Dziecko w pedagogii biblijnej
Article Sidebar
Opublikowane:
gru 30, 2021
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
dziecko, pedagogia dziecka, Pismo Święte, pajdocentryzm
Main Article Content
Abstrakt
Biblijna pedagogika dziecka ma swoje cele i zadania edukacyjne. Stawia dziecko w centrum odziaływań edukacyjnych, podkreślając jego godność i podmiotowość. Rodzice i wychowawcy cieszą się szczególnym autorytetem, stąd ze strony dzieci wymaga się szacunku (czci) i posłuszeństwa, podporządkowania i karności. Podobnie od rodziców wymaga się służebnej miłości i odpowiedzialności, kompetencji, uważnej troski i czułości. Pierwszym i podstawowym środowiskiem wychowawczym jest dom rodzinny, a inne ośrodki i instytucje edukacyjne – w oparciu o zasadę pomocniczości – mogą go wspierać w wypełnianiu tego fundamentalnego prawa i obowiązku. Pismo Święte nie jest podręcznikiem wychowania, gdyż przede wszystkim jest księgą natchnioną – księgą wiary. Biblia ma jednak swoją wartość edukacyjną, nie tylko ze względu na swoje walory literackie i historyczne, ale nade wszystko dlatego, że jest księgą Ducha Świętego, który „wszystkiego [nas] nauczy” (J 14,26). On też prowadzi do dojrzałości tych, którzy pragną żyć nowym życiem dzieci Bożych w Chrystusie, którego przyjmują z wiarą. Uważna lektura Pisma Świętego stanowi więc cenne źródło nauczania oraz duchową inspirację dla teologii wychowania (KO 24).
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Adamski, F. (2005). Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo WAM. Bagrowicz, J. i Jankowski, S. (2005). „Pan, Bóg twój, wychowuje ciebie” (Pwt 8,5). Studia z pedagogii biblijnej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu M. Kopernika.
Belleil, O. (2016). Być jak biblijny ojciec (tł. J. Wisła-Truty). Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Byrskog, S. (1994). Jesus the Only Teacher. Didactic Authority and transmission in Ancient Izrael. Stockholm: Ancient Judaism and the Matthean Community.
Carrón, J. (1996). Sens czwartego przykazania i historia jego interpretacji. ComP, 16(1), 3-19. Chrostowski, W. (2010). „Kto wychowuje swego syna, będzie miał z niego pociechę” (Syr 30,2).
Elementy wychowawcze w biblijnej literaturze międzytestamentalnej. W: J. Bagrowicz i S. Jankowski (red.). „Wy mnie nazywacie «Nauczycielem» i «Panem» i dobrze mówicie” (J 13,13). Wychowanie w tradycji biblijnej późnożydowskiej i wczesnochrześcijańskiej (s. 51-70). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2010.
Dobrołowicz, J. (2005). Pajdocentryzm. W: T. Plich (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. IV (s. 8-10). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Dobrzański, A. (2017). Od Ewangelii dziecka do Ewangelii życia. Pastores, 1, 137-144.
Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej. (2020). Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej (tł. H. Witczyk). Lublin: Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II.
Filipiak, M. (1981). „Czcij ojca twego i matkę twoją”. RTK, 28(1), 5-12.
Franciszek (2013). Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”. Kraków: Wydawnictwo M. Fugate, J.R. (2008). Wychowanie dziecka według Pisma Świętego (tł. M. Stiff, A. Gandecki). Lublin: Pojednanie.
Gądecki, S. (2015). Dekalog IV. Przykazanie czwarte: Czcij twego ojca i twoją matkę. Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej, 66(10), 589-610.
Guzewicz, M. (2010). Zasady wychowania w Piśmie Świętym. Studium teologiczno-pastoralne. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Haręzga, S. (2017). Jezus i dzieci – nowość Ewangelii. Pastores, 1, 7-19.
Harrison, R. (1997). Biblijne zasady wychowania dzieci (tł. J. Pruszyński). Pszczyna: CEF Press. Horns, C.B. i Martens, J.W. (2009). Let the Little Children Come to Me. Children and Childhood in Erly Christianity. Washington: Catholic University of America Press.
