Osoba chora i osoba z niepełnosprawnością w rodzinie w ujęciu Teresy Kukołowicz

Main Article Content

Ewa Domagała-Zyśk

Abstrakt

Artykuł obejmuje analizę pięciu tekstów T. Kukołowicz, w których przedstawia ona autorskie, oryginalne rozumienie osobowych, psychicznych i społecznych uwarunkowań funkcjonowania osoby chorej, zwłaszcza w aspekcie zmiany ról społecznych związanych z chorobą i niepełnosprawnością, uwarunkowań pełnienia „roli człowieka chorego”, rodzinnych kontekstów chorowania oraz znaczenia choroby i niepełnosprawności jako istotnego czynnika rozwoju osobowego, w tym szczególnie rozwoju duchowego. Wnioski prowadzą do stwierdzenia, że prezentowane przez T. Kukołowicz poglądy były nowatorskie i może ona być postrzegana jako prekursorka bio-psycho-społecznego modelu niepełnosprawności i choroby. Jej pisma zawierają także szereg intuicji, które warto rozwijać we współczesnej pedagogice leczniczej.

Article Details

Dział
Artykuły

Bibliografia

Bogucka, J. (red.) (1996). Wychowanie i nauczanie integracyjne. Nowe doświadczenia. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Byra, S. (2011). Zasoby osobiste w chorobach psychosomatycznych. Wyd. II poprawione i uzupełnione. Lublin: Wyd. UMCS (ss. 260) (współautor J. Kirenko).
Byra, S. (2017). Potraumatyczny wzrost i deprecjacja w kontekście nabycia trwałej niepełnosprawności ruchowej. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, II (23), 69-91.
Domagała-Zyśk, E. (2004). Autonomia czy odłączenie? O roli osób znaczących w życiu młodzieży z trudnościami w nauce (ss. 272). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Domagała-Zyśk, E. (red.) (2012). Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym (ss. 194). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Domagała-Zyśk, E. (1996). Działania zapewniające prawidłowy rozwój i wychowanie dziecka hospitalizowanego. Praca magisterska napisana na seminarium prof. dr hab. T. Kukołowicz w Instytucie Pedagogiki KUL
Domagała-Zyśk, E. (2019). Rodzina w procesie wspierania rozwoju kompetencji społeczno-emocjonalnych dzieci z chorobami przewlekłymi. W: B. Szluz, Doświadczanie choroby w rodzinie (s. 55-67). Rzeszów: Wydawnictwo URz.
Domagała-Zyśk, E., Knopik, T. (2020). Functional diagnosis as a strategy for implementing inclusive education in Poland. Revista Brasileira de Educação Especial, 26(2), 203-330.
ICF – Miedzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawnosci i Zdrowia. (2001). Geneva: WHO. Wydanie polskie: Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (2009).
Kawczyńska-Butrym, Z. (1984). Rodzinne aspekty choroby. W: T. Kukołowicz (red.). Z badań nad rodziną (s. 59-166). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Kawczyńska-Butrym, Z. (1992). Problemy pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej. W: T. Kukołowicz (red.) (1992). Pielęgniarka – pacjent. Nowe modele opieki i pielęgnowania (s. 15-25). Stalowa Wola: KUL, Filia WNS w Stalowej Woli.
Kazanowski, Z. (2011). Przemiany pokoleniowe postaw wobec osób upośledzonych umysłowo. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kirenko, J. (2007). Indywidualna i społeczna percepcja niepełnosprawności. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kukołowicz, T. (1970). Akceptacja dziecka w rodzinie. Zagadnienia wychowawcze a zdrowie psychiczne, 4(5), 35-45.
Kukołowicz, T. (1973). Poczucie bezpieczeństwa w rodzinie. Zeszyty Naukowe KUL, 1(48), 49-62.
Kukołowicz, T. (1977). Chory w domu i opieka nad nim. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 12, 57-60.
Kukołowicz, T. (1987). Wybrane zagadnienia z socjologii. W: Z. Putkiewicz, B. Dobrowolska, T. Kukołowicz. Podstawy psychologii, pedagogiki i socjologii. Podręcznik dla średnich szkół medycznych (s. 334-379). Warszawa: PZWL.
Kukołowicz, T. (red.) (1992). Pielęgniarka–pacjent. Nowe modele opieki i pielęgnowania. Stalowa Wola: KUL, Filia WNS w Stalowej Woli.
Obuchowska, I. (1987). Obecne i nieobecne paradygmaty w pedagogice specjalnej. Kwartalnik Pedagogiczny, 4, 12-16.
Oliver, M. (1990). The politics of disablement. London: Macmillan Education.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2010). Rozwój potraumatyczny – charakterystyka i pomiar. Psychiatria, 7(4).
Parczewska, T. (2012). Doświadczanie koleżeństwa i przyjaźni przez dzieci z chorobami przewlekłymi. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Putkiewicz, Z., Dobrowolska, B., Kukołowicz, T. (1987). Podstawy psychologii, pedagogiki i socjologii. Podręcznik dla średnich szkół medycznych. Warszawa: PZWL.
Rieser, R. (2012). Implementing Inclusive Education. A Commonwealth Guide to Implementing Article 24 of the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities. London: Commonwealth Secretariat.
Sokołowska, M. (1986). Socjologia medycyny. Warszawa: PZWL.