Chińskie mity i wierzenia związane z księżycem (yuè 月, yuèliang 月亮)

Agnieszka Paterska-Kubacka

doi:10.18290/rh.2019.67.9-5

Agnieszka Paterska-Kubacka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-0491-5553

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.9-5

Słowa kluczowe: Księżyc; Chang’e; ropucha/żaba; zając/królik; Wu Gang; drzewo cynamonowe; siedem

Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi próbę zgromadzenia w jednym miejscu najpopularniejszych mitów, symboli i opisów postaci związanych z Księżycem. Został podzielony na dwie części, z których pierwsza odnosi się właśnie do legend i przedstawia mieszkańców Srebrnego Globu (Chang’e, zając/królik, ropucha/żaba, Wu Gang) oraz obiekty tam się znajdujące (drzewo cynamonowe, Pałac rozległego zimna). Druga część to próba naukowej weryfikacji opisanych wcześniej wierzeń i mitów. Obejmuje takie zagadnienia, jak kult bóstwa żaby i bóstwa Księżyca w kontekście kobiecości, płodności i nieśmiertelności. Dalej, zajmuje się związkiem Księżyca i cyfry „siedem”. Ostatnie dwie części omawiają krótko święta, które tradycyjny kalendarz chiński łączy z Księżycem (Święto Środka Jesieni oraz Święto Podwójnej Siódemki), oraz Chiński Projekt Eksploracji Księżyca, który jest współczesnym dowodem na przywiązanie Chińczyków do tradycji i ludowych wierzeń (nazwy pojazdów kosmicznych od imion mitycznych postaci).

Bibliografia

„Bùtóng bǎnběn Wú Gāng fá guì de chuánshuō gùshì 不同版本吴刚伐桂的传说故事 [Różne wersje legendy o Wu Gangu ścinającym cynamonowiec]”. Sohu.com 搜狐, 25.01.2018. Dostęp 24.05.2018. http://www.sohu.com/a/218795462_100058695.

CNR News 中央人民广播电台. „Guójiā Hángtiānjú: jiāng yú 2020 nián zuǒyòu fāshè Cháng’é liùhào 国家航天局：将于2020年左右发射嫦娥六号 [Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna: W 2020 roku zostanie wystrzelona Chang’e 6]”. Hángtiān Àihàozhě Wǎng 航天爱好者网 2016. Dostęp 13.09.2018. http://www.spaceflightfans.cn/tag/嫦娥六号.

Data Realise and Information Service System of China’s Lunar Exploration Program 探月工程数据发布与信息服务系统. „Tànyuè gōngchéng 中国探月工程 [Projekt eksploracji Księżyca]”. Dostęp 13.09.2018. http://moon.bao.ac.cn.

Da Ying 笪颖. „Zhōngqiū chī yuèbǐng de lálì 中秋吃月饼的来历 [Skąd wziął się zwyczaj jedzenia ciasteczek księżycowych podczas Święta Środka Jesieni]”. People.cn 人民网, 5.09.2014. Dostęp 11.09.2018. http://history.people.com.cn/n/2014/0905/c388792-25610906.html.

Eberhard, Wolfram. Symbole chińskie. Słownik. Obrazkowy język Chińczyków. Przełożyła Renata Darda. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 1996.

Feng Jie 冯杰. „«Yueliang» zai Zhongguo wenhua zhong de yinyu qianxi 《月亮》在中国文化中的隐喻浅析 [Szczegółowa analiza motywu «księżyca» jako metafory w kulturze chińskiej]”. Jiannan Wenxue 剑南文学 2011, nr 11: 144–145, 147. Dostęp 25.03.2019. https://www. 001lunwen.com/yishulilun/66404.html.

Fu Daobin. 傅道彬. „Zhōngguó de yuèliang jíqí yìshù de xiàngzhēng 中国的月亮及其艺术的象征 [Chiński Księżyc i jego symbolika w sztuce]. Sohu.com 搜狐, 11.11.2017. Dostęp 25.03.2019. http://www.sohu.com/a/203781849_488759.

