Chronologiczne, socjologiczne i terytorialne zróżnicowanie słownictwa w ujęciu Zygmunta Glogera

Urszula Sokólska

doi:10.18290/rh.2018.66.6-10

Urszula Sokólska Uniwersytet w Białymstoku

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.6-10

Słowa kluczowe: Zygmunt Gloger; słownictwo specjalistyczne; pole semantyczne; świadomość językowa; świadomość lingwistyczna

Abstrakt

W artykule przeanalizowano leksykę zebraną przez badacza i zgrupowaną zgodnie z koncepcją pola semantycznego i konstrukcji definicyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na słownictwo staropolskie, pochodzące z języka niemieckiego, dotyczące organizacji miast (np. archiwum miejskie, koza, kram, ratusz, skarbiec, syndyk). Wyróżniono słownictwo specjalistyczne, środowiskowe i regionalne: słownictwo dotyczące prac żniwnych i okołożniwnych (np. czeladka, gromadka, kłosować się, okrężne, postacianka, przepiórka), słownictwo weselne (np. drużba, dziewosłąb, korona, korowaj, poczęstne, wesółka), słownictwo dotyczące żeglugi, rybaków i oryli (np. binduga, drygawka, kłomla, lintuga, sternik, sztaba, tralówka, wicina, wiersza, wylewajka, żak), słownictwo związane z domem i gospodarstwem (np. dobytek, kamara, siedlisko, siestrzana, sernik) oraz tradycją ludową (np. Sobótka, kucja, Kupała, środa gradowa, tryzna, wilja) i inne (np. bibik, biel, brzechwa, gleja, grzebułka, oberżysta, stopniowanie, czyli dialekt przejściowy, stręczyciel).

Bibliografia

Kuryłowicz B.: Zapomniany świat obrzędowości weselnej w dawnej Polsce (na podstawie słowniczka „Nazwy weselne...” Zygmunta Glogera, „Białostockie Archiwum Językowe” 2016, nr 16, s. 173-190.

Kutrzeba-Pojnarowa A.: Zasługi Zygmunta Glogera w zakresie etnografii, w: Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej, red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa: PWN 1978, s. 64-72.

Kutrzeba-Pojnarowa A.: Zasługi Zygmunta Glogera w zakresie etnografii, w: Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej, red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa: PWN 1978.

Midura F.: Społeczna opieka nad zabytkami na ziemiach polskich do 1918 roku, Warszawa: Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Warszawie 2004.

Sokólska U.: Zygmunt Gloger o „pieśni gminnej”, w: Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego 2017, s. 255-264.

Sokólska U.: Zygmunta Glogera refleksje lingwistyczne, w: taż, „O mowo polska, ty ziele rodzime”. Wokół refleksji nad kształtem polszczyzny, Białystok: Wydział Filologiczny–Wydawnictwo PRYMAT 2017, s. 77-119.