Lokalne władze partyjno-państwowe wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1944-1956
Abstrakt
Od 1945 r. działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) nadzorowały struktury Urzędu Bezpieczeństwa, a od 1950 r. Wydział ds. Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie. Polityczne oceny funkcjonowania KUL-u tworzyły wojewódzkie i miejskie struktury partii komunistycznej (PPR/PZPR). W kontaktach bilateralnych formalnym partnerem katolickiej uczelni byli prezydenci miasta (przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej) i wydziały MRN w Lublinie. Komuniści i podległy im aparat władzy administracyjnej negatywnie postrzegali KUL – jako politycznego wroga tzw. Polski Ludowej. Ocena katolickiej uczelni dokonywała się w dużej mierze przez pryzmat funkcjonowania Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS). KUL oskarżano o wywoływanie wszelkich politycznych problemów, jakie pojawiały się na państwowej uczelni. Główni regionalni działacze partii komunistycznej w latach 1948-1956 poprzez różnego rodzaju działania i dezyderaty utrudniali życie pracowników i studentów uczelni, i wręcz domagali się likwidacji katolickiego uniwersytetu. Ten postulat nie został zrealizowany wobec sprzeciwu polskiego Kościoła na czele z prymasem Stefanem Wyszyńskim. Nie zyskał też aprobaty w kierowniczych gremiach partii komunistycznej w Warszawie.
Bibliografia
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005.
„Deo et Patrie”. Katolicki Uniwersytet Lubelski 1948, Lublin 1948.
Dorosz A.K., „Wiek dwudziesty nasz dom”. O twórczości Jerzego Mirewicza SJ, Toruń 2011. Gałaszewska-Chilczuk D., Polityka państwa wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1968, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006 nr 2(10), s. 39-68.
Gałaszewska-Chilczuk D., „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej (1944-1969), Warszawa 2013.
Gładysz E., Duszpasterstwo Akademickie przy KUL w l. 1956-1975 w ocenie Służby Bezpieczeństwa, praca magisterska napisana w Zakładzie Historii Społecznej IH UMCS pod kierunkiem prof. J. Wrony, Lublin 2007 (maszynopis niepublikowany).
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. 90 lat istnienia, red. G. Kramarek, E. Ziemann, Lublin 2008. Kosobudzka E., Rozpracowanie Kurii Biskupiej w Lublinie przez aparat bezpieczeństwa PRL w latach 1946-1974, „Annales Univeristatis Mariae Curie-Skłodowska” 67(2012), sec. F, z. 1. Krawczyk M., Organy państwowo-partyjne odpowiedzialne za wytyczanie i realizowanie polityki wyznaniowej PRL, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach” 2011, nr 16(89), s. 211-225 (http://www.tstefaniuk.uph.edu.pl/zeszyty/archiwalne/89-2011_13.pdf).
Michnik A., Brzeziecki A., Leszczyński A., Bolesław Piasecki – wielki przegrany, „Gazeta Wyborcza” z 8 II 2013 (http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,13371548,Boleslaw_Piasecki_wielki_przegrany.html).
Piotrowski M., Wyjątkowy rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, http://www.radiomaryja.pl/bez-kategorii/wyjatkowy-rektor-katolickiego-uniwersytetu-lubelskiego/
Sendecki P., Adwokat profesor Zdzisław Papierkowski (1903-1980) – w 110. rocznicę urodzin, „Palestra” 2013, nr 3-4, s. 256-261 (http://palestra.pl/old/pdf_pliki/38_sendecki_adwokat.pdf). Warzeszak J., Ks. Antoni Słomkowski 1900-1982. Rektor i odnowiciel KUL. Teolog – rekolekcjonista. Człowiek sumienia, Warszawa 1999.
Wołoszyn J.W., „Walczyć o dusze młodzieży”. Zmagania Związku Młodzieży Polskiej z Kościołem katolickim na Lubelszczyźnie 1948-1957, Lublin 2009.
Wrona J., Zaporowski Z., 70 lat UMCS. Studia z dziejów uczelni, Lublin 2015.
Zawadka K., KW PZPR w Lublinie 1948-1956. Struktura – ludzie – mechanizm funkcjonowania, Lublin 2014.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
