Responsibility as a Trajectory to a World of Good
Article Sidebar
Published:
Aug 16, 2021
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Keywords:
responsibility, goodness, integral education
Main Article Content
Abstract
This publication focuses attention around an attempt to answer three fundamental questions: 1) What is responsibility and when does it become a trajectory — leading into the world of good? 2) What conditions are necessary for such responsibility to exist? 3) How is goodness itself understood and what is implicit in the concept of the “world of goodness” in the broadest sense? In answering this question, based on an analysis of representative literature on the subject, the author introduces the very notion of responsibility and good, and describes the conditions necessary for their occurrence. Among the conditions necessary for the existence of responsibility, she assigns a special place to the integral upbringing of the person.
Article Details
Issue
Section
Articles
References
Ablewicz, K. (2004). Wychowanie do odpowiedzialności społecznej. Kraków: WAM.
Albińska, E. (2004). Odpowiedzialność. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 3, s. 773-780). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Bańkowski, A. (2000). Odpowiedzialność. W: A. Mrozowska (red.), Etymologiczny słownik języka polskiego (t. 2, s. 383). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bobiński, W. (2007). Domena sumienia, czyli o odpowiedzialności. Znak, 6(625), 10-13.
Bocheński, J. M. (1995). O kilku zagadnieniach dotyczących logicznej struktury odpowiedzialności. Tłum. K. Policki. Prakseologia, 1-2, 9-12.
Branden, N. (1999). Odpowiedzialność. Jak polegać na sobie i znaleźć sens życia. Tłum. E. Różalska, Łódź: Ravi, TeTa Publishing.
Brezinka, W. (2005). Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Tłum. J. Kochanowicz. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Brezinka, B. (2007). Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki. Tłum. H. Machoń. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Brodacka-Adamowicz, E. (1994). Ideał wychowania w demokracji. Edukacja i Dialog, 5, 11-15.
Budajczak, M. (1995). O pojęciu „odpowiedzialność” i jego okolicach. W: K. Olbrycht (red.), Edukacja aksjologiczna. T. 2: Odpowiedzialność pedagoga (s. 51-57). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Caffarra, C., Covolo dal, E. (2012). „L’educazione è cosa di cuore”. La responsabilità degli educatori oggi. Città del Vaticano: Lateran University Press.
Chałas, K. (2006). Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki. T. 1. Lublin–Kielce: Jedność.
Chałas, K. (2007). Wychowanie ku wartościom wiejskim jako szansa integralnego rozwoju wychowanka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Chiona, A. (2001). Pedagogia della responsabilità. Educazione e contesti sociali. Brescia: Editrice la Scuola.
Chłodna-Błach, I. (2016). Odpowiedzialność. W: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 670-672). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Chudy, W. (2007). Społeczeństwo zakłamane. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Cline, F. W., Fay, J. (2011). Miłość i logika. Jak nauczyć dzieci odpowiedzialności. Tłum. M. Piątek. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
Czerepaniak-Walczak, M. (2007). Wychowanie. Pojęcia, procesy i konteksty. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
D’Arienzo, M. (2012). Il concetto giuridico di responsabilità. Rilevanza e funzione nel diritto canonico. Cosenza: Luigi Pellegrini editore.
Derdziuk, A. (2010). Odpowiedzialność. W: E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka (t. 14, kol. 334-335). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Dykcik, W. (2010). Odpowiedzialność człowieka w kontekście indywidualnym i społecznym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Oddział w Poznaniu.
Filek, J. (1993). Etyka odpowiedzialności. W: J. Pawlica (red.), Etyka. Zarys (s. 205-225). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Filek, J. (1995). Pytania do odpowiedzialności. Znak, 47(10), 20-27.
Filek, J. (1998). Ontologizacja odpowiedzialności. Analityczne i historyczne wprowadzenie w problematykę. Kraków: Wydawnictwo Homini.
