Caecilii Metelli i Sulla. Sojusznicy czy rywale?
Abstrakt
Celem autora artykułu było zbadanie relacji, jakie łączyły L. Korneliusza Sullę z Cecyliuszami Metellusami, jednym z najwybitniejszych rzymskich rodów arystokratycznych w okresie Republiki.
Początek współpracy Sulli z Metellusami datować można na lata dziewięćdziesiąte I wieku przed Chr. Metellusowie wspierali wówczas karierę polityczną Sulli, widząc w nim przeciwwagę dla wpływów Gajusza Mariusza w państwie. Formalnym poświadczeniem rodzącego się sojuszu stało się małżeństwo Sulli z Cecylią Metellą.
W okresie pierwszej wojny domowej (88-82 przed Chr.) Caecilii Metelli stanęli po stronie Sulli. Szczególnie mocno widoczne było to w trakcie działań wojennych w Italii w latach 83-82 przed Chr. Duży udział w zwycięstwie Sulli miał zwłaszcza Metellus Pius, który nie tylko odniósł szereg sukcesów militarnych, ale także wsparł Sullę autorytetem, co wpłynęło na wzrost popularności Sulli. Najwięcej kontrowersji budzą stosunki Caecilii Metelli z Sullą w okresie dyktatury i tuż po jej zakończeniu. Wydaje się, że relacje dotychczasowych sojuszników ulegały wówczas stopniowemu ochłodzeniu. Odnowienie Republiki przez Sullę spowodowało powrót do rozgrywek politycznych w Rzymie, a factio Metellusów grała w nich główną rolę. W skonsolidowanym dotąd obozie sullańskim zaczęła powstawać opozycja wobec Sulli, a Metellusowie stali się jej istotną częścią. Stopniowo wpływali oni na osłabianie władzy Sulli, który, być może zniechęcony coraz skuteczniejszą opozycją, wycofał się z polityki i z Rzymu.
Bibliografia
Aleksandrowicz T.: Zainteresowania literackie rzymskiej nobilitas w schyłkowym okresie Republiki. Katowice: Uniwersytet Śląski 1990.
Alexander M.C.: Trials in the Late Roman Republic, 149 BC to 50 BC. Toronto–Buffalo–London: University of Toronto Press 1990.
Appel H.: Kontrowersje wokół senatus consultum ultimum. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2013.
Appiani Bellorum Civilium Liber Primus. Red. E. Gabba. Firenze: La Nuova Italia1958.
Badian E.: Caepio and Norbanus: Notes on the Decade 100-90 BC. „Historia“ 6:1957 s. 318-346.
Badian E.: Foreign Clientelae (264-70 B.C.). Oxford: The Clarendon Press 1958.
Badian E.: Waiting for Sulla. „Journal of Roman Studies” 52:1962 s. 47-61.
Badian E.: From the Gracchi to Sulla (1940-59). „Historia” 11:1962 s. 197-245.
Badian E.: Studies in Greek and Roman History. Oxford: Basil Blackwell 1964.
Badian E.: Lucius Sulla. The Deadly Reformer. Sydney: Sydney University Press 1969.
Broughton T.R.S.: The Magistrates of the Roman Republic. T. II. New York: American Philological Association 1952.
Broughton T.R.S.: The Magistrates of the Roman Republic. T. III. Atlanta: Scholar Press 1986.
Broughton T.R.S.: Candidates Defeated in Roman Elections: Some Ancient Roman „Also-Rans”. „Transactions of the American Philosophical Society” 81:1991 s. 1-64.
Burn A.R.: A Metellus in Two Passages of Dio, „The Classical Review” 63:1949 s. 52-53.
Carcopino J.: Sylla ou la monarchie manquée. Paris: L’Artisan du Livre 1931.
Christ K.: Sulla. Eine römische Karriere. München: C.H. Beck Verlag 2002.
Corey Brennan T.: The Praetorship in the Roman Republic. Oxford: Oxford University Press 2000.
Diehle A.: C. Iulius Caesar Strabo (135). W: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. T. 10.1. Red. G. Wissowa. Stuttgart: J.B. Metzlerscher Verlag 1918 szp. 428-431.
Drumann W., Groebe P.: Geschichte Roms in seinem Übergange von der republikanischen zur monarchischen Verfassung. T.IV. Leipzig: Verlag von Gebrüder Borntraeger 1908.
Frier B.W.: Sulla’s Priesthood. „Arethusa” 2:1969 s. 187-199.
Frier B.W.: Sulla’s Propaganda: The Collapse of the Cinnan Republic. „American Journal of Philology” 92:1971 s. 585-604.
Fündling J.: Sulla. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft 2010.
Gruen E.S.: Roman Politics and the Criminal Courts, 149-78 B.C. Cambridge: Harvard University Press 1968.
Gruen E.S.: Pompey, Metellus Pius, and the Trials of 70-69 B.C.: The Perils of Schematism. „American Journal of Philology” 92:1971 s. 1-16.
Gruen E.S.: The Last Generation of the Roman Republic. Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press 1974.
Haley S.P.: The Five Wives of Pompey the Great. „Greece & Rome” 32:1985 s. 49-59.
