkiewicz, T., Wichary, S. (2020). Człowiek w obliczu pandemii, W: M. Kossowska, N. Letki, T. Zaleśkiewicz, S. Wichary (red.), Człowiek w obliczu pandemii. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań w warunkach kryzysu zdrowotnego (s. 17-22). Sopot: Smak Słowa.
Kotlarska-Michalska, A. (2016). Wielość ról rodzinnych pokolenia sandwicz. Societas Communitas, 1(21), 57-80.
Kropaczek, A. (2021). Pandemia powoduje problemy z rozwojem mowy dziecka, https:// twojezdrowie.rmf24.pl/cialo/dziecko/news-pandemia-powoduje-problemy-z-rozwojem-mowy-dziecka,nId,5124715#crp_state=1 [dostęp 20.04.2022].
Kurczewski, J. (2008). Dziadek i babcia czyli dług międzypokoleniowy. W: M. Fuszara (red.), Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele we współczesnej Polsce (s. 297-324). Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Leksy, K. (2022). Aktywność fizyczna dzieci i adolescentów w czasie pandemii COVID-19 – przegląd badań i rekomendacje dla praktyki pedagogicznej, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 606 (1), 41-53.
Makaruk, K., Włodarczyk, J., Szredzińska, R. (2020). Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii. Raport z badań ilosciowych. Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Mikołajczyk, M., Stankowska M. (2021). Aktywność zawodowa a macierzyństwo. Perspektywa matek małych dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Morgan, D. H. J. (2011). Rethinking Family Practices. London: Palgrave Macmillan.
Nymś-Gorna, A. (2018). Znaczenie bliskości wśród rodzeństwa w aspekcie socjalizacyjnym oraz edukacyjnym. Podstawy Edukacji: podejście interdyscyplinarne, 11, 147-158.
Pilch, T., Bauman, T., Radźko, A. (2010). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydanictwo Akademickie „Żak”.
Pomykało, W. (1996). Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja.
Przybył, I. (2017). Rodzeństwo w dobie denormalizacji zobowiązań rodzinnych: wsparcie, zaufanie, konflikt. Studia Socjologiczne, 2(225), 189-212.
Salamucha, A. (2004). Definicje wychowania w literaturze pedagogicznej, Roczniki Nauk Społecznych, 32(2), 31-43.
Senior Hub. Instytut Polityki Senioralnej. (2021). Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19. Raport z badania, https://seniorhub.pl/wp-content/uploads/2021/05/raport-jakosc-zycia-osob-starszych-09.pdf [dostęp 14.02.2021].
Stankowska, M. (2018). Teściowe i synowe. Studium relacji. Warszawa: Difin.
Stankowska, M. (2022). Sytuacja rodziców małych dzieci w trakcie pandemii COVID-19. Wybrane praktyki rodzinne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 62-81.
Szczudlińska-Kanoś, A., Marzec, M. (2021). Diagnoza sytuacji pracujących rodziców w trakcie pandemii. Kraków: Instytut Spraw Publicznych UJ.
Tato.Net (2020). ABC Analizy Badania Cele 2020. Ojcowie w czasie pandemii, https://sklep.tato.net/konfpliki/2020_raport.pdf [dostęp 25.05.2022].
Boruszak-Kiziukiewicz, J., Gambin, M., Grudowska, A., Kmita, G., Kubicka, K., Lubiewska, K., Niedźwiecka, A., Pisula, E., Woźniak-Prusb, M., Cudo A. (2021). Małe dzieci w trakcie pandemii. Raport nr 9 z badania przeprowadzonego na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podczas epidemii COVID-19 w 2020 r. W: M. Gambin (red.), Pandemia COVID-19 w Polsce. Perspektywa psychologiczna. 24 raporty z badań ekspertów, Warszawa, https://covid.psych.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/50/2021/03/raporty-covid-2020.pdf [dostęp: 20.12.2021].
