Melodie prefacji pozamszalnych w Pontificale Plocense z XII wieku
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie prefacji pozamszalnych w Pontificale Plocense z XII wieku (Biblioteka Seminarium Duchownego w Płocku). Autor przedstawia krótką charakterystykę księgi, przybliża początki śpiewu prefacji i próby zapisywania melodii. Omawiając prefacje pozamszalne zwraca uwagę wyłącznie na kadencje muzyczne zapisane notacją cheironomiczną i dokonuje ich komparacji z Pontyfikałem biskupów krakowskich (XI/XII w.) i Pontyfikałem wrocławskim (XII w.). Pontificale Plocense wykazuje tendencję do podziału tekstu prefacji na krótsze odcinki, co miało istotny wpływ na budowę muzyczną prefacji i dawało możliwości różnej jej interpretacji. Niewykluczone, iż recytatyw prefacji w księdze płockiej podlegał różnym stopniom melodyzacji, tzn. z większą lub mniejszą ingerencją neum złożonych. Wersje melodyczne kadencji prefacji pozamszalnych odwzorowują odmiany in tono solemnis oraz in tono solemniori. Liczne schematy kadencji in tono solemniori wskazują na dążenie do tworzenia nowych, bardziej kunsztownych wzorców melodycznych.
Bibliografia
Abraham W., Zawarcie małżeństwa w pierwotnym prawie polskim, Gebethner i Wolff, Lwów 1925.
Adamko A., Kantylacje liturgiczne w mszale słowackim „Rímsky Misál” z 1980 roku, MTM – Milan Tejbus, Levoča 2005.
Bernat Z., Cheironomiczny zapis śpiewów liturgicznych w rękopisie ORDINARIUM PONTIFICALE ANTIQUUS Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu /sygn. 145/, Lublin 1964 (mps pracy lic. w Arch. Bibl. KUL).
Liphardt W., Leteinische Osterfeiern und Osterspiele, t. 3, Förlag de Gruyter, Berlin 1975-1976.
Liszewska J., Wstępna analiza kodykologiczna, technologiczna i konserwatorska Pontyfikału Płockiego, w: Pontyfikał. Odzyskana perła płockiego średniowiecza, red. D. Majewski, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2016, s. 19-45.
Miazga T., Pontyfikały polskie w aspekcie muzykologicznym, Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, Graz 1981.
Michalak J., Zarys liturgiki, Instytut Wyższej Kultury Religijnej, Płock 1939.
Misiarczyk L., Pontyfikał Płocki z XII wieku. Ogólna charakterystyka i treść kodeksu, w: Pontyfikał. Odzyskana perła płockiego średniowiecza, red. D. Majewski, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2016, s. 47-72.
Morawski J., Recytatyw liturgiczny w średniowiecznej Polsce, Sutkowski Edition Warsaw, Warszawa 1996.
Ostrzołek H., Śpiewy gregoriańskie w Pontyfikale Biskupów Krakowskich z XI/XII w. Studium paleo-graficzno-muzykologiczne, Lublin 1962 (mps pracy magist. w Arch. Bibl. KUL).
Pawlak I., Muzyka liturgiczna po Soborze Watykańskim II w świetle dokumentów Kościoła, Polihymnia, Lublin 2000.
Podleś A., Pontyfikał Płocki z XII wieku, Płockie Wydawnictwo Diecezjalne, Płock 1986.
Semkowicz W., Paleografia łacińska, Universitas, Kraków 20022.
Wagner P., Einführung in die gregorianischen Melodien, t. 3, Gregorianische Formenlehre, Breitkopf & Härtel, Leipzig 1921.
Wiśniewski P., Das Reimoffizium von der Hl. Katharina aus dem 12. Jahrhundert im Pontificale von Płock (Polen), „Seminare” 401(2019), nr 3, s. 171-183.
Copyright (c) 2019 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