Jan Paweł II (1979). Adhortacja apostolska „Catechesi tradendae”. AAS, 71, 1277-1340. Jan Paweł II (1995). Encyklika „Evangelium vitae”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana. Jankowiak, J. (2015). Rola wychowawcza ojca według Ef 6,4. Labor et Educatio, 3, 51-65. Jundziłł, J. i Żołądź-Strzelczyk, D. (2002). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Starożytność – Średniowiecze, t. 1. Bydgoszcz: Wyd. Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Katechizm Kościoła Katolickiego (1994). Poznań: Pallottinum.
Kertelge, K. (2005). Ukryte życie Jezusa w świetle Ewangelii. Szkic egzegetyczny. ComP, 25 (1), 43-46.
Kiereś, B. (2009). O personalizmie w pedagogice. Studia i szkice z teorii wychowania. Lublin: Instytut Edukacji Narodowej.
Kochel, J. (2021). Prymat rodziny w nauczaniu Jana Pawła II. W: Opuscula dedicata 14, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Kochel, J. (2018). Wprowadzenie do antropologii pedagogicznej. W kręgu pedagogiki katolickiej. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Kochel, J. i Marek, Z. (2012). Pedagogia biblijna w katechezie. Kraków: Wydawnictwo WAM. Kostecki, D. (2017). Aluzje do Księgi Sofoniasza w Nowym Testamencie? CTh, 87(4), 107-124. Kongregacja ds. Duchowieństwa (1998). Dyrektorium ogólne o katechizacji. Poznań: Pallottinum. Konwencja o Prawach Dziecka (1989). W: Dziennik Ustaw nr 120, poz. 526.
Kułaczkowski, J. (2009). Wskazania wychowawcze dla dzieci w świetle Ef 6,1-4. Paedagogia Christiana 1(23), 177-190.
Kułaczkowski, J. (2002). Znaczenie „bojaźni Jahwe” w formacji mądrościowej człowieka w ujęciu Księgi Przysłów. Zeszyty Naukowe KUL, 45(3-4), 3-19.
Kunowski, S. (2000). Problematyka współczesnych systemów wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Lemański, J. (2013). Księga Rodzaju – rozdziały 1-11 (NKB ST I/1). Częstochowa: Edycja św. Pawła. Lemański, J. (2014). Pytanie o status (nie)narodzonego dziecka w Starym Testamencie. Wj 21,22-25 jako przypadek szczególny. Biblica et Patristica Thoruniensia, 7(3), 9-39.
Linke, W. (2013). Jak dorosły może stać się dzieckiem (Mt 18,3) lub narodzić się na nowo (J 3,3.5)? Katecheta, 57(11), 63-67.
Łach, J. (2002). Rodzina i jej powinności w pouczeniu Listu do Kolosan 3,18–4,6. W: E. Osewska,
J. Stala (red.). Drogi katechezy rodzinnej (s. 169-180). Poznań: Wydawnictwo św. Wojciecha. Malina, A. (2013). Sens bycia dzieckiem (Mt 18,1-4). Verbum Vitae, 12(24), 97-116.
Martin, J. (2017). Jezus (tł. K. Jasiński, A. Wawrzyniak). Poznań: Wydawnictwo Św. Wojciecha. Martini, C.M. (1999). Słownik duchowy. Mały przewodnik dla duszy (tł. H. Bzikot). Kraków: Wydawnictwo M.
Martini, C.M. (1987). Dio educa il suo popolo. Mialno: Centro Ambrosiano.
Nawrot, J. (2008). Ojcowskie pouczenie mądrościowe w Księdze Przysłów. Poznańskie Studia Teologiczne 22, 43-54.
Okoń, W. (2004). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK. Olbrycht, K. (2014). Obrona sensu IV przykazania Bożego – Czcij ojca swego i matkę swoją. Zeszyty Karmelitańskie, 2, 21-26.
Ordon, H. (1995). „A był im poddany…” (Łk 2,51). W: G. Witaszek (red.). Biblia w rodzinie (s. 13-24). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji (2020). Dyrektorium o katechizacji. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.
