Działania aparatu bezpieczeństwa wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Abstrakt
Katolicki Uniwersytet Lubelski w okresie Polski Ludowej znajdował się nieustannie pod kontrolą aparatu bezpieczeństwa. Rozpracowanie uczelni prowadzono w ramach spraw obiektowych o kryptonimie „Olimp”, a następnie „Ciemnogród”. Z uwagi na ponadregionalną rangę uniwersytetu działania operacyjne podejmowały nie tylko lubelskie struktury UB/SB, ale także centrala pionu antykościelnego. Niektóre zadania angażowały jednostki regionalne aparatu bezpieczeństwa na terenie całego kraju. UB/SB utrudniało awans naukowy pracownikom KUL-u uważanym za wrogów systemu, wspierało zaś lojalnych wykładowców. W ramach działań dezintegracyjnych skłócano kadrę profesorską ze sobą, pogłębiano niepewność co do dalszych losów szkoły, prowadzono działania kompromitujące niektórych wykładowców itd. Od 1949 r. systematycznie rozbudowywano sieć agenturalną, która w latach 80. liczyła kilkudziesięciu tajnych współpracowników (zarówno wykładowców, jak i studentów). Mimo długoletnich intensywnych działań aparatu bezpieczeństwa nie udało mu się podporządkować i spacyfikować środowiska KUL.
Bibliografia
Czech M., Inwigilacja środowiska „Spotkań” przez służby specjalne PRL, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2004, nr 1(5), s. 275-297.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944-1990. W świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
Gałaszewska-Chilczuk D., Działania aparatu bezpieczeństwa wobec biskupa lubelskiego Piotra Kałwy w latach 1949-1974, w: Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, red. A. Dziurok, Warszawa 2009, s. 116-127.
Gałaszewska-Chilczuk D., Polityka państwa wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1968, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 2(10), s. 39-68.
Kościół i opozycja na Lubelszczyźnie w dokumentach SB 1971-1983, wstęp, wybór i oprac. M. Sobieraj, Lublin 2009.
Libionka D., Lubelszczyzna, w: Milenium czy Tysiąclecie, red. B. Noszczak, Warszawa 2007, s. 151-171.
Mańkowski Z., „Lubelski cud”, lipiec1949 – represje, w: Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-956 wobec duchowieństwa katolickiego, red. Z. Zieliński, Lublin 2000, s. 67-79.
Marek Ł., Wydział IV SB KW MO/WUSW w Katowicach (1962-1989). Struktura, kierownictwo, zakres działania, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” 2006, nr 1(3), s. 129-156. Musiał F., Departament IV MSW w latach 1962-1989. Przyczynek do monografii, w: Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962-1989. Wybór dokumentów, red. i oprac. A. Dziurok, F. Musiał, Kraków–Katowice 2017.
Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki w świetle dokumentów 1945-1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1994.
Rosiak D., Wielka odmowa. Agent, filozof, antykomunista, Wołowiec 2014.
Ruzikowski T., Osobowe źródła informacji wydziałów operacyjnych Służby Bezpieczeństwa Komendy Stołecznej MO w latach 1981-1983, „Aparat Represji w Polsce Ludowej” 2006, nr 1(3), s. 327-350.
Sobieraj M., Działania operacyjne SB wobec kurii lubelskiej w latach 1975-1989, w: Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, red. A. Dziurok, Warszawa 2009, s. 128-154.
Sobieraj M., Między oporem a lojalnością. Działania SB wobec KUL na przykładzie rozpracowania prof. Jerzego Kłoczowskiego, oprac. dokumentów M. Mroczek, Lublin 2015.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
