Poezja, muzyka i sumienie. O Lukanie w Koronacji Poppei Giovanniego Francesco Busenellego i Claudio Monteverdiego
Abstrakt
W artykule rozpatrywana jest funkcja Lukana w strukturze dramaturgicznej Koronacji Poppei. Poeta, postać epizodyczna, okazuje się w głębszej analizie istotnym elementem w rekonstrukcji zaplecza ideowego dzieła Busenello i Monteverdiego. Służy temu lektura kontekstowa libretta opery w dwóch zasadniczych aspektach – biograficznym i literackim, w oparciu o dwie grupy związanych z Lukanem źródeł tekstowych – pierwszą, na którą składają się informacje na temat jego życia i twórczości, i drugą, jaką stanowią jego własne utwory. Szczególną uwagę poświęcono analizie Farsalii, poematu wykazującego na poziomie ideowym liczne pokrewieństwa z librettem Busenella. Szczegółowa analiza kontekstów literackich uwidacznia również autotematyczny aspekt sceny z udziałem Lukana oraz pojawiające się w związku z nią kwestie moralnych aspektów twórczości poetyckiej.
Bibliografia
Claudio Monteverdi, „L’Avant Scène Opéra”, nr 224: Le Couronnement de Poppée, 2005.
Arystofanes, Żaby, tłum. E. Cięglewicz, scena XVIII, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/arystofanes-zaby.pdf
Bartol Krystyna, Wypędzić poezję, wygnać poetów. Współczesne interpretacje platońskiego postulatu, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 2012, nr 19(39).
Busenello Giovanni Francesco, Delle hore ociose, Venice 1656.
Carter Tim, Monteverdi’s Musical Theatre, New Haven 2002.
Curtius Ernst Robert, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. Andrzej Borowski, Kraków 1997.
Dante Alighieri, Boska komedia, tłum. Edward Porębowicz, Warszawa 1990.
Fabbri Paolo, Monteverdi, tłum. Tim Carter, Cambridge 1994.
Lucanus Marcus Annaeus, De bello civili sive Pharsalia; http://www.thelatinlibrary.com/lucan/lucan7.shtml
Lukan Marek Anneusz, Farsalia, tłum. Mieczysław Brożek, http://biblioteka.kijowski.pl/antyk%20rzymski/06.%20lukan%20marek%20anneusz%20-%20wojna%20domowa.pdf
Obniska Ewa, Claudio Monteverdi. Życie i twórczość, Gdańsk 1993.
Puchalska Iwona, Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim, Kraków 2013.
Rosand Ellen, Monteverdi’s last operas, [w:] The Cambridge Companion to Monteverdi, red. John Whenham, Richard Wistreich, Cambridge 2007.
Rosand Ellen, Monteverdi’s Last Operas: A Venetian Trilogy, Berkeley 2007.
Rosand Ellen, Seneca and the Interpretation of „L’Incoronazione di Poppea”, „Journal of the American Musicological Society” 1985, Vol. 38, No. 1.
Smith Patrick J., The Tenth Muse: a Historical Study of the Opera Libretto, New York 1970.
Spławiński Stanisław, „Farsalja” Lukana w przekładach polskich XVII wieku, Kraków 1929.
Tacitus Cornelius, Annales, http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann15.shtml
Tacyt, Dialog o mówcach, [w:] Dzieła, tłum. Seweryn Hammer, t. II, Warszawa 1957.
Tacyt, Roczniki, [w:] Dzieła, tłum. Seweryn Hammer, t. I, Warszawa 1957.
Urbański Piotr, Seneka i Lukan w inscenizacjach „L’Incoronazione di Poppea”, [w:] tenże, „David musicus” i inne studia z pogranicza tradycji antycznej i historii opery, Kraków 2014.
Copyright (c) 2019 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
