Wokół podstawowych zagadnień metodologicznych i propozycji badawczych w zakresie etyki komunikacji językowej

  • Arkadiusz Dudziak Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Słowa kluczowe: komunikacja językowa; etyka; etyka komunikacji językowej

Abstrakt

Artykuł ma charakter teoretyczno-badawczy. Zawiera propozycje badań nad podstawowymi kwestiami etyki komunikowania językowego. Potrzebę rozwoju etyki komunikacji językowej uzasadniają dwa zjawiska: szerzenie się mowy nienawiści, kryzys wartości w debacie publicznej. Opracowanie jest głosem w dyskusji o tym, w jaki sposób badać etykę komunikacji językowej. Prezentowane refleksje są inspirowane pracami takich etyków, jak: Henryk Elzenberg, Stanisław Kamiński, Andrzej Grzegorczyk i Józef Jaroń.

Bibliografia

Badyda E.: (2012), Odpowiedzialność za słowo w świetle współczesnego wykorzystywania języka w funkcji perswazyjnej, „Ethos” 25, nr 1-2 (97-98).

Cegieła A., Kuciński P., Polkowska L., Stępień M.: (2014), Studia z etyki słowa, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Dudziak A.: (2012), Informacyjne i perswazyjne funkcje reklamy społecznej w świetle antropologii i aksjologii, Olsztyn: UWM.

Dudziak A.: (2014), O funkcjonalnym dyskursie lingwistycznym na temat perswazji i manipulacji, „Zeszyty Naukowe” XXVIII (Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika), Ostrołęka.

Dudziak A.: (2015), Kryzys wartości na przykładzie PR-owskiej analizy dyskursu polskiej debaty publicznej, w: Człowiek w obliczu kryzysu. Kryzys w perspektywie interdyscyplinarnej, red. A. Chyczewska, I.M. Kijowska, Elbląg: Wydawnictwo PWSZ.

Dziamski S.: (1997), Aksjologia. Wstęp do filozofii wartości, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Dziamski S.: (2002), O świadomości aksjologicznej podmiotu. Studium krytyki pozytywnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UMK.

Grice H.P.: (1980), Logika i konwersacja, w: Język w świetle nauki, praca zbiorowa, tłum. zbiorowe, wstęp B.Stanosz, Warszawa: Czytelnik.

Habermas J.: (1972), Toward a Theory of Communicative Competence, „Recent Sociology”, nr2.

Habermas J.: (1986), Pojęcie działania komunikacyjnego (uwagi wyjaśniające), przekł. A.M.Kaniowski, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.

Habermas J.: (1999), Teoria działania komunikacyjnego, t. 1: Racjonalność działania a racjonalność społeczna, przekł. A.M. Kaniowski, Warszawa: PWN.

Habermas J.: (2002), Teoria działania komunikacyjnego, t. 2: Przyczynek do krytyki rozumu racjonalnego, przekł. A.M. Kaniowski, Warszawa: PWN.

Hostyński L.: (1991), O wartościach. Aksjologia formalna, estetyka i etyka Henryka Elzenberga, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Jaroń J.: (1995), Z etyką na ty. Od egipskiego Ptahhotepa do Karola Wojtyły, Łódź: Dajas.

Jaśtal J.: (2012), Retoryka jako etyka praktyczna. O pewnej interpretacji Retoryki Arystotelesa, „Ethos” 25, nr 1-2 (97-98).

Kamiński S.: (1989), Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kowalski S., Tulli M.: (2003), Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Kozłowska A.: (2018), Etyczny wymiar komunikacji literackiej w perspektywie językoznawstwa, w: Ku rzeczom niebłahym, red. J. Chojak, Z. Zaron, Warszawa: BEL Studio.

Lichański J.Z.: (2009), Etyczne korzenie retoryki, w: Retoryka i etyka, red. B.Sobczak, H.Zgółkowa, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Łodziński S.: (2003), Problemy dyskryminacji osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, raport nr 219, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych Kancelarii Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa.

McCarthy T.: (1978), The Critical Theory of Jürgen Habermas, Cambridge, Mass., London: MIT Press.

O'Keefe D.: (1990), Persuasion: Theory and Research, London: Sage Publications.

Ostasz L.: (2009), Czym są wartości? Zarys aksjologii, Olsztyn: UWM.

Schopenhauer A.: (1986), Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów, wyd. 4, Warszawa.

Skibiński A.: (2009), Perswazja etycznie neutralna? Od retoryki do meta-NLP, w: Retoryka i etyka, red. B. Sobczak, H. Zgółkowa, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Styczeń T.: (1984), W drodze do etyki, Lublin: RW KUL.

Tyburski W.: (2006), Myśli i ludzie. Elzenberg, Warszawa: Wiedza Powszechna.

Weber A.: (2009), Manual on hate speech, Strasbourg: Council of Europe.

Weber M.: (2004), Wolność od wartościowania – jej sens w naukach socjologicznych i ekonomicznych, w: Racjonalność, władza, odczarowanie, tłum. M. Holona, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Opublikowane
2019-10-29
Dział
Artykuły