An “Unexocentric” Synthetic Account of cut-throat and chimney sweep: Evidence from Polish
Abstrakt
Endocentryczna interpretacja wyrazów złożonych typu cut-throat i chimney sweep w języku angielskim na tle polskiej kompozycji
W języku angielskim wyrazy złożone typu chimney sweep „kominiarz” i cut-throat „nożownik” nie mają materialnie wyrażonych sufiksów. Wydają się być raczej zbudowane z czasownika i argumentu tegoż czasownika, np. dareVdevilN „ryzykant”, shoeNblackV „pucybut”. Naturalnie, taka interpretacja pozycjonuje cytowane typy złożeń wśród reprezentantów kompozycji rdzeniowej (root compounding).
Jesteśmy zdania, iż derywacja zerowa odgrywa ważną rolę w procesie kompozycji syntetycznej w języku angielskim podobnie jak ma to miejsce w języku polskim. Język polski dostarcza licznych dowodów na aktywny udział konwersji w tworzeniu syntetycznych złożeń właściwych. Wyrażamy nadzieję, iż analiza polskiego materiału językowego pozwoli ukazać potencjał derywacji zerowej w świetle kompozycji oraz zaakcentować potrzebę ponownej analizy budowy morfologicznej angielskich wyrazów złożonych typu spoilsport i chimney sweep, zwyczajowo klasyfikowanych jako egzocentryczne i rdzeniowe.
W niniejszym artykule prezentujemy „nieegzocentryczną” syntetyczną interpretację angielskich wyrazów złożonych typu N-V i V-N. W naszej ocenie, uznanie spoilsport i chimney sweep za złożenia rdzeniowe nie odzwierciedla ich faktycznej struktury morfologicznej, która — jak dowodzimy — opiera się na kombinacji rzeczownika i czasownika poddanych afiksacji zerowej. Jak wykazuje analiza, to właśnie zero morfologiczne jest członem w którym lokują się cechy morfoskładniowe oraz referent całej formacji.
W naszej analizie posiłkujemy się jedną z wersji teorii leksykalizmu, zaproponowaną przez Lieber i Scalise (2007), tzw. Teorią Zapory (Firewall Theory), zaliczaną w morfologii w poczet tak zwanych teorii mieszanych, która pozwala na ograniczony stopień interakcji modułów morfologii i składni w procesach słowotwórczych.
Bibliografia
Ackema, Peter, and Ad Neeleman. Beyond Morphology: Interface Conditions on Word Formation. Oxford UP, 2004.
Bauer, Laurie. English Word-Formation. Cambridge UP, 1983.
Bauer, Laurie. “Compounding.” Language Universals and Language Typology, edited by Martin Haspelmath, Ekkehard König, Wolfgang Oesterreicher, and Wulf Raible. De Gruyter, 2001, pp. 695–707.
Bauer, Laurie. “Les Composés Exocentriques de l’Anglais.” La Composition dans une Perspective Typologique, edited by Dany Amiot. Artois Presses Université, 2008, pp. 35–47.
Bloomfield, Leonard. Language. Allen and Unwin, 1933.
Botha, Rudolf. “A Base Rule Theory of Afrikaans Synthetic Compounding.” The Scope of Lexical Rules, edited by Michael Moortgat, Harry van der Hulst, and Teun Hoekstra. Foris Publications, 1981, pp. 1–77.
Bisetto, Antonietta, and Sergio Scalise. “Compounding: Morphology and/or syntax?” Boundaries of Morphology and Syntax, edited by Lunella Mereu. John Benjamins, 1999, pp. 31–48.
Booij, Geert. “The Relation between Inheritance and Argument Linking: Deverbal Nouns in Dutch.” Morphology and Modularity: to Honour Henk Schultink, edited by Arnold Evers, Riny Huybregts, and Mieke Trommelen. Foris Publications, 1988, pp. 57–73.
Booij, Geert. “Lexical Integrity as a Formal Universal: A Constructionist View.” Universals of Language Today, edited by Sergio Scalise, Elisabetta Magni, and Antonietta Bisetto. Springer, 2009, pp. 83–100.
Di Sciullo, Anna, and Edwin Williams. On the Definition of Word. MIT Press, 1987.
Fabb, Nigel. Syntactic Affixation. PhD Dissertation. MIT Press, 1984.
Kolbusz-Buda, Joanna. Compounding in Polish and English. A Morpho-Semantic Analysis of Synthetic Deverbal Compound Nouns in Polish in the Light of Parallel Constructions in English. Wydawnictwo KUL, 2014.
Kolbusz-Buda, Joanna. Złożenia Syntetyczne w Języku Polskim. Analiza Formalna. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, 2019.
Kurzowa, Zofia. Złożenia imienne we współczesnym języku polskim. PWN, 1976.
Lieber, Rochelle. “Argument Linking and Compounds in English.” Linguistic Inquiry 14, 1983, pp. 251–86.
Lieber, Rochelle. Deconstructing Morphology: Word Formation in Syntactic Theory. University of Chicago Press, 1992.
Lieber, Rochelle. Morphology and Lexical Semantics. Cambridge UP, 2004.
Lieber, Rochelle. “English Word-Formation Processes.” Handbook of Word-Formation, Studies in Natural Language and Linguistic Theory 64, edited by Pavol Štekauer and Rochelle Lieber. Springer, 2005, pp. 375–422.
Lieber, Rochelle, and Sergio Scalise. “The Lexical Integrity Hypothesis in a New Theoretical Universe.” On-line Proceedings of the Fifth Mediterranean Morphology Meeting, edited by Geert Booij, Bernardo Fradin, Emiliano Guevara, Angelo Ralli, and Sergio Scalise, 2007, pp. 1–24. https:geertbooij.files.wordpress.com/2014/02/mmm5-proceedings.pdf. Accessed 13 June 2019.
Marchand, Hans. The Categories and Types of Present-Day English Word Formation. a Synchronic-Diachronic Approach. Beck, 1969.
Pafel, Jürgen. “Phrasal Compounds and the Morphology-Syntax Relation.” Further Investigations into the Nature of Phrasal Compounding, edited by Carola Trips and Jaklin Kornfilt, Language Science Press, 2017, pp. 233–259.
Selkirk, Elizabeth. The Syntax of Words. MIT Press, 1982.
Sproat, Richard. On Deriving the Lexicon. PhD Dissertation. MIT, 1985.
Wiese, Richard. “A Two-Level Approach to Morphological Structure.” Journal of Germanic Linguistics 20, 2008, pp. 243–274.
Copyright (c) 2019 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
