Strategie nominacyjne i narracyjne jako świadectwo zachowań etycznych w dyskursie związanym z organizowaniem edukacji osób z niepełnosprawnościami
Abstrakt
Artykuł podejmuje próbę opisu elementów językowych, w ich aspekcie etycznym, obecnych w dyskursie publicznym na temat indywidualnej edukacji uczniów niepełnosprawnych. W obrębie analizowanego dyskursu interesują nas przede wszystkim strategie nominacyjne osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów oraz strategie narracyjne związane z osobami z niepełnosprawnościami, rozpięte dwubiegunowo pomiędzy leksemami włączenie – wykluczenie odnoszące się do uczestników dyskursu: Ministerstwa Edukacji Narodowej, szkoły i reprezentującego ją dyrektora oraz nauczycieli, atakże rodziców i dzieci. Elementy nominacyjne w postaci konstrukcji z przymiotnikami atrybutywnymi określające dzieci i młodzież zniepełnosprawnościami pełnią funkcję peryfraz o funkcji eufemizacyjnej, są pod względem znaczeniowym próbą ucieczki przed stygmatyzacją społeczną. Z kolei strategie narracyjne wyraźnie jawią się jako narzędzie sterowania odpowiedzialnością za proces edukacyjny.
Bibliografia
Błachowicz E.: Plotka: w świetle teorii aktów mowy i zasad etyki komunikacji międzyludzkiej, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2010.
Bralczyk J.: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa: Wydawnictwo Trio 2007.
Bugajski M.: Etyka, etykieta, kultura języka, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 2012, t. 24, s. 7-21.
Dąbrowska A.: Eufemizmy życia codziennego, (Język a kultura, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński), Wrocław: Uniwersytet Wrocławski 1991, s. 163-180.
Etyczne konteksty komunikowania społecznego a bezpieczeństwo personalne i zbiorowe, red. W.J. Maliszewski, K. Czermiński, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2011.
Jankowiak L.A.: Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t.1: Początki polskiej renesansowej terminologii medycznej, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy 2005.
Jastrzębski J.: Ideologia i komunikacja: o edukacji, pedagogice i mediach, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2011.
Klemensiewicz Z.: Higiena językowego obcowania, „Język Polski” 45(1965), z.1, s. 1-8.
Kochan M.: „Przyklejanie etykietek”, czyli o negatywnym określaniu przeciwnika, (Język akultura, t. 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B.Siciński), Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1994, s. 85-89.
Marcjanik M.: Miejsce etykiety językowej wśród wartości. Uwagi ogólne, (Język a kultura, t. 3: Wartości w języku i tekście, red. J. Puzynina, J.Anusiewicz), Wrocław: Uniwersytet Wrocławski 1991, s.61-65.
Maliszewski B.: Metafora i aksjologia: wzorzec człowieka w renesansowej literaturze parenetycznej, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2009.
Puzynina J., Pajdzińska A.: Etyka słowa, w: O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 35-45.
Puzynina J.: O warunkach udanej komunikacji językowej, w: Etyka międzyludzkiej komunikacji, red. J.Puzynina, Warszawa: Wydawnictwo Semper 1993, s. 21-23.
Wojciechowski E.: O logice przymiotników, „Kwartalnik Filozoficzny” 43(2015), z. 1, s. 15-33.
Copyright (c) 2019 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
