„Karaś” po polsku. Za kulisami przekładu

Monika Krajewska

doi:10.18290/rh.2019.67.7-7

Monika Krajewska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.7-7

Słowa kluczowe: przekład utworu dramatycznego; specyfikacja tłumaczeniowa; rozwiązania translatorskie; scopos; elementy kultury źródłowej i kultury trzeciej

Abstrakt

W tekście przedstawiono projekt współpracy sekcji przekładowej Pieriewodka (KFS UMK) z teatrem im. Horzycy w Toruniu. Projekt obejmował przetłumaczenie przez członków sekcji utworu Karaś autorstwa petersburskiej dramatopisarki Mariny Dadyczenko, a następnie przedstawienie go przez aktorów teatru w formie czytania performatywnego, zaplanowanego jako impreza towarzysząca pierwszej edycji festiwalu Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu. W artykule zwrócono uwagę na specyfikację tłumaczeniową, związaną z przeznaczeniem tekstu docelowego i różnice cechujące tłumaczenie wyjściowe, tekst sceniczny i tekst, który ukazał się w formie publikacji książkowej. Omówiono ponadto rozwiązania translatorskie, dotyczące elementów kultury źródłowej i kultury trzeciej, a także potencjalne nieścisłości wynikające z błędnego odczytania oryginału. Podkreślono też wpływ autora na kształtowanie się tekstu docelowego.

Bibliografia

Dadyczenko, Marina. „Karaś”. Tłum. A. Andrzejewska, M. Kaproń. Antologia współczesnego dramatu rosyjskiego. T. 8. „Lubimowka” na „Kontakcie”. Red. A. Moskwin. Warszawa: Wydział Lingwistyki Stosowanej UW i in., 2018. 95-111.

Dąbska-Prokop, Urszula. „Tłumacz-kanibal?”. Między oryginałem a przekładem 3 (1997): 71-77.

Dybiec-Gajer, Joanna (a). „Specyfikacja jako instrument kontekstualizacji aktu tłumaczeniowego – między teorią a praktyką dydaktyki przekładu”. Rocznik Przekładoznawczy 8 (2013): 107-121.

Dybiec-Gajer, Joanna (b). Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego. Kraków: Universitas, 2013.

Kaduczak, Jacek. Wykład „Między widzem a czytelnikiem. Specyfika tłumaczenia tekstów teatralnych” wygłoszony 25.04.2017 r. w Collegium Maius UMK.

Kamińska, Aleksandra. „Tłumacz kontra płeć, czyli sceniczność w przekładzie – «Cloud Nine» Caryl Churchill”. Przekładaniec 31 (2015): 169-181.

Krajewska, Monika (a). „Cieplica to wystygła zimnica”. Wizerunek tłumacza na tle korespondencji z pisarzem. Lem i tłumacze. Red. E. Skibińska, J. Rzeszotnik. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011. 117-135.

Krajewska, Monika (b). Oswoić słowo. Komentarze w północnych książkach Mariusza Wilka i ich rosyjskich przekładach. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.

Krajewska, Monika (c). „W trosce o każdą sylabę, czyli o tłumaczeniu melicznym”. Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza. T. 5. Red. A. Pstyga. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016. 68-77.

Niziołek, Renata. „Strategia aktora/strategia tłumacza – Jerzy Radziwiłowicz tłumaczy Moliera”. Rocznik Przekładoznawczy 9 (2014): 181-192.

Parchem, Wojciech. „Kwestia sceniczności tłumaczeń utworów dramatycznych w wybranych badaniach nad przekładem”. Acta Philologica 45 (2014): 71-77.

Pieciul-Karmińska, Eliza. „Znaczenie baśni Von dem Fischer un syner Fru (O rybaku i jego żonie) dla zbioru Kinder- und Hausmärchen braci Grimm i jej przekłady na język polski”. Rocznik Przekładoznawczy 12 (2017): 293-310.

Pomykoł-Sadlik, Anna. „Czy zdrada wobec poety jest zdradą wobec poezji?”. Między oryginałem a przekładem 1 (1995): 95-99.

Tłumacz w teatrze (panel dyskusyjny), https://www.youtube.com/watch?v=FfZk2MxLtUk [dostęp: 10.09.2018].

Voellnagel, Andrzej. Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980.

Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu, www.zakulisami.umk.pl [dostęp: 10.09.2018].

Ziółkowska, Anna. „Kilka słów o tym, dlaczego nie powinno się tłumaczyć baśni braci Grimm poprzez język trzeci”. Rocznik Przekładoznawczy 11(2016): 143-155.

Карась и золотая рыбка [Karas’ i zolotaya rybka], http://lubimovka.ru/istoriya/34-2017/382-short-list-2017http://lubimovka.ru/blog/404-karas-i-zolotaya-rybka [dostęp: 10.09.2018].

Премьера спектакля «КаRась» театра «Новая сцена 2» [Prem’yera spektaklya «KaRas’» teatra «Novaya stsena2»]. https://fonar.tv/photorep/2017/12/01/premyera-spektaklya-karas-teatra-novaya-scena-2-18 [dostęp: 10.09.2018].

Фестиваль молодой драматургии «Любимовка» (Работы, отобранные для представления на фестивале) [Festival’ molodoy dramaturgii «Lyubimovka» (Raboty, otobrannyye dlya predstavleniya na festivale)]. http://lubimovka.ru/istoriya/34-2017/382-short-list-2017 [dostęp: 10.09.2018].