Bij wijze van inleiding

Abstrakt

Tytułem wprowadzenia

W roku akademickim 2017/18 minęło 40 lat od momentu, kiedy w Lublinie rozpoczęto nauczanie języka niderlandzkiego. Przy wsparciu Katolickiego Uniwersytetu w Leuven i Katolickiego Uniwersytetu w Nijmegen Eugeniusz Wiśniowski rozpoczął w 1977 r. lektorat języka niderlandzkiego, przeformowany w 1979 r. w Ośrodek Kultury Niderlandzkiej. Wiśniowski był dyrektorem ośrodka do swojej emerytury w 1983 r. Jego następcą został Michał Kaczmarkowski, który prowadził ośrodek do 2001 r. W 2007 r. została założona Katedra Literatury i Języka Niderlandzkiego (kierownicy: 2007–2010 Koen Jaspaert i 2010–2012 Maarten Klein). Powstały też wtedy struktury umożliwiające studia magisterskie.

Aby uroczyście uczcić jubileusz 40-lecia prowadzenia zajęć z języka niderlandzkiego, zorganizowano konferencję Het (on)vertaalbare vertaald, której owocem jest niniejszy specjalny zeszyt Roczników Humanistycznych z. 5: Neofilologia. Część 1. dotyczy kwestii terminologicznych. Frieda Steurs zastanawia się, w jaki sposób język specjalistyczny funkcjonuje jako ogniwo łączące gospodarkę i społeczeństwo. Marketa Štefková i Pavlína Knap-Dlouhá traktują o aspektach terminologii prawniczej. Koen Kerremans opisuje terminologię z perspektywy translatologicznej. Do tego nawiązują dwa artykuły o terminologii medycznej: Ewa Majewska omawia wpływ języków obcych na nomenklaturę medyczną, a Chris Joby zajmuje się wpływem języka niderlandzkiego na język japoński drogą tłumaczeń japońskich książek medycznych na język niderlandzki.

Część 2. zogniskowana jest na problemach dydaktycznych. Agata Kowalska-Szubert skupia się na typowych problemach tłumaczeniowych tzw. małych słówek. Muriel Waterlot prezentuje model postępowania z tłumaczeniami biznesowymi w nauce języka obcego, a Milan Kříž kontynuuje ten wątek, pokazując, w jaki sposób włącza komponenty tłumaczeniowe do programu studiów licencjackich.

Część 3. poświęcona jest elementom kultury. Ludo Beheydt przedstawia semiotyczne podejście do problemu translatologicznego. Artykuł Kateřiny Křížovej nawiązuje do tego podejścia — Autorka przygląda się tłumaczeniom utrwalonych porównań jako komponentom językowo-‑kulturowym w języku czeskim.

Tematyka artykułów w części 4. dotyczy tłumaczeń literackich. Ton Naaijkens pokazuje, jak duży wpływ na tłumaczenie pozornie prostych tekstów może mieć perspektywa tłumaczy i ich „filtr” translatologiczny. Mediewiści Małgorzata Dowłaszewicz i Ludo Jongen przyglądają się specyficznemu problemowi tłumaczenia tekstów średniowiecznych. Beata Popławska zajmuje się natomiast tłumaczeniem zdrobnień w języku francuskim z ich odpowiednikami w języku niderlandzkim i polskim na podstawie Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry. Tę część zamyka Pim van der Horst artykułem o tłumaczeniu napisów w filmach.

Część 5. przedstawia recepcję dzieł literackich w tłumaczeniu. Wilken Engelbrecht zajmuje się czeskimi tłumaczeniami kilku niderlandzkich nowel z początku XX wieku w serii 1000 nejkrásnějších novel 1000 světových spisovatelů, które po bliższym przyjrzeniu się wyglądają na przetłumaczone nie z języka niderlandzkiego, ale z francuskiego. Magdalena Lipnicka natomiast zajmuje się problemem przekładu „realiów” w polskim tłumaczeniu Tonke Dragta De brief voor de koning.

W części 6. znalazły się teksty dotyczące dydaktycznego aspektu przekładów literackich. Marcin Polkowski wyjaśnia, w jaki sposób tłumaczenie dawnych niderlandzkich tekstów na język współczesny można wykorzystać jako pomoc w dydaktycznym opracowaniu dawnej literatury. Benjamin Bossaert pokazuje natomiast, jak można włączyć tłumaczenie literackie jako komponent dydaktyczny do praktycznie zorientowanego programu nauczania niderlandystyki.

Na końcu zbioru umieszczono varia — kilka niepowiązanych tematycznie tekstów. Anna Krýsová snuje rozważania o poezji Mustafy Stitou-a, a Małgorzata Łyczykowska zastanawia się nad rolą nieoficjalnych polskich biur prasowych w propagandzie wojennej podczas I wojny światowej.