Odrodzenie religii w Chinach po Mao

Abstrakt

Eksponowanie agnostycznego charakteru konfucjanizmu przez zachodnich sinologów przyczyniło się do jednostronnej percepcji religii chińskiej jako zdominowanej przez aktywność magiczną. Niekombatybilność chińskich wierzeń z religiami teistycznymi, wysuwającymi na pierwszy plan obecność Boga bądź osobowość bóstwa, sprawiła, że przeświadczenie sinologów powielali zachodni religioznawcy. W następstwie takiego nastawienia, mieszkańców Państwa Środka traktowano bądź jako przesądnych, bądź zgoła niereligijnych. Podobnie rzecz ujmowali zwalczający „religijny zabobon” politycy republikańscy, a po nich ideolodzy maoistowskiej KPCh. Jego utrzymywanie się miało stabilizować społeczne podziały, hamować rozwój i uniemożliwiać efektywną komunikację partii z ludem. Przymusowa ateizacja jednak, wbrew oczekiwaniom maoistowskich komunistów, nie stała się katalizatorem zjednoczenia narodu ani narzędziem postępu, ale wyjałowiła ludzi duchowo, przez co zamiast zgodnie współżyć, zabiegali o własne przetrwanie, także kosztem innych.

Co więcej, tam gdzie religia okazuje się być pożyteczna w dziele budowy potęgi kraju, należy ją promować i wspierać jej rozwój. Nie wiąże się to wszakże z deklaracją pełnej wolności religijnej. Poza tym nie wszystkie obecne w Chinach religie są traktowane z równą przychylnością. Z różnych względów wyróżniany jest chiński buddyzm (Hàn chuán fójiào 汉传佛教). Aktywność instytucji religijnych jest reglamentowana i w różnym stopniu, w odniesieniu do różnych religii, akceptowana.

W artykule analizuje się wyżej wskazane i jeszcze inne aspekty obecności religii w dzisiejszych Chinach.