Roczniki Humanistyczne 2024, zeszyt 5 Neofilologia

Sploty – przecięcia – połączenia w niemieckich i niemieckojęzycznych tekstach literackich

Współczesna kultura konfrontowana jest z sytuacjami ciągłych kryzysów, katastrof i wojen, których skutki mają zasięg globalny. Uniwersalny ideał człowieka jako istoty rozumnej, czyniącej sobie ziemię poddaną oraz wiara w konieczność postępu i ciągłego rozwoju jako podstawowe paradygmaty kultury Zachodu straciły swoją moralną i epistemologiczną legitymizację.(W. Mignolo, The Darker Side of Western Modernity, 2011) Tendencje nacjonalistyczne, imperializm, rasizm, wykluczanie mniejszości etnicznych i seksualnych – to procesy, które mimo wieloletniej krytyki i refleksji nadal przybierają na sile, również w kręgu kultur europejskich. Współczesna literatura niemieckojęzyczna od wielu dekad polemizuje z zamkniętymi systemami ideologicznymi, podważa esencjalistyczne definicje człowieka i hierarchiczne systemy władzy.

Redakcja RH 2024 zaprasza do wzięcia udziału w literaturoznawczym namyśle na temat literackich refleksji przeciwstawiających się tradycyjnym modelom myślenia dualistycznego ‘my versus inni/obcy’. ‘biali versus kolorowi’, ‘kobiety versus mężczyźni’, ‘hetero versus homo’ jak również hegemonialnym ujęciom kultury wykluczającej, rozumianej jako hermetyczny system narodowy oparty na języku ojczystym (J.G. Herder). W kręgu zainteresowania RH 2024 (z.5) chcemy postawić próby przełamywania tych jednolitych systemów w literaturze niemieckiej i niemieckojęzycznej.

Pytania jakie nasuwają się w tym kontekście mogą dotyczyć następujących kwestii:

- sploty, rhizomy (Deleuze/Guattari 1970), przecięcia, alternatywne połączenia na poziomie narracji, konstrukcji perspektywy, czasu, figur literackich
- przenikanie, łączenie się różnych systemów kulturowych i językowych, („Zusammenfluss” der Kulturen, Trojanow/Hoskote 2007)
- hybrydowość, zaburzenie linearności, sploty pomiędzy narracjami przeszłościowymi, teraźniejszymi i przyszłymi (L. A. Adelson „Touching Tales” 2000)
- przełamywanie hegemoniczności i homogenności człowieka (ujęcia posthumanistyczne, postmigracyjne, postnacjonalistyczne, postkolonialne, transnarodowe)
- przełamywanie tradycyjnych dualizmów dotyczących narodu, etniczności
- przenikanie się i sploty języków, wielojęzyczność w tekście literackim, w przekładzie, w recepcji

Redaktorka dr hab. Małgorzata Dubrowska, prof. KUL — madub@kul.pl
Sekretarka dr hab. Anna Rutka, prof. KUL — anna.rutka@kul.pl