Buczak, A. (2021). Samopoczucie w e-szkole i jakość życia młodzieży w warunkach pandemii. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 602(7), 29-40.
Centrum Badań i Analiz Rynku. (2021). Sytuacja rodzinna i osobista mieszkańców Warszawy w czasie epidemii. Raport z badania. https://um.warszawa.pl/documents/56602/25543090/Sytuacja+rodzinna+i+osobista+mieszka%C5%84c%C3%B3w+Warszawy+w+czasie+epidemii+%281%29.pdf/39ce69e3-2778-764d-fc42-4e4f09a9dd86?t=1632229541083 [dostęp 25.05.2022].
Clayton, C., Clayton, R., Potter, M. (2020). British Families in Lockdown. Initial Findings. Leeds Trinity University, https://www.leedstrinity.ac.uk/media/site-assets/documents/key-documents/pdfs/british-families-in-lockdown-report.pdf [dostęp 25.02.2022]
COVID-19. Data Repository by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University, https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19 [dostęp 10.06.2022]
Cybulska, A. Pankowski, K. (2020a). Życie codzienne w czasach zarazy. Komunikat z badań CBOS, nr 60/2020.
Cybulska, A. Pankowski, K. (2020b). Skutki epidemii koronawirusa w życiu zaawodowym i budżetach domowych. Komunikat z badań CBOS, nr 56/2020.
Dankowska-Kosman, M. (2021). „Niecodzienna codzienność” ucznia w początkach pandemii – z doświadczeń piątoklasistów. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 599(4), 32-40.
Difference (2021), Dzieci w pandemii. Raport z badania ilościowego na zlecenie radia Zet. https://www.cen.gda.pl/download/2021-06/5145.pdf, [dostęp 20.04.2022].
Dobrowolski, A. (2021). Ostatni rok wielu dzieciom zaburzył rozwój społeczny, emocjonalny, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/aktualnosci/badania/272674,ostatni-rok-wielu-dzieciom-zaburzyl-rozwoj-spoleczny-emocjonalny [dostęp 20.04.2022].
Drozdowski, R. i in. (2020). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań. Poznań: UAM.
Dyczewski, L. (2002). Więź między pokoleniami w rodzinie. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Faber, A., Mazlich, E. (2013). Rodzeństwo bez rywalizacji. Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie by samemu żyć z godnością. Warszawa: Media Rodzina.
Feinberg, M.E., Mogle, J., Lee, J.-K., Tornello, S.L., Hostetler, M.L., Cifelli, J.A., Bai, S. & Hotez, E., (2021). Impact of the COVID-19 Pandemic on Parent, Child, and Family Functioning. Family Process, 61, 361-374.
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Górniak, J., Krupnik, S., Koniewski, M. (2020). Państwa wobec pandemii. Perspektywa porównawcza. W: M. Kossowska, N. letki, T. Zaleśkiewicz, S. Wichary, J. Duszyński, P. Kłodkowski, A. Siewierska-Chmaj, J. Górniak, S. Krupnik & M. Koniewski (red.), Człowiek w obliczu pandemii. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań w warunkach kryzysu zdrowotnego (s. 195-219). Sopot: Smak Słowa.
GUS (2021b). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021. Warszawa, Gdańsk: Informacje Statystyczne.
GUS. (2021a). Żłobki i kluby dziecięce w 2020 r. Informacje sygnalne. Warszawa 27.05. 2021.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.), (2014). Psychologia rozwoju człowieka. T. 2, Warszawa: PWN.
Kielar-Turska, M. (2014). Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, W: B. Harwas-Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. (s. 83-129). Warszawa: PWN.