Hayne L.: M. Lepidus (Cos. 78): A Re-Appraisal. „Historia” 21:1972 s. 661-668.
Hillman T.P.: Cinna, Strabo’s Army, and Strabo’s Death in 87 B.C. „L’Antiquité Classique” 65:1996 s. 81-89.
Hinard F.: Sylla. Fayard: Librairie Arthème1985.
Hurlet F. : La dictature de Sylla: monarchie ou magistrature républicaine? Essai d’histoire constitutionnelle. Brussel–Rome: Institut Belge de Rome 1993.
Jaczynowska M.: Religie świata rzymskiego. Warszawa: PWN 1990.
Katz B.R.: Studies on the Period of Cinna and Sulla. „L’Antiquité Classique” 45:1976 s. 497-549.
Katz B.R.: The Siege of Rome in 87 B.C. „Classical Philology” 71:1976 s. 328-336.
Keaveney A.: Who were the Sullani? „Klio” 66:1984 s. 114-150.
Keaveney A.: Lucullus. A Life. London–New York: Routledge 2003.
Keaveney A.: Sulla. The Last Republican. London–New York: Routledge 2005.
Klebs E.: M. Aemilius Scaurus (140). W: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. T. 1. Red. G. Wissowa. Stuttgart: J.B. Metzlerscher Verlag 1894 szp. 584-588.
Konrad C.F.: Plutarch’s Sertorius. A Historical Commentary. Chapel Hill–London: The University of North Carolina Press 1994.
Labitzke M.: Marius. Der verleumdete Retter Roms. Münster : AT Edition 2013.
Lanzani C.: Mario e Silla. Storia della democrazia romana negli anni 87-82 a.Cr. Catania: F. Battiato 1915.
Lanzani C.: Lucio Cornelio Silla dittatore. Storia di Roma negli anni 82-78 a.C. Milano: U. Hoepli 1936.
Letzner W.: Lucius Cornelius Sulla. Versuch einer Biographie. Münster: LIT 2000.
Levick B.M.: Sulla’s March on Rome in 88 B.C. „Historia” 31:1982 s. 503-508.
Lovano M.: The Age of Cinna: Crucible of Late Republican Rome. Stuttgart: Steiner 2002.
Münzer F.: Caecilia Metella. W: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. T. 3.1. Red. G. Wissowa. Stuttgart: J.B. Metzlerscher Verlag 1897 szp. 1234-1235.
Münzer F.: C. Caecilius Metellus (71). W: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. T. 3.1. Red. G. Wissowa. Stuttgart: J.B. Metzlerscher Verlag 1897 szp. 1203.
Ładoń T.: Sulla’s Peace Negotiations with Cinna’s Faction in 85-83 B.C. W: Lucius Cornelius Sulla – History and Tradition. Red. D. Słapek, I. Łuć, Lublin: Maria Curie-Skłodowska University Press 2013 s. 91-102.
Ładoń T.: Kilka uwag o posiedzeniu senatu w świątyni Bellony 3 listopada 82 roku przed Chr. W: Elity w świecie starożytnym. Red. M. Cieśluk. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US MINERWA 2015 s. 151-163.
Münzer F.: Q. Lutatius Catulus (7). W: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. T. 13.2. Red. G. Wissowa. Stuttgart: J.B. Metzlerscher Verlag 1927 szp. 2072-2082.
Ooteghem J. Van: Pompee le Grand. Bâtisseur d’Empire. Namur: Nauwelaerts 1954.
Ooteghem J. Van: Les Caecilii Metelli de la république. Bruxelles: Palais des Académies 1967.
Rosenblitt A.: The Turning Tide: The Politics of the Year 79 b.c.e. „Transactions of the American Philological Association” 144:2014 s. 415-444.
Rotondi G.: Leges publicae populi Romani. Hildesheim: G. Olms 1962.
Salmon E.T.: Samnium and the Samnites. Cambridge: Cambridge University Press 1967.
Seager R.: Sulla. W: Cambridge Ancient History. T. IX: The Last Age of the Roman Republic, 146-43 B.C. Red. J.A. Crook, A. Lintott, E. Rawson. Cambridge: Cambridge University Press 1994 s. 165-207.
Sources for Roman History 133-70 B.C. Red. A.H.J. Greenidge, A.M. Clay. Oxford: Clarendon Press 1986.
Syme R.: Roman Revolution. Oxford: Oxford University Press 1939.
Taylor L.R.: Symbols of the Augurate on Coins of the Caecilii Metelli. „American Journal of Archeology” 48:1944 s. 352-356.
Telford L.: Sulla. A Dictator Reconsidered. Barnsley: UK Pen and Sword 2014.
Vervaet F.J.: The Lex Valeria and Sulla’s Empowerment as Dictator (82-79 BC). „Cahier Glotz” 15:2004 s. 37-84.
Ward A.M.: Marcus Crassus and the Late Roman Republic. London–Columbia: University of Missouri Press 1977.
Willems P.: Le Sénat de la République romaine. T. I. Louvain–Paris–Berlin: Ch. Peeters 1885.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
