The Chinese Folk Model of the Mental Concept of “Soul”: A Linguistic Perspective
Abstrakt
Chiński potoczny model mentalnej koncepcji „duszy”. Perspektywa lingwistyczna
Artykuł koncentruje się na podstawowych intuicjach zawartych w języku chińskim odnośnie do pojęć mentalnych, przede wszystkimi pojęcia duszy. Głównym celem artykułu jest dotarcie do podstawowych znaczeń językowych, które kształtują potoczne intuicje (folk intuitions) dotyczące domeny mentalnej w kulturze chińskiej. Środkiem wiodącym do tego celu jest analiza materiału językowego, wyekscerpowanego ze słowników języka chińskiego, korpusów językowych i dzieł literackich. Analiza ta pozwala wyznaczyć granice semantyczne terminów mentalnych oraz stworzyć ich podział taksonomiczny. Artykuł koncentruje się na pojęciu „dusza” i jego potocznym pojmowaniu. W pierwszej części tekstu przedstawiono powszechne w języku chińskim zjawisko synonimiczności, które dotyczy również terminów stosowanych do opisu pojęć mentalnych. Następnie zaprezentowano rozważania nad koncepcją umysłu, która wydaje się powiązana z pojęciem „dusza”. Dalszą część artykułu poświęcono analizie chińskich terminów, którymi określa się duszę. Celem przedstawionej analizy jest ukazanie, w jaki sposób język chiński odzwierciedla możliwe w danej kulturze konceptualizacje duszy. W zakończeniu umieszczono wnioski dotyczące potocznego modelu „duszy” w języku chińskim. Przedstawione rozważania należy sytuować w obrębie badań czerpiących z obecnej w tradycji chińskiej holistycznej wizji człowieka, skontrastowanej z dominującymi w świecie zachodnim koncepcjami dualistycznymi.
Bibliografia
BFSU-C. Chinese language corpus of Beijing Foreign Studies University. Accessed April 6, 2018. http://www.bfsu-corpus.org/channels/corpus.
BLCU-C. Chinese language corpus of Beijing Language and Culture University. Accessed August 14, 2018. http://bcc. blcu.edu.cn/.
Bloom, Paul, & Frank C. Keil. 2001. “Thinking through language.” Mind and Language, 16 (4): 351–367. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0017.00175.
Brashier, Kenneth E. 1996. “Han thanatology and the division of ‘souls’.” Early China 21: 125–158. DOI: https://doi.org/10.1017/S0362502800003424.
Cao, Wei (ed.). 2004. 现代汉语词汇研究 Xiandai Hanyu cihui yanjiu [A study on modern Chinese lexicon]. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe.
Carruthers, Peter. 1996. Language, Thought and Consciousness: An Essay in Philosophical Psychology. Cambridge: Cambridge University Press.
Casasanto, Daniel, Lera Boroditsky, Webb Phillips, Jesse Greene, Shima Goswami, Simon Bocanegra-Thiel, Ilia Santiago-Diaz, Olga Fotokopoulu, Ria Pita, David Gil. (2005). “How deep are effects of language on thought? Time estimation in speakers of English, Indonesian, Greek, and Spanish.” In Kenneth Forbus, Dedre Gentner, & Terry Regier (eds.). Proceedings of the Twenty-Sixth Annual Conference of the Cognitive Science Society, 186–191. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Retrieved from http://csjarchive.cogsci.rpi.edu/proceedings/2004/cogsci04.pdf
Chen, Qi, & Hongfu Li (eds.). 2010. 康熙字典 Kangxi zidian [Kangxi Dictionary]. Shanghai: Shanghai Cishu Chubanshe.
Cohen, Emma, Emily R.R. Burdett, Nicola Knight, & Justin Barrett. 2011. “Cross-cultural similarities and differences in person-body reasoning: Experimental evidence from the United Kingdom and Brazilian Amazon.” Cognitive Science 35 (7), 1282–1304. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1551-6709.2011.01172.x
Dummett, Michael. 1993. The Seas of Language. Oxford: Clarendon Press.
Flusberg, Stephen, & Helen Tager-Flusberg. 2006. “Autism, language, and the folk psychology of souls.” Behavioral and Brain Sciences 29 (5), 472–475. DOI: https://doi.org/ 10.1017/S0140525X06339106.
Gut, Arkadiusz. 2009. O relacji między myślą a językiem. Studium krytyczne stanowisk utożsamiających myśl z językiem [On the Relation between Thought and Language: A Critical Study of Approaches that Identify Thought and Language]. Umysł: Prace z Filozofii i Kognitywistyki. Lublin: TN KUL.
