Etyczny aspekt wypowiedzi oceniających i wartościujących poświęconych Sienkiewiczowi i jego twórczości (na podstawie recenzji i tekstów polemicznych publikowanych w „Głosie”)

Leonarda Mariak

doi:10.18290/rh.2019.67.6-7

Leonarda Mariak Uniwersytet Szczeciński

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.6-7

Słowa kluczowe: etyka słowa; leksyka; polemika prasowa; Sienkiewicz

Abstrakt

Artykuł zawiera analizę semantyczno-funkcjonalną nieetycznych zachowań językowych zawartych w recenzjach i innych artykułach polemicznych na temat Sienkiewicza i jego twórczości, publikowanych na łamach warszawskiego „Głosu”. W badaniach uwzględniono środki językowe systemowe oraz kontekstowe negatywne pod względem emocjonalnym i uczuciowym, których celem było zelżenie, wykpienie, ośmieszenie Sienkiewicza i/lub jego pisarstwa.

Bibliografia

Brzozowski S.: Kilka słów z teorii powieści, w: Eseje i studia o literaturze, t. 1, wybór ioprac. H. Markiewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1990.

Chmielowski P.: Stylistyka polska wraz z nauką kompozycji pisarskiej, Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa 1903, online: https://polona.pl/ item/stylistyka-polska-wraz-z-nauka-kompozycji-pisarskiej,NzA2MDg3/ 191/#info:metadata.

Fiołek K.: Diagnoza obcości. Brzozowskiego krytyka Sienkiewicza jako spór o polską tożsamość, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 2015, nr26(46), online: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/pspsl/article/view/5067.

Herbich T.: Nieszczery ojciec. Spór Brzozowskiego z Sienkiewiczem, online: https://www. teologiapolityczna.pl/tomasz-herbich-nieszczery-ojciec-spor-brzozowskiego-z-sienkiewiczem-tpct-33-

Korpysz T.: Naruszanie etyki słowa, online: http://idziemy.pl/porady/jezyk/naruszanie-etyki-slowa

Łuczewski M.: Sienkiewicz. Ojciec narodu, online: https://www.teologiapo lityczna.pl//michal-luczewski-narod-historia-i-mit-wedlug-henryka-sienkiewicza-tpct-33-

Makowski B.: Aksjologiczna interpretacja literatury w krytyce Stanisława Brzozowskiego, w: W kręgu etyki, poetyki i dydaktyki słowa, red. T. Patrzałek, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1998.

Patrzałek T.: W kręgu etyki mówienia, w: W kręgu etyki, poetyki i dydaktyki słowa, red. T. Patrzałek, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1998.

Pisarek W.: Kodeksy etyki dziennikarskiej, w: Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków: Universitas 2008.

Puzynina J.: Język wartości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992.

Puzynina J.: Mowa nienawiści − a etyka słowa ZES, online: http://www.etykaslowa.edu. pl/wp-content/uploads/2016/05/Mowa-nienawi%C5%9Bci-a-etyka-s%C5% 82owa.pdf.

Sienkiewicz H.: Listy, t. 2, cz. 1-3: Jadwiga i Edward Janczewscy, oprac. wstępem i przypisami opatrzyła M. Bokszczanin, Warszawa: PIW 1996.

Sienkiewicz H.: Pisma zapomniane i niewydane. Z polecenia rodziny wydał Ignacy Chrzanowski, Lwów−Warszawa−Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich 1922.

Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław−Warszawa−Kraków: Ossolineum 1991.

Trylogia Henryka Sienkiewicza. Studia, szkice, polemiki, wybór i oprac. T.Jodełka, Warszawa: PIW 1962.

Zakrzewski S.: Etyka dziennikarska – wczoraj i dziś, w: Polubić dziennikarstwo, red. S.Zakrzewski, Poznań: Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa 2009.

Zdunkiewicz-Jedynak D.: Wykłady ze stylistyki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008.

Zdunkiewicz-Jedynak D.: Zachowania komunikacyjne nieetyczne (w poszukiwaniu kryteriów językowych), w: Donum amicitiae. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Ewie Kołodziejek, red. J. Ignatowicz-Skowrońska, R. Sidorowicz, Szczecin: Volumina.pl 2016.