Technologia sztucznej inteligencji w dziennikarstwie a perspektywa deantropocentryzmu dziennikarza

Abstrakt

Celem artykułu było – poprzez analizę literatury przedmiotu oraz sposobów wykorzystania sztucznej inteligencji w dziennikarstwie – wykazanie, że technologia AI może być źródłem deantropocentryzmu dziennikarza. Zastosowano metodę analityczno-opisową i syntetyczną. Uzyskane wnioski pozwalają na częściowe potwierdzenie przyjętej we wprowadzeniu hipotezy badawczej zakładającej, że zastosowanie technologii AI w dziennikarstwie implikuje zmiany we wszystkich czterech – wyróżnionych przez Ewę Bińczyk – rodzajach antropocentryzmu, kształtując deantropocentryzm dziennikarza. Perspektywa ta oznacza zmianę roli dziennikarza w dziennikarstwie obliczeniowym. Obecnie powstaje dziennikarz hybrydowy, dzielący większość aktywności dziennikarskich z bytami nie-ludzkimi (oprogramowanie, algorytmy, boty społeczne), które obok wykonywania czynności technicznych coraz częściej determinują jakość informacji, pełniąc funkcję gatekeepingu algorytmicznego. Interpretacja wszystkich zagadnień z punktu widzenia człowieka i przez człowieka coraz częściej bywa wypierana przez „interpretację” bytów technologicznych. Do niedawna „wytwory moralne” dziennikarstwa obliczeniowego były pośrednio wytworami programisty – człowieka. Obecnie technologia generatywna GPT-3 zmienia tę perspektywę. Algorytmy uczące się od siebie nie znają kategorii wartości, wiarygodności czy dobra. Zdanie się na działanie bytów nie-ludzkich niesie ze sobą problemy natury fundamentalnej, gdyż oznacza rezygnację z antropocentryzmu dziennikarza.