Pawlaczyk, B. (2013). Matka i dziecko w świetle Biblii. Poznań: Pallottinum. Pikor, W. (2017). Stać się jak dziecko. Pastores, 1, 111-119.
Pinto, S. (2006). „Ascolta, figlio”. Autorità e antropologia dell`insegnamento in Proverbi 1-9. Roma: Città Nuova.
Potocki, S. (1988). Proces formacji mądrościowej w ujęciu Prz 1-9. RTK, 33(1), 39-64.
Ratzinger, J. – Benedykt XVI (2012). Jezus z Nazaretu. Dzieciństwo (tł. W. Szymona). Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Ravasi, G. (2002). Martini – moje trzy miasta. Przyjacielska rozmowa (tł. J. Zarzycka). Kraków: Wydawnictwo „Salwator”.
Rubinkiewicz, R. (1995). Rodzina jako środowisko wychowawcze. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 37-46). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Signoretto, M. (2006). Metafora e didattica in Proverbi 1-9. Assisi: Cittadella.
Sikora, A.R. (1995). Rodzina w nowotestamentalnych „tablicach domowych”. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 47-67). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Smalley, G. (2006). Klucz do serca twojego dziecka (tł. R. Jankowski). Lublin: Pojednanie. Smołka, E. (2011). Personalizm (w pedagogice). W: EK, t. 15 (kol. 342-343). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Strong, J. (2015). Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego (tł. A. Czwojdrak). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Szwarc, U. (2000). „[…] On twoim Ojcem […]. Idea rodzicielstwa Jhwh w świetle Pwt 32.
W: A.J. Nowak (red.), „Abba Ojcze!” (s. 103-116). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. Śliwerski, B. (2007). Pedagogika dziecka – studium pajdocentryzmu. Sopot: Wydawnictwo GWP. Tarnowski, J. (1982). Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Tarnowski, J. (1993). Jak wychowywać? Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Tronina, A. (1995). Błogosławieństwo życia w rodzinie: Ps 128. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 87-98). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wojciechowska, K. (2015). Jezus jako pater familias. Relacja ojca i dziecka w czasach Jezusa i ich nowotestamentowa reinterpretacja. W: J.M. Lipniak (red.), Ekumeniczna wizja małżeństwa i rodziny. Szansa i życiowe problemy (s. 39-52). Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Wons, K. (2013). Dać się kochać jak dziecko (Mk 10,13-16; Mt 19,13-15; Łk 18,15-17), Salwator, 37(2), 24-25.
Woyke, J. (2000). Die neutestamentlichen Haustaffeln. Ein kritischer und konstruktiver Forschungsüberblick. Stuttgart: Verlag Katholisches Bibelwerk.
Wronka, S. (2013). Pozytywne i negatywne postawy dziecka w Ewangelii. ŚSHT, 46(2), 276-291.
Belleil, O. (2016). Być jak biblijny ojciec (tł. J. Wisła-Truty). Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Byrskog, S. (1994). Jesus the Only Teacher. Didactic Authority and transmission in Ancient Izrael. Stockholm: Ancient Judaism and the Matthean Community.
Carrón, J. (1996). Sens czwartego przykazania i historia jego interpretacji. ComP, 16(1), 3-19. Chrostowski, W. (2010). „Kto wychowuje swego syna, będzie miał z niego pociechę” (Syr 30,2).
Elementy wychowawcze w biblijnej literaturze międzytestamentalnej. W: J. Bagrowicz i S. Jankowski (red.). „Wy mnie nazywacie «Nauczycielem» i «Panem» i dobrze mówicie” (J 13,13). Wychowanie w tradycji biblijnej późnożydowskiej i wczesnochrześcijańskiej (s. 51-70). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2010.
Dobrołowicz, J. (2005). Pajdocentryzm. W: T. Plich (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. IV (s. 8-10). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Dobrzański, A. (2017). Od Ewangelii dziecka do Ewangelii życia. Pastores, 1, 137-144.
Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej. (2020). Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej (tł. H. Witczyk). Lublin: Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II.