Filek, J. (red.) (2004). Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gałkowski, S. (2003). Rozwój i odpowiedzialność. Antropologiczne podstawy wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Gierulanka, D. (1972). Filozofia Romana Ingardena. Próba wniknięcia w strukturę całości dzieła. W: Z. Augustynek i in. (red.), Fenomenologia Romana Ingardena (s. 71-90). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Górniewicz, J. (1997, 2001). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Górniewicz, J., Michalak, M. (1998). O niektórych paradoksach odpowiedzialności. W: A. M. de Tchorzewski (red.), Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny (s. 19-44). Bydgoszcz: Wydawnictwo „Wers”.
Ingarden, R. (1972, 2017). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ingarden, R. (1972). O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych. W: R. Ingarden, Książeczka o człowieku (s. 71-169). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ingarden, R. (1994). Studia z etyki. Warszawa: PWN.
Jadacki, J. J. (2003). Odpowiedzialność i istnienie świata. W: J. J. Jadacki (red.), Aksjologia i semiotyka. Analizy i polemiki (s. 108-123). Warszawa: Semper.
Jagiełło, A. (1990). Działanie ludzkie. W: J. Makselon (red.), Teologia dla psychologów (s. 147-176). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Jeliński, E. (2009). Odpowiedzialność (za) słowo u progu XXI wieku. W: B. Sobczak, H. H. Zgółkowa (red.), Retoryka i etyka (s. 78-83). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jonas, H. (1996). Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Kraków: Platon.
Kandia-Bednarz, E. (2007). Odpowiedzialność prawna nauczyciela. Znak, 59(6), 54-63.
Kazubowska, U. B. (2010). Odpowiedzialność – różnorodność ujęć i jej znaczenie w rodzinnych procesach wychowawczo-socjalizujących. W: U. B. Kazubowska (red.), Odpowiedzialność rodzicielska jako wartość. Teoria i praktyka (s. 88-121). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Koj, L. (1998). Powinności w nauce. T. 1: Określenie i poznawalność powinności. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kościelska, M. (2007). Sens odpowiedzialności. Perspektywa psychologa klinicznego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kościelska, M. (2011). Odpowiedzialni rodzice. Z doświadczeń psychologa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kowalczyk, S. (1985). Dobro. W: R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.), Encyklopedia katolicka (t. 3, kol. 1373-1375). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Krzywosz-Rynkiewicz, K. (2007). Odpowiedzialność podmiotowa dzieci. Jak rozumieć i inspirować jej rozwój. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Leo de, G. (1996). Psycologia della responsabilità. Roma–Bari: Laterza.
Mari, M. (1999). Democrazia e responsabilità Maritain, Mounier, Bonhoeffer, Capitini e Verri. Roma: Armando Editore.
Miano, F. (2009). Responsabilità. Napoli: Guida Editori.
Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Nowicka-Kozioł, M. (1993). Odpowiedzialność w świetle alternatyw współczesnego humanizmu. Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
Olbrycht, K. (red.) (1995). Edukacja aksjologiczna. T. 2: Odpowiedzialność pedagoga. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Orsi, M. (2002). Educazione alla responsabilità nella globalizzazione. Società della conoscenza e sfide per la scuola. Bologna: Editore EMI.
Ossowska, M. (1957). Odpowiedzialność. W: J. Hurwic (red.), Encyklopedia współczesna (s. 33). Warszawa: PWN.
Picht, G. (1981). Pojęcie odpowiedzialności. W: G. Picht, Odwaga utopii. Wybór K. Maurin, tłum. K. Michalski (s. 231-262). Warszawa: PIW.
Plašienková, Z. (1998). Od povinnosti k zodpovednosti. W: A. Remišová, M. Szapuová (red.), Filozofia výchovy a problémy vyučovania filozofie (s. 154-162). Bratislava: Vydavatel’stvo Iris.
Rapa, N. ( 2013). Twórczość jako metoda wychowania do odpowiedzialności społecznej. W: A. Zadroga, K. Sawicki (red.), Człowiek – społeczeństwo – gospodarka. Perspektywa odpowiedzialności społecznej (s. 143-156). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rembierz, M. (2008). Refleksja moralna nad odpowiedzialnością i etosem filozofa w XX wieku. W: Z. Plašienková, M. Rembierz (red.), Człowiek w społeczeństwie – Človek v spoločnosti. T. 1: Społeczeństwo, kultura, moralność – Spoločnosť, kultúra, morálka (s. 267-280). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Romanowska-Łakomy, H. (2001). Droga do człowieczeństwa. Kraków: Wydawnictwo A.
