Aural/Oral Sonnets of Ted Berrigan

Sławomir Wącior

doi:10.18290/rh.2019.67.11-10

Sławomir Wącior The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Humanities

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.11-10

Słowa kluczowe: Ted Berrigan; sonet; poetyka; dźwięk w poezji; obraz w poezji; literatura amerykańska; język w literaturze

Abstrakt

Dźwiękowe sonety Teda Berrigana

Artykuł poświęcony jest problematyce interakcji między wizualnymi i dźwiękowymi dominantami kompozycyjnymi w kanonicznym cyklu sonetów napisanych przez Teda Berrigana, amerykańskiego poetę drugiej generacji tzw. poetów nowojorskich. Studium to dotyczy sonetu, a więc formy poetyckiej, która z natury jest „formą zamkniętą”, tzn. taką, w której kształt i budowa utworu dominuje nad elementami dźwiękowej aranżacji językowej. Wkład Berrigana w gatunkowy rozwój sonetu polega na twórczym połączeniu obu tych dominant poprzez swoiste rozbicie blokowej budowy sonetu z układu składającego się z 3/4/6/8 wersowych zwrotek na pojedyncze jednolinijkowe „zwrotki”. W procesie dalszej obróbki kompozycyjnej te krótkie wersy podlegają dynamicznemu procesowi dowolnych permutacji na wzór współczesnych poecie teorii muzycznych (aleatoryzm) czy plastycznych (kolaż). Ponadto Berrigan uzupełnia ten dynamiczny układ wizualnej organizacji tekstu o elementy dźwiękowe zaczerpnięte z potocznego języka amerykańskiej ulicy czy prywatnej konwersacji zasłyszanych w ciągu dnia. Zarówno wypowiedzi teoretyczne Berrigana na temat budowy jego sonetów, jak i same wiersze w cyklu The Sonnets potwierdzają fundamentalne znaczenie dominanty dźwiękowej w strukturze kompozycyjnej jego wierszy.

Bibliografia

Berrigan, Ted. “Sonnet Workshop: An edited transcript of a talk given at the Poetry Project on February 27, 1979.” Project Papers, vol. II, 1989, pp. 1–10.

Berrigan, Ted. The Sonnets. Penguin Books, 2000.

Fagin, Larry. Shiny. No. 9/10, 1999, pp. 5–31.

Henry, Timothy. “‘Time and Time Again’: The Strategy of Simultaneity in Ted Berrigan’s The Sonnets.” Jacket 2, 2010, pp. 1–38.

Lopez, Tony. “‘Powder on a Little Tablet’: Ted Berrigan’s Sonnets and 1960’s Poems.” Journal of American Studies, vol. 36, no. 2, 2002, pp. 281–92.

Notley, Alice. “Introduction”. The Sonnets, Penguin Books, 2000, pp. v–xv.

Waldman, Ann, ed. Nice to See you: Homage to Ted Berrigan. Coffee House, Consortium Book Sales and Distribution, 1988.

Wącior, Sławomir. “Supersize me: Experiments with the shape and size of contemporary sonnets in English.” Roczniki Humanistyczne, vol. 64, no. 11, 2016, pp. 213–24.