Filipiak, M. (1981). „Czcij ojca twego i matkę twoją”. RTK, 28(1), 5-12.
Franciszek (2013). Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium”. Kraków: Wydawnictwo M. Fugate, J.R. (2008). Wychowanie dziecka według Pisma Świętego (tł. M. Stiff, A. Gandecki). Lublin: Pojednanie.
Gądecki, S. (2015). Dekalog IV. Przykazanie czwarte: Czcij twego ojca i twoją matkę. Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej, 66(10), 589-610.
Guzewicz, M. (2010). Zasady wychowania w Piśmie Świętym. Studium teologiczno-pastoralne. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Haręzga, S. (2017). Jezus i dzieci – nowość Ewangelii. Pastores, 1, 7-19.
Harrison, R. (1997). Biblijne zasady wychowania dzieci (tł. J. Pruszyński). Pszczyna: CEF Press. Horns, C.B. i Martens, J.W. (2009). Let the Little Children Come to Me. Children and Childhood in Erly Christianity. Washington: Catholic University of America Press.
Jan Paweł II (1979). Adhortacja apostolska „Catechesi tradendae”. AAS, 71, 1277-1340. Jan Paweł II (1995). Encyklika „Evangelium vitae”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana. Jankowiak, J. (2015). Rola wychowawcza ojca według Ef 6,4. Labor et Educatio, 3, 51-65. Jundziłł, J. i Żołądź-Strzelczyk, D. (2002). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Starożytność – Średniowiecze, t. 1. Bydgoszcz: Wyd. Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Katechizm Kościoła Katolickiego (1994). Poznań: Pallottinum.
Kertelge, K. (2005). Ukryte życie Jezusa w świetle Ewangelii. Szkic egzegetyczny. ComP, 25 (1), 43-46.
Kiereś, B. (2009). O personalizmie w pedagogice. Studia i szkice z teorii wychowania. Lublin: Instytut Edukacji Narodowej.
Kochel, J. (2021). Prymat rodziny w nauczaniu Jana Pawła II. W: Opuscula dedicata 14, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Kochel, J. (2018). Wprowadzenie do antropologii pedagogicznej. W kręgu pedagogiki katolickiej. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Kochel, J. i Marek, Z. (2012). Pedagogia biblijna w katechezie. Kraków: Wydawnictwo WAM. Kostecki, D. (2017). Aluzje do Księgi Sofoniasza w Nowym Testamencie? CTh, 87(4), 107-124. Kongregacja ds. Duchowieństwa (1998). Dyrektorium ogólne o katechizacji. Poznań: Pallottinum. Konwencja o Prawach Dziecka (1989). W: Dziennik Ustaw nr 120, poz. 526.
Kułaczkowski, J. (2009). Wskazania wychowawcze dla dzieci w świetle Ef 6,1-4. Paedagogia Christiana 1(23), 177-190.
Kułaczkowski, J. (2002). Znaczenie „bojaźni Jahwe” w formacji mądrościowej człowieka w ujęciu Księgi Przysłów. Zeszyty Naukowe KUL, 45(3-4), 3-19.
Kunowski, S. (2000). Problematyka współczesnych systemów wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Lemański, J. (2013). Księga Rodzaju – rozdziały 1-11 (NKB ST I/1). Częstochowa: Edycja św. Pawła. Lemański, J. (2014). Pytanie o status (nie)narodzonego dziecka w Starym Testamencie. Wj 21,22-25 jako przypadek szczególny. Biblica et Patristica Thoruniensia, 7(3), 9-39.
Linke, W. (2013). Jak dorosły może stać się dzieckiem (Mt 18,3) lub narodzić się na nowo (J 3,3.5)? Katecheta, 57(11), 63-67.
Łach, J. (2002). Rodzina i jej powinności w pouczeniu Listu do Kolosan 3,18–4,6. W: E. Osewska,
J. Stala (red.). Drogi katechezy rodzinnej (s. 169-180). Poznań: Wydawnictwo św. Wojciecha. Malina, A. (2013). Sens bycia dzieckiem (Mt 18,1-4). Verbum Vitae, 12(24), 97-116.