Rutkowiak, J. (1990). Kryzys pedagogiki a kryzys wychowania postrzegany przez pryzmat nauczycielskiej odpowiedzialności wychowawczej. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Ku pedagogii pogranicza (s. 176-191). Toruń: Wydawnictwo UMK.
Rynio, A. (2004). Integralne wychowanie w myśli Jana Pawła II. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rynio, A. (2011). ABC wychowania do odpowiedzialności. W: P. Kawalec, A. Błachut (red.), Odpowiedzialność społeczna w innowacyjnej gospodarce (s. 210-258). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rynio, A. (2019). Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Schwartländer, J. (1995). Odpowiedzialność jako podstawowe pojęcie filozoficzne. Tłum. J. Filek. Znak, 47(10), 5-19.
Skreczko, A. (2007). Wychowanie do odpowiedzialności. https://opoka.org.pl/biblioteka/I/ID/ w_do_odp.html [dostęp: 3.07.2018].
Skrzydlewski, P. (2016). Dobro. W: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 256-260). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Sośnicki, K. (1973). Teoria środków wychowania. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Suchodolski, B. (1983). Wychowanie i strategia życia. Warszawa: WSiP.
Ślipko, T. (1993). Odpowiedzialność w świetle etyki chrześcijańskiej. W: J. Pawlica (red.), O odpowiedzialności. Moralny wymiar odpowiedzialności w życiu publicznym. Materiały III Jagiellońskiego Sympozjum Etycznego (s. 10-14). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Tchorzewski de, A. M. (red.) (1998). Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny. Bydgoszcz: Wydawnictwo „Wers”.
Tischner, J. (1998). Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tomaschevsky, K. (1988). Badania nad procesem wychowania uczniów ku odpowiedzialności w toku nauczania. Kwartalnik Pedagogiczny, 33(3).
Wojtyła, K. (1960, 1986). Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Woleński, J. (1995). Analiza i odpowiedzialność. Znak, 47(10), s. 56-60.
Wolsza, K. (2005). Logiczna analiza struktury odpowiedzialności. Wokół koncepcji Józefa M. Bocheńskiego OP. W: P. Morciniec (red.), Haurietis de fontibus Haurietis de fontibus: społeczno-etyczne kwestie wczoraj i dziś (s. 183-205). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Zavalloni, R. (1986). Educarsi alla responsabilità. Milano: San Paolo Edizioni.
Albińska, E. (2004). Odpowiedzialność. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 3, s. 773-780). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Bańkowski, A. (2000). Odpowiedzialność. W: A. Mrozowska (red.), Etymologiczny słownik języka polskiego (t. 2, s. 383). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bobiński, W. (2007). Domena sumienia, czyli o odpowiedzialności. Znak, 6(625), 10-13.
Bocheński, J. M. (1995). O kilku zagadnieniach dotyczących logicznej struktury odpowiedzialności. Tłum. K. Policki. Prakseologia, 1-2, 9-12.
Branden, N. (1999). Odpowiedzialność. Jak polegać na sobie i znaleźć sens życia. Tłum. E. Różalska, Łódź: Ravi, TeTa Publishing.
Brezinka, W. (2005). Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Tłum. J. Kochanowicz. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Brezinka, B. (2007). Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki. Tłum. H. Machoń. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Brodacka-Adamowicz, E. (1994). Ideał wychowania w demokracji. Edukacja i Dialog, 5, 11-15.
Budajczak, M. (1995). O pojęciu „odpowiedzialność” i jego okolicach. W: K. Olbrycht (red.), Edukacja aksjologiczna. T. 2: Odpowiedzialność pedagoga (s. 51-57). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Caffarra, C., Covolo dal, E. (2012). „L’educazione è cosa di cuore”. La responsabilità degli educatori oggi. Città del Vaticano: Lateran University Press.
Chałas, K. (2006). Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki. T. 1. Lublin–Kielce: Jedność.
Chałas, K. (2007). Wychowanie ku wartościom wiejskim jako szansa integralnego rozwoju wychowanka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Chiona, A. (2001). Pedagogia della responsabilità. Educazione e contesti sociali. Brescia: Editrice la Scuola.