Han, Shaogong. 1996. 马桥词典 Maqiao cidian [A Dictionary of Maqiao]. Beijing: Zuojia Chubanshe. Retrieved from https://www.kanunu8.com/book3/7990/.
Han, Shaogong. 2003. A Dictionary of Maqiao. Translated by Julia Lovell. New York: Columbia University Press.
Jullien, François. 2007. Vital nourishment: Departing from happiness. Translated by Arthur Goldhammer. New York, NY: Zone Books.
Lakoff, George, & Mark Johnson. 1999. Philosophy in the flesh: The embodied mind and its challenge to Western thought. New York, NY: Basic Books.
Leibniz, Gottfried Wilhelm. 1994. Writings on China. Translated by Daniel J. Cook & Henry Rosemont, Jr. Chicago: Open Court.
Lewis, Mark Edward. 2006. The construction of space in early China. SUNY Series in Chinese Philosophy and Culture. New York, NY: State University of New York.
Li, Beida (ed.). 2002. 牛津高阶英汉双解词典 Niujin gaojie Ying-Han shuangjie cidian. Oxford advanced learner’s English-Chinese dictionary. Beijing & Hong Kong: Shangwu Yinshuguan, Niujin Daxue Chubanshe (Zhongguo) Youxian Gongsi.
Lu, Xun. 1923. 吶喊 Nahan [Call to arms]. Beijing: Xinchao She. Retrieved from https://baike. baidu.com/item/%E8%8D%AF/2361462.
Lu, Xun. 1972. Selected stories of Lu Hsun. Translated by Gladys Yang & Yang Hsien-yi. Beijing: Foreign Languages Press. Retrieved from http://www.coldbacon.com/writing/ luxun-calltoarms.html#Medicine.
Lucy, John A. 2012. Language diversity and thought. A reformulation of the linguistic relativity hypothesis. Cambridge: Cambridge University Press.
Mo, Heng (ed.). 2001. 当代汉语词典 Dangdai Hanyu cidian [A dictionary of contemporary Chinese]. Shanghai: Shanghai Cishu Chubanshe.
Mo, Yan. 1987. 红高粱家族 Hong gaoliang jiazu [Red sorghum clan]. Beijing: Jiefangjun Wenyi Chubanshe. Retrieved from http://m.shunong.com/xd/6582/.
Mo, Yan. 1994. Red sorghum. A novel of China. Translated by Howard Goldblatt. New York: Penguin Books.
Oxford English Dictionary. 2017. “Oxford English Dictionary Online.” Accessed August 14, 2018. http://dictionary.oed.com.
Regier, Terry, Paul Kay, Abrey L. Gilbert, A. L., & Richard B. Ivry. 2010. “Language and thought.” In Barbara Malt & Phillip Wolff (eds.). Words and the Mind: How words capture the human experience, 165–182). Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195311129.003.0009.
Richert, Rebekah A., & Paul L. Harris. 2008. Dualism revisited: Body vs. mind vs. soul. Journal of Cognition and Culture, 8(1–2), 99–115. DOI: https://doi.org/10.1163/ 156770908X289224
Santangelo, Paolo. 2007. “Emotions and perception of inner reality: Chinese and European.” Journal of Chinese Philosophy 34 (2): 289–308. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-6253.2007.00414.x.
Slingerland, Edward. 2013. “Body and mind in early China: An integrated humanities-science approach.” Journal of the American Academy of Religion 81 (1): 6–55. DOI: https://doi.org/10.1093/jaarel/lfs094.
Slobin, Dan I. 1996. “From ‘thought and language’ to ‘thinking for speaking’.” In John J. Gumperz & Stephen Levinson (eds.). Rethinking linguistic relativity. Studies in the social and cultural foundations of language, 70–96. New York, NY: Cambridge University Press.
Wei, Dongya (ed.). 2003. 汉英词典 Han-Ying cidian. A Chinese-English dictionary. Beijing: Waiyu Jiaoxue yu Yanjiu Chubanshe.
Wierzbicka, Anna. 2006. “On folk conceptions of mind, agency and morality.” Journal of Cognition and Culture 6 (1–2): 165–179. DOI: https://doi.org/10.1163/1568537067769 31286.
Wittgenstein, Ludwig. 1953. Philosophical investigations. Oxford: Blackwell.
Wolff, Phillip, & Kevin J. Holmes. 2011. “Linguistic relativity.” Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science 2 (3), 253–265. DOI: https://doi.org/10.1002/wcs.104.
Yu, Ning. 2004. The eyes for sight and mind. Journal of Pragmatics 36: 663–686. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-2166(03)00053-5.
Yu, Ning. 2009. The Chinese heart in a Cognitive Perspective: Culture, Body, and Language. Berlin & New York: Mouton de Gruyter.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
