The Post-Vatican II Roman Missal in English: A Preliminary Comparison of Two English Translations

Wiktor Pskit

doi:10.18290/rh.2019.67.11-4

Wiktor Pskit University of Łódź, Institute of English Studies

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.11-4

Słowa kluczowe: Mszał Rzymski; język liturgiczny; język hieratyczny; przekład angielski

Abstrakt

Mszał Rzymski w języku angielskim po Soborze Watykańskim II: Wstępna analiza porównawcza dwóch angielskich przekładów

Po Vaticanum II doszło do istotnych zmian w obrzędach Mszy św. sprawowanej według rytu rzymskiego. Należy do nich z pewnością odejście od łaciny i przejście na języki narodowe w liturgii. Jeśli chodzi o warstwę werbalną to, w pierwszym rzędzie, doszło do znacznej redukcji ilościowej tekstów liturgicznych (w porównaniu to tekstów sprzed reformy liturgicznej po Soborze Watykańskim II). Drugi wymiar zmiany na płaszczyźnie językowej – będący w pewnej mierze konsekwencją odejścia od uniwersalizmu łaciny – to daleko posunięte rozbieżności między oryginalnym tekstem, tzw. editio typica, zreformowanego Mszału Rzymskiego (1969/1970) a jego tłumaczeniami na niektóre spośród języków narodowych (np. angielski, niemiecki). W niniejszym opracowaniu omówione są wybrane fragmenty tekstów mszalnych wskazujące na różnice między dwoma przekładami angielskimi, tj. wersją z 1973 r. (będącą w użyciu przez prawie 40 lat) oraz nowym tłumaczeniem z 2010 r. Analiza ma charakter wstępnego badania i skupia się na różnicach leksykalnych, morfologicznych i składniowych. Nawet tak wyrywkowe porównanie pozwala dostrzec dwie rozbieżne tendencje w podejściu do przekładu tekstów na potrzeby kultu chrześcijańskiego, skutkujące tekstami, które w istotnej mierze różnią się pod względem treści, stylu i emfazy.

Bibliografia

Burton, Philip. The Old Latin Gospels: A Study of Their Texts and Language. Oxford Early Christian Studies. Oxford University Press, 2000.

Coleman, Robert. “Vulgar Latin and the Diversity of Christian Latin”. Actes du Ier Colloque international sur le latin vulgaire et tardif, edited by Jozsef Herman, Niemeyer, 1987, pp. 37–52.

Crystal, David. “A liturgical language in a linguistic perspective”. New Blackfriars vol. 46, 1964, pp. 148–156.

Crystal, David. “Liturgical language in a sociolinguistic perspective”. Language and the Worship of the Church, edited by David Jasper and R.C.D. Jasper. Macmillan, 1990, pp. 120–146.

Dobszay, Laszlo. The Restoration and Organic Development of the Roman Rite. T&T Clark, 2010.

Elliot, Peter John. “Liturgical language. A question of truth”. Adoremus Bulletin vol. 13–4, 2007, http://www.adoremus.org/0607LiturgicalTranslation.html. Accessed 13 May 2013.

Fortescue, Adrian. The Mass: A Study of the Roman liturgy. Longmans, Green and Co., 1912.

Gamber, Klaus. The reform of the Roman liturgy: Its problems and background. Transl. by Klaus D. Grimm. Una Voce Press, 1993.

Jungmann, Josef Andreas. The Mass of the Roman rite: Its origins and development. [Missarum sollemnia]. Vols. 1–2. Translated by Francis A. Brunner. Benziger Brothers, 1951–55.

Kalekas, D.J. “Liturgical crisis in the Church”. Sacred Music vol. 108–2, 1981, pp. 9–16.

Lang, Uwe Michael. The voice of the Church at prayer. Reflections on liturgy and language. Ignatius Press, 2012.

Liturgiam authenticam. 2001, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccdds/documents/rc_con_ccdds_doc_20010507_liturgiam-authenticam_en.html. Accessed 07 Oct. 2014.

Marini, Piero. A challenging reform. Realizing the vision of the liturgical renewal. Edited by Mark R. Francis, John R. Page, Keith F. Pecklers. Liturgical Press, 2007.

Mohrmann, Christine. Liturgical Latin: Its Origins and Character. Burns and Oates, 1959.

Mohrmann, Christine. “The Ever-Recurring Problem of Language in the Church”. Theology of Renewal, vol. 2, 1968, pp. 204–220.

Nida, Eugene. Toward a Science of Translating. Brill, 1964.

Pecklers, Keith. Dynamic Equivalence. The Living Language of Christian Worship. The Liturgical Press, 2003.

Pecklers, Keith. The Genius of the Roman Rite. On the Reception and Implementation of the New Missal. Burns and Coats, 2009.

Pskit, Wiktor. “Części zmienne Mszy św. w przekładzie: wybrane kolekty w dwóch angielskich wersjach Novus Ordo Missae”. Poznańskie Spotkania Językoznawcze vol. 34, 2017, pp. 125–139.

Pskit, Wiktor. “O języku liturgii rzymskokatolickiej na przykładzie angielskiej wersji Mszału Pawła VI”. Intertekstualność a Słowo Boże, czyli o języku biblijno-religijnym w tekstach kultury, część II, edited by Małgorzata K. Frąckiewicz and Andrzej J. Najda. Instytut Papieża Jana Pawła II, 2018, pp. 179–196.

Ratzinger, Joseph. Milestones. Memoirs 1927–1977. Ignatius Press, 1998.

Ratzinger, Joseph. Collected works: Theology of the liturgy, edited by Michael J. Miller. Transl. by John Saward, Kenneth Baker, Henry Taylor et al. Ignatius Press, 2014.

Reid, Alcuin. The organic development of the liturgy. Ignatius Press, 2005.

Sacrosanctum concilium, Second Vatican Council, Constitution on the Sacred Liturgy (4 December 1963). Acta Apostolicae Sedis 56 (1964): 97–134. English translation: http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19631204_sacrosanctumconcilium_en.html. Accessed 11 Mar. 2014.

Schuler, Richard J. “‘Success’ of the liturgical reform”. Sacred Music vol. 108.4, 1981, pp. 3–4.

Shaw, Russell. “Making the Case for ‘Consubstantial’”. Adoremus Bulletin vol. 16–8, 2010, https://adoremus.org/2010/11/15/Making-the-Case-for-quotConsubstantialquot/. Accessed 20 Oct. 2018.