The Importance of Parental Behaviors in Shaping the Children's Altruistic Motivation

Main Article Content

Patrycja Anna Leśniak

Abstract

This article attempts to reveal the significance of parental behaviors in shaping the altruistic motivation of children, which is largely conditioned by family factors. The discourse around parenthood always arouses a huge stir. This is related, among other things, to the responsibility that parents have for the children's upbringing. It is important to prepare a young man to live in society, so that he could act on behalf of others. Therefore, intentional parental participation is a very important factor in the educational process.


This article presents the consecutive sequence of parental behaviors, which are classified on the basis of selected models of parenthood: involved parenthood, dependence, non-dependence, interdependence and generativity models. Presented models indicate that the course of the process of children's upbringing in the family depends both on the involvement degree of performed parental role as well as the culture of the family environment and the way of solving the dilemma of the average maturity period, which is generativity-stagnation. The essence of the altruistic motivation shaping process was also indicated. In the last part, an attempt to highlight the significance of parental behaviors for children's altruistic motivation shaping was undertaken.

Article Details

Section
Articles

References

Bakiera L., Rodzicielstwo a rozwój dorosłych w wieku średnim, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2003, s. 47-62.
Bakiera L., Generatywność rodziców jako wartość rozwoju rodziny, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2009, s. 59-90.
Bakiera L., Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych, Warszawa: Diffin 2013.
Bakiera L., Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny, „Kultura i Edukacja” 2014, nr 2 (102), s. 146-172.
Belsky J., The determinants of Parenting. A Process Model, „Child Development” 1984, nr 55.
Biernat T., Z problemów pedagogiki: Uniwersalność opieki międzyludzkiej, Chojnice: Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania” 2011.
Brągiel J., Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 13-21.
Bronfenbrenner U., The ecology of human development: experiments by nature and design, Cambridge: Mass: Harvard University Press 1979.
Cudak H., Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny, „Pedagogika Rodziny” 2009, nr 2/3, s. 15-22.
Dembo M.H., Stosowana psychologia wychowawcza, Warszawa: PWN 1997.
Elżanowska H., Rodzinne uwarunkowania życzliwości młodzieży, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014.
Erikson E.H., The Life Cycle Completed, New York−London: W.W. Norton & Company, Inc. 1982.
Franken R.E., Psychologia motywacji, tłum. M. Przylipiak, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005.
Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, w: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2003, s. 11-23.
Harwas-Napierała B., Znaczenie przemian współczesnej rodziny dla rozwoju człowieka, „Psychologia Rozwojowa” 2008, 3 (13), s. 21-27.
Harwas-Napierała B., Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa: PWN 2009.
Hoghughi M., Parenting. An Introduction, w: M. Hoghughi, N. Long (red.), Handbook of Parenting. Theory and Research for Practice, London–New Delhi 2004, s. 1-18.
Kabat-Zinn M. i J., Dary codzienności. Poradnik uważnego rodzicielstwa, przekł. M. Czakański, Warszawa: IPSI Press 2008.
Kagitcibasi C., Family and Human Development Across Cultures, Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates 1996.
Kanios A., Społeczne kompetencje studentów do pracy w wolontariacie, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008.
Karyłowski J., O dwóch typach altruizmu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1982.
Kawula S., Kształty rodziny współczesnej – szkice familiologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2006.
Kromolicka B., Wolontariat, w: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008, s. 222.
Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, w: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2008, s. 18-39.
Kwak A., Rodzicielstwo − inwestycja w przyszłość. Czy zawsze udana?, w: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012, s. 23-38.
Lalak D., Pilch T., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1999.
Lalak D., Społeczne uwarunkowania kryzysu rodzicielstwa, w: M. Libiszowska-Żółtkowska (red.), Czego obawiają się ludzie?: współczesne zagrożenia społeczne – diagnoza i przeciwdziałanie, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 221–229.
Lamb M.E., Tamis-Lemonda C.S., The role of father: An introduction, w: M.E. Lamb (red.), The Role of Father in Child Development, Hobken: John Wiley & Sons 2004, s. 1-31.
Leśniak P., Postawy rodzicielskie matek a poziom altruizmu jedynaków, w: J. Zimny (red.), Rodzina, prokreacja, pedagogia, potrzeby, Stalowa Wola: Eikon Plus 2015, s. 287-298.
Lewicka M., Mechanizmy zaangażowania i kontroli w działaniu człowieka, w: M. Kofta (red.), Psychologia aktywności: zaangażowanie, sprawstwo, bezradność, Poznań: Wydawnictwo Nakom 1993, s. 15-62.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, hasło: model, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2004.
Opozda D., Kryteria opisu orientacji wychowawczych z indywidualizmem i kolektywizmem w tle, „Roczniki Pedagogiczne” 40(2012), nr 2, s. 5-30.
Opozda D., Rodzicielstwo: wybrane zagadnienia kontekstów edukacyjnych, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 2007.
Pachałko J., Osobowość, zachowania społeczne dzieci rodziców o postawach nadmiernie wymagających, w: M. Ziemska (red.), Społeczne konsekwencje integracji i dezintegracji rodziny, t. I, Warszawa: Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej 1986, s. 236-248.
Palkovitz R., Reconstructing “Involvement”: Expanding Conceptualizations of Men’ s Caring in Contemporary Families, w: Generative Fathering: Beyond Deficit Perspectives, Sage: Thousand Oaks 1997.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, wyd. II, Elbląg: Wydawawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej 2005, s. 241-380.
Reykowski J., Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa: WSiP 1992.
Schaffer H.R., Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego, w: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, Poznań: Zysk i S-ka 1994, s. 150-188.
Śledzianowski J., Bębas S., Blaski i cienie współczesnej rodziny polskiej, Kielce: Jedność 2013.
Segiet K., Znaczenie wolontariatu działającego na rzecz dzieci i młodzieży w różnych obszarach życia społecznego, w: B. Kromolicka (red.), Wolontariat w obszarze humanistycznych wyzwań opiekuńczych, Toruń: Wydawnictwo „Akapit” 2005, s. 115-130.
Świda-Ziemba H., Niektóre symptomy moralnej anomii społeczeństwa polskiego, „Nauka” 3/2010, s. 68-73.
Szuster–Kowalewicz A., Dylemat altruizmu, czyli o zagadce ludzkiej bezinteresowności, „Psychologia w Szkole” 2006, 1 (9), s. 87-97.
Trigg R., Rozum a zaangażowania, przekł. B. Chwedeńczuk, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1989.
Wilk J., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, wyd. II, Lublin: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska 2016.
Wyszyńska M., Źródła i motywy zachowań prospołecznych, w: P. Bury, D. Czajkowska-Ziobrowska (red.), Edukacja bez granic – mimo barier, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa 2008, s. 205-2012.
Ziemska M., Postawy rodzicielskie, Warszawa: Wiedza Powszechna 1973.