Granet, Marcel. Religie Chin. Przełożyła Joanna Rozkrut. Kraków: Wydawnictwo Znak 1997.

„Guǎng hán gōng 广寒宫 [Pałac rozległego zimna]”. W: Hàn wénxué wǎng | Hànyǔ cídiǎn 汉文学网|汉语词典 [Literatura chińska w sieci | Słownik języka chińskiego]. Dostęp 11.09.2018. http://cd.hwxnet.com/view/ogofofkhmehekagj.html.

„Kasja”. W: Encyklopedia PWN. PWN. Dostęp 9.09.2018. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/ kasja;3920895.html.

Krupp, Edwin C. Za horyzontem. Mity i legendy o Słońcu, Księżycu, gwiazdach i planetach. Przełożył Robert M. Sadowski. Warszawa: Prószyński i S-ka SA, 2006.

Liao, Sabrina. Chinese Astrology. Ancient Secrets for Modern Life. New York: Hachette Book Group 2000. Hachette BOOK GROUP. Dostęp 10.09.2018. https://www.hachette bookgroup.com/ titles/sabrina-liao/chinese-astrology/9780759520486/.

Pimpaneau, Jacques. Chiny. kultura i tradycje. Przełożyła Irena Kałużyńska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2001.

Redd, Nora Taylor. „Chang’e-4: Visiting the Far Side of the Moon”. Space.com, 26.05.2018. Dostęp 12.09.2018. https://www.space.com/40715-change-4-mission.html.

Tang, Sanmu. Obchodzimy chińskie święta. Zbiór opowiadań i przepisów kulinarnych. Przełożyła Jadwiga Smulko. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2013.

Walters, Derek. Mitologia Chin. Przełożyła Wisława Szkudlarczyk. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 1996.

Wang Mengmeng (red.) 王萌萌编辑. „Cháng’é wǔhào jìhuà zài 2019 nián fāshè jiāng cóng yuèqiú cǎiyàng fǎnhuí 嫦娥五号计划在2019年发射将从月球采样返回 [Na 2019 rok zaplanowano wystrzelenie sondy Chang’e 5, która w przyszłości powróci z próbkami z Księżyca]”. News 新华网, 24.04.2018. Dostęp 13.09.2018. http://www.xinhuanet.com/2018-04/24/c_112 2736581.htm.

Wang Zhigang 王志 „2013 nián 12 yuè 2 rì Zhōngguó chénggōng fāshè Cháng’é sānhào yuèqiú tàncèqì 2013年12月2日中国成功发射嫦娥三号月球探测器 [2.02.2013 roku Chiny wystrzeliły sondę Chang’e 3]”. News 新华网 2.12.2015. Dostęp 13.09.2018. http://www.xinhuanet.com/ science/2015-12/02/c_134870023.htm.

Wu Jingrong 吴景荣, Cheng Zhenqiu 程镇球编辑 (red.). New Age Chinese-English Dictionary. Xin shidai han-ying da cidian [新时代汉英大词典]. Beijing 北京: Shangwu Yinshuguan 商务印书馆, 2001.

Wu Tianming 吴天明. The Study on Chinese Myths. 中国神话研究. Beijing 北京: Central Compilation & Translation Press 中央编译出版社, 2003.

Zhangxiu (red). „Guǎnghángōng de láilì. Cháng’é bènyuè yǐhòu wèishénme zhùzài guǎnghángōng 广寒宫的来历嫦娥奔月后为什么住在广寒宫 [Historia Pałacu rozległego zimna, czyli dlaczego Chang’e po przybyciu na Księżyc zamieszkała w Pałacu rozległego zimna]”. Lìshǐ qùwén 历史趣闻 2015. Dostęp 10.09.2018. http://www.lishiquwen.com/news/37.html.