Les termes d’adresse et les titres honorifiques dans les discours de Jean-Paul II pour les vœux au corps diplomatique. étude contrastive polonais-français

  • Renata Krupa Université Jean Moulin Lyon 3
Słowa kluczowe: zwroty adresatywne; grzeczność językowa; analiza porównawcza

Abstrakt

Zwroty adresatywne i tytuły honoryfikatywne w przemówieniach Jana Pawła II do członków korpusu dyplomatycznego. Studium porównawcze polsko-francuskie

W artykule poruszona została kwestia zwrotów adresatywnych i tytułów w polskiej i francuskiej wersji przemówień Jana Pawła II do korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, które są zarówno źródłem inspirujących refleksji, jak też ciekawym materiałem badań językowych. Cechą charakterystyczną występujących w nich adresatywów jest dostosowanie się do ceremonialnego charakteru spotkania poprzez używanie uroczystych tytułów, obecnych w obu językach. Obok symbolicznych, honoryfikatywnych adresatywów nazywających pełnione zaszczytne funkcje, jak Ekscelencjo (Excellence), Panie Ambasadorze (Monsieur Ambassadeur) pojawiają się tytuły uniwersalne i standardowe jak Panie i Panowie (Mesdames et Messieurs), których semantyczne znaczenie odzwierciedla odmienne uwarunkowania historyczno-kulturowe, a tym samym różne ich zastosowanie.

Les termes d’adresse et les titres honorifiques dans les discours de Jean-Paul II pour les vœux au corps diplomatique. étude contrastive polonais-français

L’article aborde la question des termes d’adresse et des titres, dans les versions polonaise et française, des discours de Jean-Paul II devant le corps diplomatique auprès du Vatican. Ces discours sont, d’une part, une source de réflexion et, d’autre part, un matériau intéressant pour des études linguistiques. L’une des caractéristiques des termes d’adresse visant à se conformer à l’aspect cérémoniel de ces rencontres est la présence de titres solennels existants dans les deux langues. En plus des termes d’adresse honorifiques se référant aux fonctions honorables comme Excellence, Monsieur Ambassadeur, on trouve des titres universels comme Mesdames et Messieurs, dont la valeur sémantique reflète les différences historiques et culturelles et, en même temps, les différences dans leur utilisation.

Bibliografia

Bogusławski Andrzej, 1985, « De l’adresse. Avec référence particulière au polonais », [in :] Revue des études slaves, LVII/3, 469-489.

Brown Penelope, Levinson Stephen, 1987, Politeness : Some universals in language use, Cambridge, Cambridge University Press.

Charaudeau Patrick, Maingueneau Dominique, 1992, Dictionnaire d’analyse du discours, Paris, Seuil.

Dąbrowska Anna, 1983, « Formy zwracania się do innych w niektórych językach europejskich », [in :] Studia Linguistica, VIII, 5-19.

Doroszewski Witold, 1966, O kulturę słowa-poradnik językowy, tom 2, Warszawa, PWN.

Grybosiowa Antonina, 1990, « Formy ty i pan(-i) w kontaktach społecznych », [in :] Poradnik Językowy, 2, 59-64.

Guesle-Coquelet Catherine, 2009, Les termes d’adresse en français. Comment aider les non-francophones à en comprendre et maîtriser l’utilisation, Paris, Harmattan.

Huszcza Romuald, 1980, « O gramatyce grzeczności » [in :] Pamiętnik Literacki, LXXI, 1, 175-186.

Huszcza Romuald, 1996, Honoryfikatywność. Gramatyka. Pragmatyka. Typologia, Warszawa, Dialog.

Katsiki Stavroula, 2001, Les actes de langage dans une perspective interculturelle, Thèse de doctorat, Université Lyon 2.

Kerbrat-Orecchioni Catherine, 2010, S’adresser à autrui. Les formes nominales d’adresse en français, Paris, Université de Savoie.

Kerbrat-Orecchioni Catherine, 1992, Les interactions verbales, t. II, Paris, Armand Colin.

Klemensiewicz Zenon, 1946, « Pan i obywatel » [in :] Język Polski XXVI, 33-42.

Krupa Renata, 2013, « Francuzi » [in :] Małgorzata Marcjanik (éd.), Jak zwracają się do siebie Europejczycy, Warszawa, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, 259-277.

Łaziński Marek, 2006, O panach i paniach, Warszawa, PWN.

Marcjanik Małgorzata, 1997, Polska grzeczność językowa, Kielce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Perret Delphine, 1970, « Les appellatifs. Analyse lexicale des actes de parole », https:/www. persee.fr.doc.

Picard Dominique, 1995, Les rituels de savoir-vivre, Paris, Seuil.

Picard Dominique, 1998, Politesse, savoir-vivre et relations sociales, Paris, PUF.

Pisarkowa Krystyna, 1979, « Jak się tytułujemy i zwracamy do drugich » [in :] Język Polski, LIX, 1, 5-17.

Stone Gerald, 1981, « W sprawie charakterystyki gramatycznej wyrazów pan/pani/państwo », [in :] Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 20, Warszawa, 39-43.

Tomiczek Eugeniusz, 1983, System adresatywy współczesnego języka polskiego i niemieckiego, socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wrocław, Ossolineum.

Wierzbicka Anna, 1999, Język-umysł-kultura, Warszawa, PWN.

Włodarczyk André, 1996, Politesse et personne. Le japonais face aux langues occidentales, Paris, Harmattan.

Włodarczyk Hélène, 1990, « Description formelle des énoncés à vocatif en polonais » [in :] Revue des Etudes Slaves, LXII/1-2, 453-479.

Opublikowane
2019-10-24
Dział
Artykuły