Tłumaczenia tytułów dzieł literatury chińskiej na język polski

Katarzyna Sarek

doi:10.18290/rh.2019.67.9-7

Katarzyna Sarek Uniwersytet Jagielloński w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-4298-6301

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.9-7

Słowa kluczowe: tłumaczenie tytułu; tłumaczenia chińsko-polskie; ekwiwalencja; adaptacja kulturowa

Abstrakt

Tytuł dzieła literackiego spełnia wiele funkcji i odgrywa ważną rolę — służy jako wizytówka dzieła i pojawia się jako najczęściej cytowany i powtarzany fragment. W tym artykule, w wybranych przykładach tłumaczeń utworów literackich z języka chińskiego na język polski, zostały wyodrębnione cztery metody przekładu tytułów: tłumaczenia dosłowne, tłumaczenia semantyczne, adaptacje kulturowe i kopiowanie tytułów z tłumaczeń pośrednich bądź z ekranizacji filmowych. Przytoczone tytuły wyraźnie pokazują, że podejście językoznawcze zostało zastąpione przez analizę kontekstu społeczno-kulturowego kraju kultury docelowej. Dlatego tłumacz, choć czasem podejmuje zaskakujące decyzje, odchodzi drastycznie od tytułu dzieła oryginalnego, uwypukla elementy, które autor pozostawił w cieniu bądź pomija te, które twórca starał się wyeksponować, robi to świadomie, ponieważ jego celem jest uzyskanie najwyższego stopnia ekwiwalencji.

Bibliografia

Baker, Mona. Translation and Conflict: A Narrative Account. New York: Routledge, 2006.

Danek, Danuta. Dzieło literackie jako książka. Warszawa: PWN, 1980.

Doroszewski, Witold (red.). Słownik języka polskiego. PWN. Dostęp 25.10.2018. https://sjp.pwn.pl/ doroszewski.

Genette, Gérard. „Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia”. Przełożył Aleksander Milecki. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4 cz. 2, red. Henryk Markiewicz, 320–353. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Illg, Jerzy. Mój znak. O noblistach, kabaretach, przyjaźniach, książkach, kobietach. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009.

Jarniewicz, Jerzy. „Przekład tytułu: między egzotyką a adaptacją”. Przekładając nieprzekładalne, red. Wojcech Kubiński, Ola Kubińska i Tadeusz Z. Wolański, 477–483. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2000.

Newmark, Peter. Approaches to Translation. Language Teaching Methodology Series. New York: Prentice Hall, 1993.

Pisarek, Walery. Nowa retoryka dziennikarska. Seria: Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: TAiWPN Universitas, 2002.

Wallis, Mieczysław. Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.

Żydek-Bednarczuk, Urszula. Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków: TAiWPN Universitas, 2005.