Jak badać język współczesnych polityków w kontekście etyki słowa?
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony problemowi etyki słowa w języku polityków. Celem tekstu jest prezentacja mechanizmów nieetycznych zachowań komunikacyjnych we współczesnej sferze publicznej, a także pokazanie, jak je identyfikować. Artykuł składa się z trzech głównych części: 1. Wprowadzenie, w którym sformułowano cele i ramy metodologiczne; 2. Przegląd historyczny, w którym przedstawiono nieetyczną komunikację polityczną w ciągu ostatniego stulecia; 3. Analiza przykładów.
Poza analizą przykładowych przypadków intencją tekstu jest zachęcenie do refleksji nad aktualną narracją polityczną, motywowaną nie tylko wolą wpływania na postawy adresata i system wartości, ale także kreowania wizji rzeczywistości i narzucania sądów adwersarzom.
Bibliografia
Awdiejew A.: Komunikatywizm – nowe horyzonty badań nad językiem, w: Język trzeciego tysiąclecia. Zbiór referatów z konferencji, Kraków, 2-4 marca 2000, red. G. Szpila, (seria: Język a Komunikacja 1), Kraków: Krakowskie Towarzystwo Popularyzowania Wiedzy o Komunikacji Językowej „Tertium” 2000, s. 15-23.
Awdiejew A., Habrajska G.: Projekt zasad analizy wypowiedzi w dyskursie politycznym, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
Bajer M., Argument, „PAUza Akademicka – Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności” 2016, nr 355, s. 1-2.
Barańczak S.: Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazja w masowej kulturze literackiej PRL, (seria: Historia i teraźniejszość 7), Paryż: Libella 1983.
Benenowska I.: Wartościowanie w listach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego 2015.
Borkowski I.: Świt wolnego słowa. Język propagandy politycznej 1981-1995, (seria: Acta Universitatis Wratislaviensis, t. 2483), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2003.
Bralczyk J.: Brutalizacja języka publicznego, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
Bralczyk J.: Język polityki i polityków, w: O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 121-134.
Bralczyk J.: O populizmie językowym, w: Polszczyzna w komunikowaniu publicznym. Prace poświęcone Profesor Halinie Satkiewicz z okazji jubileuszu jej i jej Zakładu, red. J. Bralczyk, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA 1999, s. 79-86.
Bralczyk J.: Manipulacja językowa, w: Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków: Universitas 2004, s. 244-250.
Bralczyk J.: O języku propagandy i polityki, Warszawa: Wydawnictwo TRIO 2007.
Boniecka B.: Tekst w kontekście (problemy metodologiczne), „Polonica” 16 (1994), s. 43-67
Cegieła A.: Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2014.
Dubisz S.: Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego, Warszawa: Instytut Języka Polskiego UW 1992.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1999.
Głowiński M.: Nowomowa po polsku, Warszawa: PEN 1990.
Głowiński M.: Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej, Warszawa: Open 1992.
Mechanizmy perswazji i manipulacji, red. G. Habrajska, Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM 2007.
Jedliński K.: Jak rozmawiać o polityce, http://www.etykaslowa.edu.pl/category/aktualnosci/ [dostęp10 XII 2017].
Kamińska-Szmaj I.: Słowa na wolności, Wrocław: Europa 2001.
Kamińska-Szmaj I.: Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918-2000, (seria: Acta Universitatis Wratislaviensis 2975), Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2007.
Krzeszowski T.P.: Aksjologiczne aspekty semantyki językowej, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1998.
Krzeszowski T.P.: Angels and Devils in Hell, Warszawa: Wydawnictwo ENERGEIA 1997.
Laskowska E.: Wartościowanie w języku potocznym, Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1992.
Laskowska E.: Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego 2004.
Lyons J.: Semantyka 2, tłum. A. Weinsberg, Warszawa: PWN 1989.
Łakomy L.: Komunikacja perswazyjna w języku polityki na przykładzie polskich kampanii prezydenckich, Katowice: Uniwersytet Śląski 2008.
Małyska A.: Etyka słowa a techniki argumentacyjne w dyskusjach, w: Retoryka a etyka, red. B. Sobczak, H. Zgółkowa, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2009, s. 223-233.
Nowak P., Krzyżanowski P.: Manipulacja w języku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2004.
Petöfi J.S.: Transformationsgrammatiken und eine ko-textuelle Texttheorie, Frankfurt am Main: Athenäum 1971.
Poprawa M.: Telewizyjne debaty polityków jako przykład dyskursu publicznego, Kraków: Universitas 2009.
Puzynina J.: Kontekst a rozumienie tekstu, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. 53 (1997), s. 15-33.
Puzynina J., Pajdzińska A.: Etyka słowa, w: O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 35-45.
Rak J.: O kierowaniu wrażeniem. Język polskiej polityki po 1989 roku, Radzymin: Wydawnictwo von Borowiecky 2013.
Trysińska M.: Jak politycy komunikują się ze swoimi odbiorcami. Analiza języka polityków na przykładzie rozmów powadzonych w telewizji polskiej oraz Internecie, Warszawa: Wydawnictwo ELIPSA 2004.
Zimny R., Nowak P.: Słownik polszczyzny politycznej po roku 1989, Warszawa: PWN 2009.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