Chłodna-Błach, I. (2016). Odpowiedzialność. W: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 670-672). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Chudy, W. (2007). Społeczeństwo zakłamane. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Cline, F. W., Fay, J. (2011). Miłość i logika. Jak nauczyć dzieci odpowiedzialności. Tłum. M. Piątek. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
Czerepaniak-Walczak, M. (2007). Wychowanie. Pojęcia, procesy i konteksty. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
D’Arienzo, M. (2012). Il concetto giuridico di responsabilità. Rilevanza e funzione nel diritto canonico. Cosenza: Luigi Pellegrini editore.
Derdziuk, A. (2010). Odpowiedzialność. W: E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka (t. 14, kol. 334-335). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Dykcik, W. (2010). Odpowiedzialność człowieka w kontekście indywidualnym i społecznym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Oddział w Poznaniu.
Filek, J. (1993). Etyka odpowiedzialności. W: J. Pawlica (red.), Etyka. Zarys (s. 205-225). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Filek, J. (1995). Pytania do odpowiedzialności. Znak, 47(10), 20-27.
Filek, J. (1998). Ontologizacja odpowiedzialności. Analityczne i historyczne wprowadzenie w problematykę. Kraków: Wydawnictwo Homini.
Filek, J. (red.) (2004). Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gałkowski, S. (2003). Rozwój i odpowiedzialność. Antropologiczne podstawy wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Gierulanka, D. (1972). Filozofia Romana Ingardena. Próba wniknięcia w strukturę całości dzieła. W: Z. Augustynek i in. (red.), Fenomenologia Romana Ingardena (s. 71-90). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Górniewicz, J. (1997, 2001). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Górniewicz, J., Michalak, M. (1998). O niektórych paradoksach odpowiedzialności. W: A. M. de Tchorzewski (red.), Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny (s. 19-44). Bydgoszcz: Wydawnictwo „Wers”.
Ingarden, R. (1972, 2017). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ingarden, R. (1972). O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych. W: R. Ingarden, Książeczka o człowieku (s. 71-169). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ingarden, R. (1994). Studia z etyki. Warszawa: PWN.
Jadacki, J. J. (2003). Odpowiedzialność i istnienie świata. W: J. J. Jadacki (red.), Aksjologia i semiotyka. Analizy i polemiki (s. 108-123). Warszawa: Semper.
Jagiełło, A. (1990). Działanie ludzkie. W: J. Makselon (red.), Teologia dla psychologów (s. 147-176). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Jeliński, E. (2009). Odpowiedzialność (za) słowo u progu XXI wieku. W: B. Sobczak, H. H. Zgółkowa (red.), Retoryka i etyka (s. 78-83). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jonas, H. (1996). Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Kraków: Platon.
Kandia-Bednarz, E. (2007). Odpowiedzialność prawna nauczyciela. Znak, 59(6), 54-63.
Kazubowska, U. B. (2010). Odpowiedzialność – różnorodność ujęć i jej znaczenie w rodzinnych procesach wychowawczo-socjalizujących. W: U. B. Kazubowska (red.), Odpowiedzialność rodzicielska jako wartość. Teoria i praktyka (s. 88-121). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Koj, L. (1998). Powinności w nauce. T. 1: Określenie i poznawalność powinności. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kościelska, M. (2007). Sens odpowiedzialności. Perspektywa psychologa klinicznego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kościelska, M. (2011). Odpowiedzialni rodzice. Z doświadczeń psychologa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kowalczyk, S. (1985). Dobro. W: R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.), Encyklopedia katolicka (t. 3, kol. 1373-1375). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Krzywosz-Rynkiewicz, K. (2007). Odpowiedzialność podmiotowa dzieci. Jak rozumieć i inspirować jej rozwój. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Leo de, G. (1996). Psycologia della responsabilità. Roma–Bari: Laterza.
Mari, M. (1999). Democrazia e responsabilità Maritain, Mounier, Bonhoeffer, Capitini e Verri. Roma: Armando Editore.
Miano, F. (2009). Responsabilità. Napoli: Guida Editori.
Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Nowicka-Kozioł, M. (1993). Odpowiedzialność w świetle alternatyw współczesnego humanizmu. Warszawa: Wydawnictwo WSPS.
Olbrycht, K. (red.) (1995). Edukacja aksjologiczna. T. 2: Odpowiedzialność pedagoga. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Orsi, M. (2002). Educazione alla responsabilità nella globalizzazione. Società della conoscenza e sfide per la scuola. Bologna: Editore EMI.
Ossowska, M. (1957). Odpowiedzialność. W: J. Hurwic (red.), Encyklopedia współczesna (s. 33). Warszawa: PWN.
Picht, G. (1981). Pojęcie odpowiedzialności. W: G. Picht, Odwaga utopii. Wybór K. Maurin, tłum. K. Michalski (s. 231-262). Warszawa: PIW.
Plašienková, Z. (1998). Od povinnosti k zodpovednosti. W: A. Remišová, M. Szapuová (red.), Filozofia výchovy a problémy vyučovania filozofie (s. 154-162). Bratislava: Vydavatel’stvo Iris.
Rapa, N. ( 2013). Twórczość jako metoda wychowania do odpowiedzialności społecznej. W: A. Zadroga, K. Sawicki (red.), Człowiek – społeczeństwo – gospodarka. Perspektywa odpowiedzialności społecznej (s. 143-156). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rembierz, M. (2008). Refleksja moralna nad odpowiedzialnością i etosem filozofa w XX wieku. W: Z. Plašienková, M. Rembierz (red.), Człowiek w społeczeństwie – Človek v spoločnosti. T. 1: Społeczeństwo, kultura, moralność – Spoločnosť, kultúra, morálka (s. 267-280). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.
Romanowska-Łakomy, H. (2001). Droga do człowieczeństwa. Kraków: Wydawnictwo A.
Rutkowiak, J. (1990). Kryzys pedagogiki a kryzys wychowania postrzegany przez pryzmat nauczycielskiej odpowiedzialności wychowawczej. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Ku pedagogii pogranicza (s. 176-191). Toruń: Wydawnictwo UMK.
Rynio, A. (2004). Integralne wychowanie w myśli Jana Pawła II. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rynio, A. (2011). ABC wychowania do odpowiedzialności. W: P. Kawalec, A. Błachut (red.), Odpowiedzialność społeczna w innowacyjnej gospodarce (s. 210-258). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rynio, A. (2019). Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Schwartländer, J. (1995). Odpowiedzialność jako podstawowe pojęcie filozoficzne. Tłum. J. Filek. Znak, 47(10), 5-19.
Skreczko, A. (2007). Wychowanie do odpowiedzialności. https://opoka.org.pl/biblioteka/I/ID/ w_do_odp.html [dostęp: 3.07.2018].
Skrzydlewski, P. (2016). Dobro. W: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 256-260). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Sośnicki, K. (1973). Teoria środków wychowania. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Suchodolski, B. (1983). Wychowanie i strategia życia. Warszawa: WSiP.
Ślipko, T. (1993). Odpowiedzialność w świetle etyki chrześcijańskiej. W: J. Pawlica (red.), O odpowiedzialności. Moralny wymiar odpowiedzialności w życiu publicznym. Materiały III Jagiellońskiego Sympozjum Etycznego (s. 10-14). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Tchorzewski de, A. M. (red.) (1998). Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny. Bydgoszcz: Wydawnictwo „Wers”.
Tischner, J. (1998). Spór o istnienie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Tomaschevsky, K. (1988). Badania nad procesem wychowania uczniów ku odpowiedzialności w toku nauczania. Kwartalnik Pedagogiczny, 33(3).
Wojtyła, K. (1960, 1986). Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Woleński, J. (1995). Analiza i odpowiedzialność. Znak, 47(10), s. 56-60.
Wolsza, K. (2005). Logiczna analiza struktury odpowiedzialności. Wokół koncepcji Józefa M. Bocheńskiego OP. W: P. Morciniec (red.), Haurietis de fontibus Haurietis de fontibus: społeczno-etyczne kwestie wczoraj i dziś (s. 183-205). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Zavalloni, R. (1986). Educarsi alla responsabilità. Milano: San Paolo Edizioni.