Kielar-Turska, M., Białecka-Pikul, M. (2014). Wczesne dzieciństwo, W: B. Harwas –Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. T. 2. (s. 47-82).Warszawa: PWN,
Kmita, G. Gambin, M., Woźniak-Prus, M., Sękowski, M., Pisula, E., Boruszak-Kiziukiewicz, J., Kiepura, E., Cudo, A., Wnuk, A., Oleksy, T. (2021). Rodzice, dzieci i pandemia. Raport nr 10 z badania przeprowadzonego na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podczas epidemii COVID-19 w 2020 r. W: M. Gambin (red.) Pandemia COVID-19 w Polsce. Perspektywa psychologiczna. 24 raporty z badań ekspertów, https://covid.psych.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/50/2021/03/raporty-covid-2020.pdf [dostęp 25.08.2021].
Kossowska, M., Letki N., Zaleśkiewicz, T., Wichary, S. (2020). Człowiek w obliczu pandemii, W: M. Kossowska, N. Letki, T. Zaleśkiewicz, S. Wichary (red.), Człowiek w obliczu pandemii. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań w warunkach kryzysu zdrowotnego (s. 17-22). Sopot: Smak Słowa.
Kotlarska-Michalska, A. (2016). Wielość ról rodzinnych pokolenia sandwicz. Societas Communitas, 1(21), 57-80.
Kropaczek, A. (2021). Pandemia powoduje problemy z rozwojem mowy dziecka, https:// twojezdrowie.rmf24.pl/cialo/dziecko/news-pandemia-powoduje-problemy-z-rozwojem-mowy-dziecka,nId,5124715#crp_state=1 [dostęp 20.04.2022].
Kurczewski, J. (2008). Dziadek i babcia czyli dług międzypokoleniowy. W: M. Fuszara (red.), Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele we współczesnej Polsce (s. 297-324). Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Leksy, K. (2022). Aktywność fizyczna dzieci i adolescentów w czasie pandemii COVID-19 – przegląd badań i rekomendacje dla praktyki pedagogicznej, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 606 (1), 41-53.
Makaruk, K., Włodarczyk, J., Szredzińska, R. (2020). Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii. Raport z badań ilosciowych. Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Mikołajczyk, M., Stankowska M. (2021). Aktywność zawodowa a macierzyństwo. Perspektywa matek małych dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Morgan, D. H. J. (2011). Rethinking Family Practices. London: Palgrave Macmillan.
Nymś-Gorna, A. (2018). Znaczenie bliskości wśród rodzeństwa w aspekcie socjalizacyjnym oraz edukacyjnym. Podstawy Edukacji: podejście interdyscyplinarne, 11, 147-158.
Pilch, T., Bauman, T., Radźko, A. (2010). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydanictwo Akademickie „Żak”.
Pomykało, W. (1996). Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja.
Przybył, I. (2017). Rodzeństwo w dobie denormalizacji zobowiązań rodzinnych: wsparcie, zaufanie, konflikt. Studia Socjologiczne, 2(225), 189-212.
Salamucha, A. (2004). Definicje wychowania w literaturze pedagogicznej, Roczniki Nauk Społecznych, 32(2), 31-43.
Senior Hub. Instytut Polityki Senioralnej. (2021). Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19. Raport z badania, https://seniorhub.pl/wp-content/uploads/2021/05/raport-jakosc-zycia-osob-starszych-09.pdf [dostęp 14.02.2021].
Stankowska, M. (2018). Teściowe i synowe. Studium relacji. Warszawa: Difin.
Stankowska, M. (2022). Sytuacja rodziców małych dzieci w trakcie pandemii COVID-19. Wybrane praktyki rodzinne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 18(1), 62-81.
Szczudlińska-Kanoś, A., Marzec, M. (2021). Diagnoza sytuacji pracujących rodziców w trakcie pandemii. Kraków: Instytut Spraw Publicznych UJ.
Tato.Net (2020). ABC Analizy Badania Cele 2020. Ojcowie w czasie pandemii, https://sklep.tato.net/konfpliki/2020_raport.pdf [dostęp 25.05.2022].