Literacki obraz Nowych Rosjan

Aleksandra Zywert

doi:10.18290/rh.2018.66.7-8

Aleksandra Zywert Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.7-8

Słowa kluczowe: Nowy Rosjanin; bohater literacki; współczesna literatura rosyjska; pieniądze

Abstrakt

Artykuł podzielono na dwie części. W części wstępnej omówiono socjologiczny aspekt pojęcia Nowy Rosjanin, które jest swego rodzaju punktem wyjścia do analizy konkretnego typu bohatera literackiego. Literacki wizerunek wyewoluował na bazie wielowiekowej (od literatury staroruskiej poczynając) tradycji i nie zawsze jego wydźwięk był negatywny. Dziś Nowy Rosjanin występuje wyłącznie jako antybohater, którego głównymi cechami wywoławczymi są między innymi: brak własnej tożsamości, specyficzne podejście do pieniędzy postrzeganych jako źródło władzy, skrajnie przedmiotowy stosunek do drugiego człowieka oraz pogarda dla szeroko rozumianej tradycji (w tym także i rodzinnej). W literaturze rosyjskiej ten typ bohatera cieszył się największą popularnością na przełomie XX i XXI wieku, by potem powoli zejść na margines i pozostać w pamięci czytelników głównie jako bohater dowcipów.

Bibliografia

Chosiński S., East Side Story: Kopciuszek na widelcu, 06.02.2011, http://esensja.pl/film/recenzje/tekst.html?id=11296 [dostęp: 12.01.2017].

Jerofiejew W., Encyklopedia duszy rosyjskiej, przeł. A. Lazari, Warszawa 2003.

Mądracki M., Rosyjska ruletka, czyli rzecz o carskiej fantazji miliarderów. Bez umiaru, http://biznes.interia.pl/swiat/news/rosyjska-ruletka-czyli-rzecz-o-carskiej-fantazji,1584508,4201 [dostęp: 14.09.2017].

Nowochatko I., Magnaci Wschodu: Władimir Lisin z dala od świata, http://biznes.interia.pl/news/magnaci-wschodu-wladimir-lisin-z-dala-od-swiata,1168160) [dostęp: 12.02.2017].

Skotnicka A., Образ «нового русскогo» в современной прозе, [w:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich 8. Pieniądz, red. K. Chrobak, M. Filipek, M. Jakóbiec-Semkowa, Ł. Kusiak-Skotnicka, A. Matusiak, Wrocław 2009, s. 225-233.

Ślubowski G., Rublowskie żony, „Wprost” 2007, nr 36 (1289), http://www.wprost.pl/ar/113177/Rublowskie-zony/?pg=0 [dostęp: 12.11.2017].

Tyszkowska-Kasprzak E., Rosjanie i pieniądze. O „Dniu pieniędzy” A. Słapowskiego, [w:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich 8. Pieniądz, red. K. Chrobak, M. Filipek, M. Jakóbiec-Semkowa, Ł. Kusiak-Skotnicka, A. Matusiak, Wrocław 2009, s. 201-209.

Walden C., Tak się bawią nowi Rosjanie, http://przewodnik.onet.pl/europa/rosja/tak-sie-bawia-nowi-rosjanie,1,3294807,artykul.html [dostęp: 14.09.2017].

Zywert A., Obraz współczesnej Rosji w prozie Władimira Wojnowicza, [w:] Studia Rusycystyczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Kochanowskiego. Język, literatura i kultura Rosji w XXI wieku, t. XVII, red. K. Luciński, Kielce 2008, s. 29-36.

Акунин Б., Сказки для идиотов, Москва 2003 [Akunin B., Skazki dlya idiotov, Moskva 2003].

Баевский В., Ново-русский словарь [Bayevskiy V., Novo-russkiy slovar’], http://maxpark.com/community/4863/content/1897070 [dostęp: 12.02.2017].

Варламов А., Затонувший ковчег [Varlamov A., Zatonuvshiy kovcheg], http://loveread.ec/read_book.php?id=2201&p=1 [dostęp: 12.02.2017].

Войнович В., Монументальная пропаганда, Москва 2000 [Voynovich V., Monumental’naya propaganda, Moskva 2000].

Гошило Г., Российское предпринимательство в 1990-е годы: Культурный аспект, „Континент” 1999, № 102 [Goshilo G., Rossiyskoye predprinimatel’stvo v 1990-ye gody:Kul’turnyy aspekt, „Kontinent” 1999, № 102], http://magazines.russ.ru/continent/1999/102/gg11.html [dostęp: 27.02.2018].

Жариков С., Кремль Vs. НОРМ [Zharikov S., Kreml’ Vs. NORM], http://soz-data-ccount.livejournal.com/426983.html [dostęp: 12.02.2017].

Кокшенева К., Принуждение к смерти [Koksheneva K., Prinuzhdeniye k smerti], http://www.pereplet.ru/ohay/tuchkov.html [dostęp: 12.02.2017].

Крыштановская О., Элита „новых русских” усердно работает, в том числе и над собой, „Известия” 1995, № 19 [Kryshtanovskaya O., Elita „novykh russkikh” userdnorabotayet, v tom chisle i nad soboy, „Izvestiya” № 19], http://vivovoco.astronet.ru/VV/JOURNAL/ZS/NEWRUSS.HTM [dostęp: 12.02.2017].

Липовецкий М., Растратные стратегии, или Метаморфозы „чернухи” [Lipovetskiy M., Rastratnyye strategii, ili Metamorfozy „chernukhi”], http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1999/11/lipowez.html [dostęp: 12.02.2017].

Пелевин В., Generation П [Pelevin V., Generation P], http://pelevin.nov.ru/romans/pe-genp/2.html [dostęp: 12.02.2017].

Полоскова Л., Кто для вас „новые русские”? [Poloskova L., Kto dlya vas „novyye russkiye”?], http://www.trud.ru/article/07-09-2012/1281534_kto_dlja_vas_novye_russkie.html [dostęp: 05.01.2017].

Романова Г.И., Мотив денег в русской литературе XIX века, Москва 2006 [Romanova G.I., Motiv deneg v russkoy literature XIX veka, Moskva 2006].

Сергеева А.В., Русские. Стереотипы поведения. Традиции. Ментальность, Москва 2006 [Sergeyeva A.V., Russkiye. Stereotipy povedeniya. Traditsii. Mental’nost’, Moskva 2006].

Хренов Н.А., Воля к сакральному, СПб. 2006 [Khrenov N.A., Volya k sakral’nomu, SPB. 2006].

Чехов А.П., Избранные произведения в трех томах, т. 3: Повести и рассказы 1887-1903. Пьесы 1887-1093, Москва 1967 [Chekhov A.P., Izbrannyye proizvedeniya v trekh tomakh, t. III: Povesti i rasskazy 1887-1903. P’yesy 1887-1093, Moskva 1967].

Шаммазова Е.Ю., „Новый русский” как концептуальный персонаж постсоветской России, „Вестник Казанского государственного университета культуры и искусств” 2012, № 2-3 [Shammazova Ye.Yu., „Novyy russkiy” kak kontseptual’nyy personazh post•sovet•skoy Rossii, „Vestnik Kazanskogo gosudarstvennogo universiteta kul’tury i iskusstv” 2012, № 2-3], http://cyberleninka.ru/article/n/novyy-russkiy-kak-kontseptualnyy-personazh-postsovetskoy-rossii [dostęp: 12.02.2017].