Martin, J. (2017). Jezus (tł. K. Jasiński, A. Wawrzyniak). Poznań: Wydawnictwo Św. Wojciecha. Martini, C.M. (1999). Słownik duchowy. Mały przewodnik dla duszy (tł. H. Bzikot). Kraków: Wydawnictwo M.
Martini, C.M. (1987). Dio educa il suo popolo. Mialno: Centro Ambrosiano.
Nawrot, J. (2008). Ojcowskie pouczenie mądrościowe w Księdze Przysłów. Poznańskie Studia Teologiczne 22, 43-54.
Okoń, W. (2004). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK. Olbrycht, K. (2014). Obrona sensu IV przykazania Bożego – Czcij ojca swego i matkę swoją. Zeszyty Karmelitańskie, 2, 21-26.
Ordon, H. (1995). „A był im poddany…” (Łk 2,51). W: G. Witaszek (red.). Biblia w rodzinie (s. 13-24). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji (2020). Dyrektorium o katechizacji. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.
Pawlaczyk, B. (2013). Matka i dziecko w świetle Biblii. Poznań: Pallottinum. Pikor, W. (2017). Stać się jak dziecko. Pastores, 1, 111-119.
Pinto, S. (2006). „Ascolta, figlio”. Autorità e antropologia dell`insegnamento in Proverbi 1-9. Roma: Città Nuova.
Potocki, S. (1988). Proces formacji mądrościowej w ujęciu Prz 1-9. RTK, 33(1), 39-64.
Ratzinger, J. – Benedykt XVI (2012). Jezus z Nazaretu. Dzieciństwo (tł. W. Szymona). Kraków: Wydawnictwo „Znak”.
Ravasi, G. (2002). Martini – moje trzy miasta. Przyjacielska rozmowa (tł. J. Zarzycka). Kraków: Wydawnictwo „Salwator”.
Rubinkiewicz, R. (1995). Rodzina jako środowisko wychowawcze. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 37-46). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Signoretto, M. (2006). Metafora e didattica in Proverbi 1-9. Assisi: Cittadella.
Sikora, A.R. (1995). Rodzina w nowotestamentalnych „tablicach domowych”. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 47-67). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Smalley, G. (2006). Klucz do serca twojego dziecka (tł. R. Jankowski). Lublin: Pojednanie. Smołka, E. (2011). Personalizm (w pedagogice). W: EK, t. 15 (kol. 342-343). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Strong, J. (2015). Grecko-polski słownik Stronga z lokalizacją słów greckich i kodami Popowskiego (tł. A. Czwojdrak). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Szwarc, U. (2000). „[…] On twoim Ojcem […]. Idea rodzicielstwa Jhwh w świetle Pwt 32.
W: A.J. Nowak (red.), „Abba Ojcze!” (s. 103-116). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. Śliwerski, B. (2007). Pedagogika dziecka – studium pajdocentryzmu. Sopot: Wydawnictwo GWP. Tarnowski, J. (1982). Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Tarnowski, J. (1993). Jak wychowywać? Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Tronina, A. (1995). Błogosławieństwo życia w rodzinie: Ps 128. W: G. Witaszek (red.), Biblia w rodzinie (s. 87-98). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wojciechowska, K. (2015). Jezus jako pater familias. Relacja ojca i dziecka w czasach Jezusa i ich nowotestamentowa reinterpretacja. W: J.M. Lipniak (red.), Ekumeniczna wizja małżeństwa i rodziny. Szansa i życiowe problemy (s. 39-52). Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Wons, K. (2013). Dać się kochać jak dziecko (Mk 10,13-16; Mt 19,13-15; Łk 18,15-17), Salwator, 37(2), 24-25.
Woyke, J. (2000). Die neutestamentlichen Haustaffeln. Ein kritischer und konstruktiver Forschungsüberblick. Stuttgart: Verlag Katholisches Bibelwerk.
Wronka, S. (2013). Pozytywne i negatywne postawy dziecka w Ewangelii. ŚSHT, 46(2), 276-291.